10 χρόνια μετά την υπογραφή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης
Στις 14/11/2023 δημοσιεύτηκε η πρώτη έκθεση αξιολόγησης της GREVIO (Council of Europe Expert Group on Action against Violence against Women and Domestic Violence) για την Ελλάδα, η οποία παρουσιάστηκε πριν λίγες μέρες σε ειδική εκδήλωση του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Η GREVIO είναι η ανεξάρτητη αρχή που παρακολουθεί την εφαρμογή της «Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας». Η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες που υπέγραψαν τη Σύμβαση το 2011 στην Κωνσταντινούπολη και ακολούθησε η κύρωση της Σύμβασης με τον Ν.4531/2018 μαζί με τον εφαρμοστικό της νόμο, ώστε να είναι άμεσα υλοποιήσιμη.
Η GREVIO, στην πρώτη αυτή έκθεση αξιολόγησης για τη χώρα μας, αναγνωρίζει ότι παρά τα κάποια βήματα προόδου που έχει κάνει η Ελλάδα για την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, διαπιστώνεται σημαντική καθυστέρηση, καθώς και ανάγκη λήψης μέτρων βελτίωσης σε διάφορους τομείς, όπως τη λειτουργία κέντρων αντιμετώπισης θυμάτων βιασμού και κέντρων προστασίας γυναικών θυμάτων βίας και των παιδιών τους, να λαμβάνονται υπόψη από το Δικαστήριο στις διαδικασίες επιμέλειας και καθορισμού των δικαιωμάτων επίσκεψης τα ζητήματα ενδοοικογενειακής βίας, ώστε να σταματήσει ο παραλογισμός της δυνατότητας του θύτη να δικαιούται να περνά χρόνο με το θύμα, χωρίς την παραμικρή επιτήρηση!
Ειδικότερες, εκτεταμένες αναφορές και επισημάνσεις αφορούν στις γυναίκες που ζητούν άσυλο, σύμφωνα με τις οποίες απαιτείται η παροχή ασφαλούς καταλύματος, η πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες διερμηνείας και η παροχή νομικής βοήθειας.
Με βάση την αξιολόγηση αυτή, η έκθεση προτείνει μέτρα για την ενίσχυση της εφαρμογής της Σύμβασης.
Πιο συγκεκριμένα:
-
Το 25,3% των συστάσεων είναι κατεπείγουσες, επειδή η επιτροπή των 15 ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων διαπίστωσε πως συγκεκριμένη νομοθεσία και/ή εφαρμοζόμενες πολιτικές ή πρακτικές της χώρας μας έρχονται σε αντίφαση με προβλέψεις της Σύμβασης ή επειδή υπάρχουν προβλέψεις της Σύμβασης που δεν εφαρμόζονται καθόλου ή εφαρμόζονται ελλιπώς.
-
Το 47,9% των συστάσεων είναι επείγουσες, επειδή η GREVIO διαπίστωσε ελλείψεις που πρέπει να διορθωθούν το συντομότερο δυνατόν. Πρόκειται για 34 συστάσεις, τις οποίες η GREVIO ενθαρρύνει έντονα την Ελλάδα να υλοποιήσει στο εγγύς μέλλον
-
18 συστάσεις (25,3%) εντάσσονται στο τρίτο επίπεδο επείγοντος, που σημαίνει ότι εντοπίστηκαν ελλείψεις που είναι σημαντικές και χρήζουν βελτίωσης, αλλά δεν επείγουν τόσο όσο οι προηγούμενες δύο κατηγορίες και, ως εκ τούτου, η GREVIO ενθαρρύνει την Ελλάδα να ασχοληθεί με αυτές σε δεύτερο χρόνο.
-
Συνολικά η GREVIO διατύπωσε 71 συστάσεις και προτάσεις που αφορούν στο 77% των άρθρων που εξετάστηκαν (σε 47 από τα 61 άρθρα που περιλαμβάνουν τα 7 κεφάλαια της Σύμβασης).
Είναι δεδομένη η σπουδαιότητα όλων των άρθρων της εν λόγω Σύμβασης, προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότητα και η ισονομία για κάθε γυναίκα στη χώρα μας, σε όλες τις εκφάνσεις της λειτουργίας της στο κοινωνικό σύνολο, καθώς και η ρητή δέσμευση της κυβέρνησης για την πλήρη συμμόρφωση στην εφαρμογή και υλοποίηση της, η οποία απορρέει από την κύρωση της, Ν.4531/201.
Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση δεν έχει προβεί σε κανένα βήμα, 5 μήνες μετά, ούτε καν έχει μεριμνήσει ώστε να υπάρξει επίσημη μετάφραση της έκθεσης στα ελληνικά!
Συνεχίζει να «αγνοεί» τις κατεπείγουσες και επείγουσες συστάσεις, αδιαφορώντας για το χρονικό περιθώριο της τριετίας που έχει θέσει η GREVIO, εφόσον αποφεύγει να τοποθετηθεί και, το πιο σημαντικό, να παρουσιάσει ως οφείλει το χρονοδιάγραμμα και τα κονδύλια για την αντιμετώπιση τους.
Τη στιγμή κατά την οποία στην Ευρώπη το 45-50% των γυναικών έχει υποστεί κάποιας μορφής βία, στη χώρα μας ανάλογα περιστατικά αυξάνονται καθημερινά σε αριθμό και ένταση, καθιστώντας αναγκαία και αυτονόητα μέτρα που θα μπορούσαν να προσφέρουν ασφάλεια στα θύματα και σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα τους, όπως:
«Η επέκταση του αριθμού και της δυναμικότητας των καταφυγίων για τις γυναίκες θύματα βίας σε όλη τη χώρα, η αντιμετώπιση της έλλειψης πόρων που διατίθενται για τέτοιου είδους υπηρεσίες και άρση κάθε εμποδίου και περιττής προϋπόθεσης που δυσχεραίνει την πρόσβαση των θυμάτων σε τέτοια καταφύγια, η διασφάλιση επαρκούς ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης για τη βία κατά των γυναικών σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες, η “θυματοκεντρική προσέγγιση” των περιστατικών, η διασφάλιση χρηματοδότησης στις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται/συνεργάζονται στην αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, στα πλαίσια που ορίζονται από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης».
Το πλαίσιο υπάρχει, καθώς και η νομική δέσμευση της πολιτείας σέ αυτό. Η αποτύπωση των προβλημάτων του συστήματος επίσης υπάρχει και εκθέτει την Ελλάδα διεθνώς. Μείζον ζητούμενο παραμένει η έμπρακτη ευαισθητοποίηση μιας κυβέρνησης που, συστηματικά, κρατά αποστάσεις από το «κοινό περί δικαίου αίσθημα».