Η επιλογή του προέδρου της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, στην πρώτη επίσκεψή του στην Ευρώπη από το 2019 την εβδομάδα που πέρασε, να επισκεφθεί, μετά τη Γαλλία, τη Σερβία και την Ουγγαρία, δύο χώρες με στενούς δεσμούς με τη Μόσχα, δεν ήταν υπόθεση διπλωματικής ρουτίνας. Το πέρασμα από τα Βαλκάνια καθ’ οδόν από το Παρίσι στη Βουδαπέστη μέσω Βελιγραδίου συνιστά μια κίνηση που κανένας εμπλεκόμενος στη γεωπολιτική σκακιέρα στην περιοχή δεν πρέπει να αγνοήσει.
Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έφτασε στο Παρίσι το απόγευμα της Κυριακής. Ακολούθησε την επομένη η συνάντησή του με τον γάλλο ομόλογό του, Εμανουέλ Μακρόν, και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Το ζητούμενο από πλευράς Μακρόν και, κατ’ επέκταση, από πλευράς ΕΕ, ήταν διπλό. Να πειστεί ο κινέζος πρόεδρος για παραχωρήσεις σε θέματα εμπορικού ανταγωνισμού Κίνας - ΕΕ και για δεσμεύσεις σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Ως προς το πρώτο, με το εμπορικό έλλειμμα των 27 έναντι της Κίνας να έχει εκτιναχτεί από 250,3 δισ. ευρώ το 2021, σε 396 δισ. ευρώ το 2022, οι Βρυξέλλες εξετάζουν την επιβολή δασμών στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων που παράγονται με κρατικές επιδοτήσεις, με κυριότερα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση «δεν θα αμφιταλαντευτεί όσον αφορά τη λήψη σκληρών αποφάσεων που απαιτούνται για την προστασία της αγοράς της», ανέφερε σε δήλωσή της μετά τη συνάντηση η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Το μέλλον της ηπείρου μας θα εξαρτηθεί από την ικανότητά μας να συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε ισορροπημένες σχέσεις με την Κίνα», ήταν η τοποθέτηση του Εμανουέλ Μακρόν.
Ως προς το δεύτερο, από τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ ζητήθηκε να χρησιμοποιήσει την επιρροή του στη Ρωσία για εξεύρεση λύσης στην Ουκρανία, ή έστω να δεσμευτεί ότι η χώρα του δεν θα στηρίξει ολόπλευρα τη Μόσχα τον πόλεμο με το Κίεβο.
Η απόκριση του προέδρου Σι Τζινπίνγκ στην πρόκληση ήταν μια κίνηση αρκούντως σκακιστική: «Η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την ιδιότητα δύο σημαντικών παγκοσμίων δυνάμεων, πρέπει να παραμείνουν εταίροι, να συνεχίσουν τον διάλογο και τη συνεργασία, να εμβαθύνουν τη στρατηγική επικοινωνία, να ενισχύσουν την αμοιβαία στρατηγική εμπιστοσύνη…».
Η επίσκεψη του κινέζου προέδρου την Τρίτη στη Σερβία, δεύτερο σταθμό της επίσκεψής του στην Ευρώπη, είχε μια ιδιαίτερη συμβολική φόρτιση. Δεν επιλέχτηκε τυχαία η επέτειος των 25 χρόνων από τον βομβαρδισμό της κινεζικής πρεσβείας στο Βελιγράδι από το ΝΑΤΟ στις 7 Μαΐου του 1999, όταν σκοτώθηκαν τρεις κινέζοι δημοσιογράφοι και τραυματίστηκαν είκοσι κινέζοι υπήκοοι.
Η επίσκεψη αυτή, η πρώτη μετά από οκτώ χρόνια, θεωρείται από τη Κίνα «σημαντικό ορόσημο» στην ανανέωση και εμβάθυνση των σινο-σερβικών σχέσεων. «Ανεξάρτητα από τις αλλαγές στα διεθνή πράγματα, η Κίνα και η Σερβία παραμένουν αληθινοί φίλοι και καλοί εταίροι, παράδειγμα προς μίμηση για κράτη και λαούς», επισήμανε ο Σι Τζινπίνγκ σε άρθρο του στην έγκριτη σερβική εφημερίδα Politika.
Σε συνέχεια μεγάλων έργων υποδομής, όπως το σιδηροδρομικό δίκτυο ταχείας κυκλοφορίας Βελιγράδι - Βουδαπέστη, η οδική σύνδεση με το Μαυροβούνιο, γέφυρες στον Δούναβη, μεγάλα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια, υδροηλεκτρικοί σταθμοί, που έχουν όλα αναληφθεί από κινεζικές εταιρείες, η Κίνα και η Σερβία υπέγραψαν την Τρίτη 30 συμφωνίες οικονομικού, εμπορικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Παράλληλα, από την 1η Ιουλίου τίθεται σε ισχύ πενταετής εμπορική συμφωνία, που, όπως επισήμανε ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, αναβαθμίζει ανταγωνιστικά τη χώρα του έναντι άλλων ευρωπαϊκών χωρών, επιτρέποντας σε 10.000 προϊόντα της να εισάγονται στην Κίνα αδασμολόγητα.
Η Σερβία εδραιώνεται ως ο σημαντικότερος εταίρος της Κίνας στα πλαίσια του σχεδίου «Μία ζώνη, ένας δρόμος».
Ακολουθεί κατά πόδας η Ουγγαρία.
Στην ατζέντα της συνάντησης του προέδρου Σι Τζινπίνγκ με τον ούγγρο πρωθυπουργό, Βίκτορ Ορμπάν, την Πέμπτη, πρυτάνευσαν, πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα πλάνα ανάπτυξης μεγάλων έργων υποδομής στην Ουγγαρία. Η Ουγγαρία είναι «ο υπ’ αριθμόν ένα στόχος στην κεντρική Ευρώπη για τις κινέζικες επενδύσεις», έγραψε σε άρθρο του στην φιλοκυβερνητική Magyar Nemzet ο κινέζος πρόεδρος την Τετάρτη. Συναφώς, οι δύο χώρες υπογράφουν 18 συμφωνίες συνεργασίας στο πλαίσιο, επίσης, του σχεδίου «Μία ζώνη, ένας δρόμος».
Αν, όπως πιστεύεται, η επίσκεψη στο Παρίσι έγινε στον απόηχο της επίσκεψης στο Πεκίνο, δέκα ημέρες νωρίτερα, του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, με στόχο, μεταξύ άλλων, να ασκηθεί πίεση στο Πεκίνο να άρει την υποστήριξή του στη Μόσχα, η επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στο Βελιγράδι και τη Βουδαπέστη έγινε στον απόηχο μιας άλλης επίσκεψης. Αυτής του πρωθυπουργού της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, στην Αθήνα.
Ο ινδός πρωθυπουργός είχε, θυμίζουμε, «σταθμεύσει» για λίγο στην ελληνική πρωτεύουσα, επιστρέφοντας στο Νέο Δελχί στις 25 Αυγούστου μετά τη σύνοδο κορυφής των BRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ, ύστερα από πρόσκληση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είχε προηγηθεί άρθρο «πρόσκληση» του έλληνα πρωθυπουργού στους Times of India, που πρόβαλε την Ελλάδα ως την «ιδανική θέση για να αποτελέσει την πύλη εισόδου της Ινδίας στην Ευρώπη»1.
Η Ουάσινγκτον, δεσπόζουσα δύναμη στο μπλοκ της Δύσης, θεωρεί ότι το Νέο Δελχί μπορεί να δελεαστεί και να αποσπαστεί από το μπλοκ στο οποίο δεσπόζει το Πεκίνο. Αυτή την επιλογή υπηρέτησε η πρόσκληση του έλληνα πρωθυπουργού στον ινδό ομόλογό του.
Όσα υπαινικτικά γράφτηκαν τότε στον ελληνικό Τύπο περί «επαφών σχετικά με το λιμάνι του Πειραιά», όπου ο κύριος μέτοχος είναι η κινεζική ναυτιλιακή εταιρεία Cosco Shipping, ήταν επόμενο να κινήσουν υποψίες για την ύπαρξη σχεδίου ακύρωσης του πλάνου «Μία ζώνη, ένας δρόμος», αποπομπής της Κίνας από την ευρωπαϊκή σκακιέρα, ξεκινώντας από τον Πειραιά.
Το ροκέ Πεκίνο – Βελιγράδι – Βουδαπέστη μπορεί κάλλιστα να είναι η απάντηση.
==
[1] «Δύο επισκέψεις πολλά ερωτηματικά…», Η ΕΠΟΧΗ, Σαββατοκύριακο 9-10 Σεπτεμβρίου 2023.