Η υπόθεση Μπελέρη έχει πολλές σκιές, με τη διπλή έννοια της λέξης: του δυσοίωνου και του άγνωστου. Σκιές ασύμπτωτες μεταξύ τους, γεγονός που την κάνει πιο περίπλοκη.
Σκιά πρώτη. Ο Φρέντι Μπελέρης είχε συλληφθεί το 1995, στα ελληνοαλβανικά σύνορα, μεταφέροντας καλάσνικοφ, πιστόλια, ασύρματους κ.ά. Η υπόθεση έμοιαζε κορυφή του παγόβουνου, καθώς θεωρήθηκε ότι υπάρχει σύνδεση με την τρομοκρατική ΜΑΒΗ, που είχε δολοφονήσει δύο Αλβανούς στρατιωτικούς, και ότι ετοιμαζόταν νέο χτύπημα. Σκιά μέσα στη σκιά: οι συλληφθέντες καταδικάστηκαν μόνο για οπλοκατοχή, οι διασυνδέσεις δεν αποκαλύφθηκαν. Κι ακόμα, το 2023, όταν ο Μπελέρης εμφανίστηκε στο προσκήνιο, το ζήτημα αποσιωπήθηκε. Μας το θύμισε ο πολύτιμος Δημήτρης Ψαρράς (Εφ.Συν., 29.5.2023).
Ο ίδιος ο Μπελέρης δεν έχει τοποθετηθεί καθαρά ενώ για τη ΝΔ το ζήτημα δεν υπάρχει – όπως περίπου και για τα media. Ας φανταστούμε μόνο, όπως έγραψε η Τζίνα Μοσχολιού, τι θα γινόταν αν οποιοδήποτε αριστερό κόμμα είχε κατεβάσει υποψήφιο κάποιον που πριν τριάντα χρόνια είχε συλληφθεί μαζί με ομοϊδεάτες σε δυο αμάξια γεμάτα όπλα, οι αρχές τον συνέδεαν τότε με τρομοκρατική οργάνωση, είχε ανοιχτούς δεσμούς με προσωπικότητες της άκρας Αριστεράς και καταδικαζόταν για οπλοκατοχή. Ή, προσθέτω, αν κάποιον μειονοτικό της Θράκης με αντίστοιχη προϊστορία τον έκανε παντιέρα και υποψήφιο ο Ερντογάν.
Και το παρελθόν εκβάλλει στο παρόν. Ο Μάκης Βορίδης, που το 1996 προσέφερε άλλοθι στον Μπελέρη, καταθέτοντας ότι βρίσκονταν μαζί στο συνέδριο του λεπενικού Ελληνικού Μετώπου τις ίδιες μέρες με την επίθεση της ΜΑΒΗ (άλλη μια αποκάλυψη του Δ. Ψαρρά, Dnews, 17.4.2024), πρωτοστάτησε στην υποψηφιότητα.
Ο Μπελέρης δεν πήγε με τα καλάσνικοφ να κυνηγήσει φασιανούς· ήταν ακροδεξιός παρακρατικός. Βαραίνει αυτό, αλλά δεν αρκεί. Δεν μπορούμε να κάνουμε πολιτική με τα προ τριακονταετίας δεδομένα. Πρέπει να προχωρήσουμε στο σήμερα.
Σκιά δεύτερη. Εδώ όμως πέφτουμε σε μια μεγάλη τρύπα: δεν γνωρίζουμε τι έγινε τα τριάντα αυτά χρόνια. Ξέρουμε μόνο ότι ο Μπελέρης καταδικάστηκε πέρσι για εξαγορά ψηφοφόρων, κάτι που ο ίδιος καταγγέλλει ως σκευωρία της αλβανικής κυβέρνησης.
Και εδώ αντιλαμβανόμαστε πόσο ζωτική είναι η ανάγκη ερευνητικής δημοσιογραφίας, αντί της ανακύκλωσης στερεοτύπων. Πολιτικά, πάντως, χρειάζεται να σταθμίσουμε μαζί δύο αντίρροπα στοιχεία. Αφενός, είναι προβληματικό να αποφαινόμαστε a priori ότι πρόκειται για σκευωρία, ειδικά αν είμαστε θεσμικοί παράγοντες – από δικαστήριο καταδικάστηκε, όχι από έκτακτο στρατοδικείο, όπως επισήμανε ο Παναγιώτης Σωτήρης. Αφετέρου, ακόμα πιο προβληματικό είναι να προσπερνάμε την περίπτωση χειραγώγησης της δικαιοσύνης από την κυβέρνηση Ράμα, τον πολιτικό χαρακτήρα της δίωξης, ακόμα και αν ισχύουν αυτά για τα οποία καταδικάστηκε ο Μπελέρης.
