H δημοσιοποίηση της ημερομηνίας για την οριστική παύσης της χρήσης του άνθρακα ήταν το πλέον αναμενόμενο μήνυμα στο ανακοινωθέν ολοκλήρωσης της συνάντησης του G7 για το περιβάλλον, την ενέργεια και το κλίμα, πριν δυο εβδομάδες στο Τορίνο της Ιταλίας.
Αυτό το μήνυμα, όμως, δεν ήρθε!
Οι χώρες του G7 κατέληξαν «στη σταδιακή εξάλειψη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα στα ενεργειακά συστήματα» έως τα μέσα της επόμενης δεκαετίας «ή σε χρονικό πλαίσιο συμβατό με τον στόχο του περιορισμού της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη εντός των ορίων 1,5 °C με 2°C», μόνο σε «unabated»1 μονάδες. Σύμφωνα με τα τελευταία επικαιροποιημένα στοιχεία, ήδη βρισκόμαστε κοντά στο όριο του +1,5 °C με την πρόβλεψη για το 2050 να είναι οι +2,5°C.
Στη συνάντηση συμμετείχαν η Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Καναδάς, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Αγγλία, καθώς και εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα προεδρεία των COP28 και COP29.
Η συνάντηση αποσκοπούσε να δοθεί συνέχεια στα ψηφίσματα της τελευταίας COP28 στο Ντουμπάι και να προετοιμάσει την επόμενη COP29 στο Μπακού.
Το ψήφισμα του Ντουμπάι σχετικά με την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων ήταν πράγματι πολύ ασαφές, με την ασάφεια να παραμένει και στο ανακοινωθέν του G7.
Άλλα βασικά σημεία του ψηφίσματος του G7:
-
-μΠροσδιορισμός παγκόσμιου στόχου αποθήκευσης ενέργειας (1.500 GW μέχρι το 2030, δηλαδή υπερεξαπλασιασμός).
-
- Αύξηση επενδύσεων στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030 (600 δισ. δολάρια ετησίως)
-
- Αναθεώρηση των εθνικών σχεδίων ΕΣΕΚ μέχρι το 2025 (στόχος μηδενικών εκπομπών στα ενεργειακά συστήματα πολύ πριν ή το αργότερο έως το 2050).
-
Μείωση των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου CH4 κατά 75%, ιδιαίτερα στις εγκαταστάσεις εξόρυξης και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
-
- Αποδέσμευση κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης άνω του αρχικού στόχου των 100 δισ. δολαρίων. Για πρώτη φορά, οι προηγμένες οικονομίες θέτουν έναν κοινό στόχο για την έξοδο από τον άνθρακα στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, με σημαντικές επιπτώσεις για τις ασιατικές οικονομίες, χωρίς να τον προσδιορίζουν χρονικά.
Όπως προκύπτει από τον πίνακα (πηγή EMBER) η Ελλάδα, αν και έχει μειώσει σημαντικά τη χρήση του λιγνίτη, εμφανίζεται να στηρίζεται υπέρμετρα πάνω στο φυσικό αέριο, του οποίου η ρυπαντική ισχύς, αν και χαμηλότερη του λιγνίτη, παραμένει υψηλή (περίπου στο 50%), καθιστώντας την επίτευξη ενός συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς άνθρακα έως το 2035 εξαιρετικά αμφίβολο στόχο.
Η σύγκρουση για την πυρηνική ενέργεια
Η σύνοδος αναγνώρισε τον ξεχωριστό ρόλο που η πυρηνική ενέργεια διαδραματίζει στο ενεργειακό μείγμα, ως εργαλείο για τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, όπως και την επιλογή πολλών χωρών να μην εντάξουν την πυρηνική ενέργεια στην ηλεκτροπαραγωγή.
Χαρακτηριστική η δήλωση της Mariagrazia Midulla της WWF Ιταλίας: «Ενώ ολόκληρος ο κόσμος στοχεύει να επιδιώξει τον τριπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του διπλασιασμό της ενεργειακής απόδοσης, πολλές χώρες χάνουν χρόνο μιλώντας για την πυρηνική ενέργεια, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι δεν υπάρχει ασφαλής πυρηνική σχάση και ότι η επένδυση σε μικρούς αντιδραστήρες μειώνει την παραγωγή ενέργειας, αλλά πολλαπλασιάζει το κόστος και θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια. Η τεχνολογία της πυρηνικής σύντηξης βρίσκεται σε καθυστερημένο πειραματικό στάδιο, ενώ οι κλιματικές συνθήκες έχουν σοβαρά επιβαρυνθεί».
Αναφορικά με τα βιοκαύσιμα, αρκετές χώρες, με πρωτοστατούσα την Ιταλία, επέμεναν στην προώθηση τους, κύρια για την προστασία των αυτοκινητοβιομηχανιών που ανθίστανται στην παραγωγική μετατροπή από οχήματα κινητήρων εσωτερικής καύσης σε ηλεκτρικά (για το 2035 προβλέπεται στην ΕΕ η απαγόρευση των συμβατικών).
Οι «μεγάλοι επτά» επικεντρώνονται στη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας στον χώρο της οδικής κινητικότητας, ενώ προτιμούν τη χρήση των βιοκαυσίμων στον τομέα των αερομεταφορών. Πρόκειται για μια αλλαγή από τη σύνοδο κορυφής του G7 για την ενέργεια και το κλίμα που πραγματοποιήθηκε πριν από ένα χρόνο στο Σαπόρο της Ιαπωνίας, όταν τα βιοκαύσιμα συμπεριλήφθηκαν μεταξύ των επιλογών για την εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων από τις οδικές μεταφορές.
Χαμηλές οι αναμονές για την επόμενη COP29
H αναμονή για μια συμφωνία για την οριστική και δεσμευτική αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα δεν βρίσκεται στα «κατάλληλα χέρια»: ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, που θα φιλοξενήσει τον Νοέμβριο την COP 29, Ιλχάμ Αλίγιεφ, δήλωσε πρόσφατα ότι: «το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα χρειαστούν τα επόμενα χρόνια», λόγω της ευρωπαϊκής ζήτησης…
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, αυτά τα δύο ορυκτά καύσιμα αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% των εσόδων από τις εξαγωγές του Αζερμπαϊτζάν και χρηματοδοτούν περίπου το 60% του κρατικού προϋπολογισμού.
Αντιδράσεις
Οι μαχητικές διαμαρτυρίες των περιβαλλοντικών οργανώσεων στη διάρκεια της Συνόδου ήταν συνεχείς και έντονες: ακτιβιστές της Ultima Generazione φρουρούσαν τη Reggia di Venaria, τον τόπο της συνόδου κορυφής, ενώ η Extinction Rebellion ανέβηκε στην οροφή της Σχολής Βιολογίας, η οποία έχει θέα στην Piazza Carlina, την κόκκινη ζώνη που στεγάζει τους υπουργούς, κρεμώντας ένα πανό: «Ο βασιλιάς είναι γυμνός, το G7 είναι απάτη, το G7 είναι μια κοροϊδία», πολλές περιοχές της πόλης είχαν στρατικοποιηθεί και ήταν off-limits για την «προστασία» των υπουργών.
Στην πορεία στο κέντρο της πόλης το κεντρικό πανό είχε την παλαιστινιακή σημαία και την επιγραφή «Ενάντια στο G7 των πολέμων και της καταστροφής, υπουργοί έξω από το Τορίνο και τις κόκκινες ζώνες».
Σημείωση:
1. Μονάδες ηλεκτροπαραγωγής χωρίς συστήματα δέσμευσης των εκπομπών του άνθρακα, CCS