Η παράσταση «Η σκέψη» με πρωταγωνιστή τον Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη, σε σκηνοθεσία του Χάρη Φραγκούλη στο θέατρο Σφενδόνη, εδράζεται στη δραματοποίηση του κειμένου του Αντρέγιεφ -γραμμένο το 1902-1903- και είναι μια σπουδή στην τυραννία της ανθρώπινης οξύνοιας, όταν το «εγώ» αποσύρεται από την κοινωνία, δέσμιο του πνευματικού αδιεξόδου του.
Ειδικότερα, το κείμενο του Αντρέγιεφ κινείται μεταξύ δύο ειδών αλήθειας, εκείνης που διαμορφώνεται στο άτομο όταν αποδέχεται την τρέλα και της άλλης που εγείρεται όταν το άτομο αντικρούει τον (αντι)κοινωνικό ισχυρισμό -και αποκλεισμό-ότι είναι τρελός, μετά τον φόνο, όπου και του «φορτώνεται» το κακό ένστικτο.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Αντρέγιεφ έζησε σε μια εποχή παρασκευής ιδανικών και υλικών δομών, το κείμενό του δεν εκπλήσσει. Αντίθετα, μαρτυρεί όλη την αδημονία για έναν καλύτερο κόσμο πρόληψης, πιο ανοιχτό στο ανθρώπινο πνεύμα και την ίδια τη Σκέψη. Και ο Αντόν του Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη μάς δείχνει ότι ο παραβάτης δεν είναι μόνο η πράξη του αλλά είναι και το φάντασμά του, όταν κοιτάζει εαυτόν στον καθρέφτη όπως ένας Άμλετ τραγικά πλασμένος και βυθίζεται στο κενό του παραβιασμένου νόμου. Είναι ο μελαγχολικός που -κατά τον Μισέλ Φουκώ, στην Ιστορία της Τρέλας, εκδ. Καλέντης 2007- είναι αποσυνδεδεμένος από τον εξωτερικό κόσμο.
Η ερμηνεία του Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη είναι μια εξαιρετικά δουλεμένη απόπειρα να αγκαλιάσουμε τον άνθρωπο που ενώπιον του αδιεξόδου του αφαιρεί το προσωπείο και αποκαλύπτεται ολόκληρος, στη θλίψη, στην ειρωνεία, στον σαρκασμό αλλά και στην ευαισθησία του. Στη ρευστότητά του. Δεν πρόκειται μόνο για την εξιστόρηση ενός φόνου, αλλά για την αναδρομή στο παρελθόν του Αντόν Κεζέντεφ, του γιατρού που δολοφόνησε, κι ας είναι από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, γεγονός που διευκρινίζει κι η επιλογή του σκηνικού ρούχου. Ο Αντόν του Αβαρικιώτη απευθύνεται στο κοινό και ορίζει να μας δείξει τις εμπειρίες της Σκέψης ως αν κάποιοι τον κατανοούν, τον ψέγουν ή δεν επιθυμούν καμία σχέση μαζί του.
Γενικότερα, δεν καθίσταται αναγκαίο να εξετάσουμε τα κίνητρα της πράξης του Αντόν απλώς, αλλά κυρίως να ακούσουμε τον λόγο των συσχετισμών του, να αφουγκραστούμε τη σημασία της γλώσσας υπό αναίρεση. Εν μέρει, ο Αντόν προστατεύεται από το τρωτό και το ασθενικό, αντλώντας δύναμη και από τη ζωώδη πλευρά του. Απέναντι σε αυτό το απαιτητικό κείμενο ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης στέκεται έξοχα, δίνοντας τον κατάλληλο τόνο σε κάθε λέξη, την καθαρή ιδέα και νεύμα της, κρατάει τις παύσεις, προκειμένου να μας δείξει όσα το κείμενο υπονοεί και κρίνονται σπουδαία προς την απόλαυση αυτής της θεατρικής παράστασης.