Από συζητήσεις με ανθρώπους που γνωρίζουν, συγκρατώ δύο στοιχεία. Πρώτον, ο Μπελέρης σήμερα είναι σκληρός δεξιός, εθνικιστής, διαμορφωμένος πολιτικά μέσα από τη συμμαχία του με την αλβανική Δεξιά, όχι όμως πλέον αλυτρωτιστής· δεν είναι Κατσίφας. Δεύτερον, η αντιπαράθεσή του με τον Ράμα σχετίζεται πρωτίστως με τα κυβερνητικά σχέδια ξέφρενης τουριστικής εκμετάλλευσης της «αλβανικής Ριβιέρας», όπως αποκαλείται η Χιμάρα. Ο Μπελέρης πάει κόντρα σ’ αυτά, και εδώ μπαίνει η μειονότητα, όχι τόσο εθνοτικά, αλλά ως εμπόδιο.
Σκιά τρίτη. Αν τα παραπάνω τα τυλίγει αρκετό σκοτάδι, εδώ δεν έχω καμιά αμφιβολία. Ανεξάρτητα με το τι είναι ο Μπελέρης, η επιλογή της ΝΔ είναι τυχοδιωκτική: η γνώριμη «πατριωταράδικη» πλειοδοσία της ελληνικής Δεξιάς, που λυμαίνεται τα λεγόμενα «εθνικά ζητήματα». Ο Μπελέρης δεν είναι Κατσίφας, έτσι όμως τον χρησιμοποιεί η ΝΔ.
Ο Μπελέρης «συμβολίζει έναν άνθρωπο στο όνομα του οποίου παραβιάστηκε το κράτος δικαίου», δήλωσε ο Παύλος Μαρινάκης. Είναι οξύμωρο η κυβέρνηση να επικαλείται το κράτος δικαίου, που συστηματικά περιφρονεί, ενώ χλευάζει τα σχετικά ψηφίσματα του Ευρωκοινοβουλίου. Ωστόσο, δεν πρωτοτυπεί: διαχρονικά, κυβερνητικοί και εθνικιστές ξιφουλκούν εναντίον όποιου μιλήσει για pushbacks ή υποκλοπές στην Ελλάδα, καταγγέλλοντας ταυτόχρονα λαύροι την καταπάτηση των δικαιωμάτων στην Τουρκία ή άλλες χώρες-«εχθρούς».
Όλα τα ρεπορτάζ, φιλοκυβερνητικά και μη, συμφωνούν για τους λόγους της υποψηφιότητας: να ανακοπούν οι διαρροές προς Βελόπουλο και λοιπή ακροδεξιά. Παραθέτω από το «Big Mouth» του PowerGame, που απηχεί σταθερά κύκλους του Μαξίμου: «Η υποψηφιότητα Μπελέρη δυσκολεύει σε σημαντικό βαθμό το επιχείρημα ότι δεν υπήρχε στο ψηφοδέλτιο της ΝΔ ένα πρόσωπο με ισχυρό εθνικό, πατριωτικό και κυρίως δεξιό προσανατολισμό. Τώρα όχι μόνο υπάρχει, αλλά είναι και ένας άνθρωπος που θα κάνει καμπάνια μέσα από τις αλβανικές φυλακές. Με δεδομένο ότι ο Φρέντι Μπελέρης δεν θα μπορέσει να πραγματοποιήσει προεκλογική εκστρατεία, αφού βρίσκεται προφυλακισμένος, πληροφορούμαι ότι οι επικοινωνιολόγοι της ΝΔ, που δεν είναι και λίγοι, επεξεργάζονται μια υβριδική καμπάνια για τον εκλεγμένο δήμαρχο Χειμάρρας. Αυτό σημαίνει ότι θα τον ακούμε σε ηχητικά μέσα από τις φυλακές, ενώ θα δούμε και ανοικτές συγκεντρώσεις, κυρίως στη Μακεδονία, με ομιλητές τους Βορίδη, Γεωργιάδη και Πλεύρη. Μάλιστα, πρέπει να σας πω ότι και οι τρεις έχουν προσφερθεί για να βοηθήσουν στον μέγιστο βαθμό την υποψηφιότητα Μπελέρη. Επίσης, με την ευκαιρία να σημειώσω ότι σε κάτι κυλιόμενες προκύπτει μια αυξημένη συσπείρωση της ΝΔ, από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η συμμετοχή του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας στο “γαλάζιο” ευρωψηφοδέλτιο» (17.4.2024).
Η παραπάνω τριάδα εικονογραφεί εύγλωττα το στίγμα της επιλογής, υπογραμμίζοντας τον καιροσκοπισμό και τους κινδύνους. Όταν «συσπειρώνεις» σε τέτοια βάση τους ψηφοφόρους, όταν υποτάσσεις την εξωτερική πολιτική στην εσωτερική μικροπολιτική, τότε υπονομεύεις συνολικότερους σχεδιασμούς, ακυρώνεις κινήσεις συνεννόησης και σταθερότητας, προσφέρεις κακή υπηρεσία και στα «εθνικά συμφέροντα» και στη μειονότητα. Στον αντίποδα όλων αυτών, η ελληνική μειονότητα της Αλβανίας, οι Αλβανοί εργάτες και εργάτριες στην Ελλάδα, τα παιδιά τους που έχουν ενταχθεί πλήρως, αξίζει να λειτουργήσουν σαν γέφυρες μεταξύ των δύο χωρών και λαών. Η υποψηφιότητα Μπελέρη κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση.