… και απέραντης εθελοντικής προσφοράς
Την περασμένη Τρίτη στο Νεκροταφείο της Καλλιθέας περίσσεψαν οι ασπρομάλληδες εναπομείναντες και εναπομείνασες, νεολαίοι κάποτε της νεολαίας της ΕΔΑ και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Μαζί και με πολλούς νέους φίλους της και συνεργάτες της, φίλους των παιδιών της βρέθηκαν εκεί να αποχαιρετήσουν μία σπουδαία γυναίκα που άφησε το αποτύπωμά της στην αισθητική της αφίσας και των εξώφυλλων, αλλά και στους αγώνες της Αριστεράς. Η «Εποχή», που κι αυτή έτυχε της εθελοντικής συνεισφοράς όταν τη χρειάστηκε, την αποχαιρετά με συγκίνηση και εκφράζει τα συλλυπητήριά της στον σύντροφο Νίκο Μπανιά και την οικογένειά της.
Ισχυρή προσωπικότητα, στα καθημερινά και στα μεγάλα
Η Ξανθίππη ήταν το πρώτο παιδί της οικογένειας Μίχα και με τον θεληματικό της χαρακτήρα έδινε τον τόνο στο σπίτι της. Αρχικά είχε επιλέξει θετικό κλάδο σπουδών, ενώ παράλληλα είχε καλλιτεχνικές δεξιότητες και αντίστοιχα ενδιαφέροντα που πλησίαζε με τους τρόπους της εποχής και της ηλικίας της. Χωρίς να έχει καμία επαφή με ό,τι κυκλοφορούσε τότε με τα ιδεολογικά και καλλιτεχνικά ρεύματα, διαμόρφωνε μια καθημερινότητα πιο ανεξάρτητη από τα κορίτσια της εποχής του 1950–60.
Η εκτός σχολικής ζωής επαφή της με τα συμβαίνοντα, πέρα από τα ενδιαφέροντα της καθημερινής ζωής στο Γυμνάσιο Θηλέων Καλλιθέας, ήταν η συνάντηση με συνομήλικα παιδιά στη «Διάπλαση των Παίδων», που κατά το υπόδειγμα της Διάπλασης του Ξενόπουλου, οι αναγνώστες της επικοινωνούσαν μεταξύ τους δημοσιεύοντας κειμενάκια, ποιήματα, σχόλια με ψευδώνυμα. Η Ξανθίππη ήταν η Μυρτώ, ο Τάκης Παππάς, ας πούμε, ήταν «ο Σπούτνικ, και η μισή μερίδα», ο Μανώλης ο Μυλωνάκης, που μόλις μπήκε στο Πανεπιστήμιο σύστησε στους συμφοιτητές του την παρέα της «Διάπλασης», αφού από τη συναναστροφή τους και τα κείμενά τους είχαν καταλήξει σε πνευματική και φιλική συγγένεια.
Ήταν τότε η εποχή του Αγώνα για το Φοιτητικό Εισιτήριο στα μέσα συγκοινωνίας. Ήλθε, λοιπόν, και η Ξανθίππη σε επαφή με το Φοιτητικό Κίνημα και την Αριστερά που τότε πρόβαλε με ισχυρές αξιώσεις στον σπουδαστικό χώρο, ενώ ήδη προηγουμένως κυκλοφορούσε, όχι τόσο τακτικά, η «Πανσπουδαστική» που τη βρήκαν και την πλαισίωσαν πιο δυναμικά οι φοιτητικοί χώροι, γράφοντας την ιστορία τους (αξιολογότατες δημοσιεύσεις και δημόσιος αντίλογος, Καλλιτεχνικές, Πνευματικές διοργανώσεις, Φοιτητικά Συνέδρια κτλ).
Η Ξανθίππη καθώς ήταν η νεότατη γραφίστρια έφερε αρχικά τους φίλους της από τη Σχολή Δοξιάδη και η ανανεωμένη έκδοση της Πανσπουδαστικής που περνούσε αρχικά από τα χέρια της, αναπτυσσόταν συστηματικά, αποτελώντας η έκδοσή της ένα πνευματικό γεγονός όχι μόνο για τους σπουδαστές, αλλά και για μέρος του ευρύτερου κοινού. Τα ταλαντούχα παιδιά όλων των Σχολών προσφέρονταν να δουλέψουν για την έκδοσή της.
Η συμμετοχή της Ξανθίππης ήταν κομβική αφού στην αρχή άλλαξε το κασέ της εφημερίδας, και ποτέ δεν έπαψε να συνεργάζεται με την Πανσπουδαστική –εννοείται εθελοντικά– αφού παράλληλα είχε ανοίξει δικό της επαγγελματικό γραφείο στην οδό Λέκκα σε ηλικία είκοσι ετών! Έγινε γρήγορα γνωστή η καλλιτεχνική της δουλειά από τις αφίσες, τα εξώφυλλα βιβλίων, δίσκων, πχ του Ξαρχάκου, και κάθε σχετική γραφιστική εργασία που είχε την υπογραφή της. Το εξαιρετικό γούστο της, αποτελούσε εγγύηση επιτυχίας για την κυκλοφορία στο κοινό.
Ήταν αλληλέγγυα, εργατικότατη, ευαίσθητη, ισχυρή προσωπικότητα, στα καθημερινά και στα μεγάλα, και στην Αθήνα και στη Βιέννη, όπου κατέφυγε την άνοιξη του ’67 και στη Ρώμη, μετέπειτα, όπου εκεί απέκτησαν τον γιο τους με τον αρχιτέκτονα Νίκο Μπανιά και επέστρεψαν στη Μεταπολίτευση του ’74, και συνέχισε να εργάζεται με επαγγελματική επιτυχία, πάντοτε προσφέροντας ανιδιοτελώς το ταλέντο της, στον αριστερό χώρο του ΚΚΕ εσωτερικού αλλά και σε κάθε πρόσωπο ή συλλογικότητα που ζητούσε τη βοήθειά της. Η Ξανθίππη Μίχα και ο Νίκος Μπανιάς απόκτησαν δύο παιδιά, τον Βασίλη και τη Βεατρίκη, και έχουν δύο εγγονές μία από το καθένα τους.
Μαρία Μαρουλάκου
.jpg)
Πλέον, θα μας λείπει το μπρίο, το χιούμορ και η αισθητική της
Η σχέση της Ξανθίππης με το Θεμέλιο ξεκινάει ήδη από την πρώτη σύντομη περίοδό του, την προδικτατορική, αλλά εδραιώνεται με το νέο του ξεκίνημα μετά τη Μεταπολίτευση. Σχεδίασε πλήθος εξώφυλλων, και να αναφέρω ενδεικτικά τα βιβλία της εκδοτικής μας σειρά «Σύγχρονη Πεζογραφία», που ξανακυκλοφόρησαν μετά το 1974 με νέα μορφή και δικά της εξώφυλλα, τα βιβλία του Τάσου Τρίκκα και του Γιώργου Πασαμήτρου, τα βιβλία της σειράς Θεμέλιο/Μεταπολίτευση. Μάλιστα, στα εξώφυλλα αυτής της σειράς κυριαρχούσε το γράμμα και όχι η εικόνα και η ίδια έλεγε ότι θα φανεί παράξενο, αλλά για εκείνη είναι πιο σημαντικό το γράμμα από την εικόνα· το μέγεθός του, το σχεδίασμά του, το στήσιμό του. Το τελευταίο εξώφυλλο που σχεδίασε για το Θεμέλιο ήταν για το βιβλίο του Άγγελου Τσέκερη, Λίγος Εμφύλιος Ακόμα.
Όμως νομίζω ότι το αγαπημένο «παιδί» της Ξανθίππης ήταν το Αρχειοτάξιο, το περιοδικό των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), που εκδίδεται από το Θεμέλιο. Το σχεδίασε από το 1ο του τεύχος, τον Ιούνιο του 1999, και ήταν πάντα παρούσα στο στήσιμο όλων των υπόλοιπων. Μαζί ξεκινήσαμε να το στήνουμε από το 16ο τεύχος· ήταν η Ξανθίππη, η Αγγελική Χριστοδούλου και εγώ. Αν θυμάμαι καλά στο 16ο τεύχος συμμετείχε και η Ιωάννα Παπαθανασίου. Αρχίζαμε το πρωί και εξαντλημένες σταματάγαμε αργά το βράδυ. Το επόμενο πρωί η Ξανθίππη ερχόταν πρώτη με μεγάλη όρεξη και την ατάκα «Άντε κορίτσια, να το πάρουμε από την αρχή...», και έτσι συνεχίζαμε για βδομάδες με γέλια, εντάσεις και δημιουργικό οίστρο. Ο χρόνος πίεζε, όλοι περίμεναν να τελειώσουμε για να φύγει για το τυπογραφείο, αλλά η Ξανθίππη πρόσεχε και την παραμικρή λεπτομέρεια και δεν συναινούσε αν το αποτέλεσμα δεν ήταν αυτό που ήθελε. Πλέον όταν στήνουμε το Αρχειοτάξιο θα μας λείπει το μπρίο, το χιούμορ και η αισθητική της Ξανθίππης.
Άννα Μαλικιώση
Άνοιξε παράθυρα στη σκέψη μας και στην αισθητική μας
Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, αποχαιρετώντας τη σημειώνουν ότι η Ξανθίππη φώτισε με την τέχνη της τη ζωή μας, με τα σχέδιά της, τις αφίσες της, τα εξώφυλλα των βιβλίων και των δίσκων άνοιξε παράθυρα στη σκέψη μας και στην αισθητική μας. Το ταλέντο, η επιμονή στην αναζήτηση κάθε φορά της πιο ταιριαστής λύσης και όλα εκείνα που μας δίδαξε θα μας συνοδεύουν από δω και πέρα χωρίς τη δική της φυσική παρουσία.
ΑΣΚΙ