Η σκηνοθεσία του Χάρη Φραγκούλη ανέδειξε τις ποιότητες του Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη και γέννησε εικόνες-ενεργούμενα Σκέψης. Από την άλλη, όλα αυτά δεν είναι καθόλου φιλοσοφική άνευρη αφαίρεση, το κείμενο παίζεται. Φαίνεται πως ο σκηνοθέτης «βούτηξε» στον Αντρέγιεφ κι η ανάδυση στην επιφάνεια γέννησε την επιθυμία να συντελεστεί ένας χρόνος ώσμωσης, δουλειάς επάνω στο ανάγνωσμα και τη σημασία του. Αυτό γίνεται αντιληπτό και στη σκηνική παρουσίαση του έργου. Οι σκηνικές εικόνες είναι και συμβολικές ρήσεις για την τρέλα. Το σπασμένο κολιέ και οι σκόρπιες πέρλες συμβολίζουν εν δυνάμει τη Σκέψη υπό διάλυση, αποδόμηση, σύγχυση ή αφανισμό. Δεν μιλάμε για καθαρή σκέψη αλλά για το αντίθετό της. Πρόκειται για τη ρευστή σκέψη που έχει σημασία, καθώς -κατά Φουκώ ξανά- «μέσα στο ρευστό στοιχείο γίνεται η καθολική ανταλλαγή των ποιοτήτων». Επίσης, τα παπούτσια που μένουν σε συγκεκριμένο σημείο είναι μια συμβολική εικόνα παγωμένου χρόνου, ενώ και το ποτήρι με το γάλα, που πρωτοεμφανίζεται στη θέση του νερού, συμμετέχει σε αυτό το πλαίσιο των σκηνοθετικών συμβολισμών. Παράλληλα, οι συμμετοχές της Μάρως Γκόρτσου και της Κατερίνας Γκιβάλου δίνουν αφορμές αναζήτησης του συμβολικού μέσα από το μεταβατικό τους ρόλο στην παράσταση, ως αν υπήρχε μια επινόηση για τη Σκέψη ιδωμένη ως θεατρικό πορτρέτο.
Γενικότερα, ακούγοντας το κείμενο, διαπιστώνεται ότι η αναδρομή στο παρελθόν του πνεύματος εν κρίσει φανερώνει μια κατάσταση βεβαρημένη, στίγματα της οποίας έρχονται στο φως με φράσεις- θραύσματα, όπως «από παρεξήγηση θεωρείσαι άνθρωπος», στο σημείο που στο κείμενο της παράστασης γίνεται λόγος για τον πατέρα του Αντόν. Από την άλλη, η βραδιά της κοινωνικής συνάντησης με την Τατιάνα Νικολάγιεβνα αποτυπώνει τη ματαιότητα και το φευγαλέο της ζωής. Το κείμενο είναι δυνατό, η σκηνοθεσία εστίασε στο να το φωτίσει χωρίς υπέρλαμπρα σκηνικά, αλλά με λειτουργικά θεατρικά αντικείμενα που γίνονται μέρος της δράσης και συνδράμουν υπέρ του ηθοποιού όταν έχει προηγηθεί δουλειά και συγχρονισμένο πάθος των δημιουργών. Και του χρόνου. Και εκτός Αθηνών, όχι απαραίτητα εντός συνόρων.
Σκηνοθεσία - δραματουργία: Χάρης Φραγκούλης, απόδοση από τα γαλλικά: Βικτώρια Λέκκα, βοηθός σκηνοθέτη: Μάρω Γκόρτσου, σκηνικά: Κωνσταντίνος Λαμπρίδης, μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής, φωτισμοί: Skia Lighting, οργάνωση και εκτέλεση παραγωγής: Φοίβος Πετρόπουλος, συνεργάτιδα παραγωγής: Σέτα Αστραίου Καρύδη, βοηθοί παραγωγής: Κατερίνα Γκιβάλου, Παναγιώτης Ρενιέρης, φωτογραφίες: Φίλιππος Πανούλης.
Ερμηνεία: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Μάρω Γκόρτσου, Κατερίνα Γκιβάλου.
Παραστάσεις: Δευτέρα (18 και 25) και Τρίτη (19 και 26), στις 9μμ, στο θέατρο Σφενδόνη (Μακρή 4 ,Μακρυγιάννη).