Η απόπειρα δολοφονίας του πρωθυπουργού της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο την Τετάρτη από τον φερόμενο ως δράστη τον 71χρονο σλοβάκο Τζουράτζ Σιντούλα, στην πόλη Χαντλοβά, συνιστά επίθεση όχι μόνο εναντίον της δημοκρατίας στη Σλοβακία αλλά συνολικά στην δημοκρατική πολιτεία της Ευρώπης -η οποία είναι κατοχυρωμένη θεσμικά μέσα από τις Συνθήκες- και στις προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Ο πρωθυπουργός αμέσως μετά την επίθεση, χτυπήθηκε σύμφωνα με πληροφορίες με 5 σφαίρες, μεταφέρθηκε σηκωτός από την προσωπική του ασφάλεια στο αυτοκίνητο του. Στη συνέχεια, οι αστυνομικές δυνάμεις κατευθείαν ακινητοποίησαν και συνέλαβαν τον Τζ. Σιντούλα και αμέσως μετά εκκενώθηκε ο χώρος που σημειώθηκε η επίθεση. Ο Φίτσο μεταφέρθηκε με ελικόπτερο, λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης της υγείας του, σε περιφερειακό νοσοκομείο στη γειτονική πόλη Μπάνσκα Μπιστρίκα και όχι στην Μπρατισλάβα την πρωτεύουσα της Σλοβακίας.
Χθες, ο δράστης κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας προσήλθε στο Δικαστήριο για να δώσει την πρώτη του κατάθεση.
«Πόλεμος» δηλώσεων για τα κίνητρα της επίθεσης
Οι εκατέρωθεν δηλώσεις συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης όσον αφορά το αποτρόπαιο συμβάν, την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του πρωθυπουργού, αναδεικνύουν το βαθύ ρήγμα που υπάρχει μεταξύ δύο διαμετρικά αντίθετων πολιτικών στρατοπέδων, που αντανακλώνται τόσο στην κοινωνία όσο και στο πολιτικό σύστημα.
Συνοπτικά, αποτυπώνεται στις δυνάμεις που πιστεύουν ακράδαντα στην πολιτική μετεξέλιξη της χώρας, τη δυτικοποίηση της και την περαιτέρω διασύνδεση της με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και τους υπερεθνικούς θεσμούς της Ευρώπης. Η άλλη σχολή πρεσβεύει στην ανάπτυξη φιλικών σχέσεων με τη Ρωσία. Και αυτή η πόλωση εντείνεται στη Σλοβακία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Αυτός ο διχασμός, γεωπολιτικού προσανατολισμού, που στιγματίζει ανεπανόρθωτα την πολιτική ζωή της χώρας, αποτυπώνεται και στη διάσταση απόψεων των πολιτικών δυνάμεων αναφορικά με τα κίνητρα της απόπειρας δολοφονίας.
Ο υπουργός Εσωτερικών Ματούς Σουτάτζ Εστόκ σε δηλώσεις του τόνισε ότι η φονική επίθεση του δράση δεν υποκινείται από την ένταξη του σε πολιτική δύναμη, αν και είναι πολιτικά υποκινούμενη. Περαιτέρω δήλωσε ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα εμφύλιου πόλεμου. Ο Λούμπος Μπλάχα, αντιπρόεδρος του σλοβακικής βουλής και κορυφαίο στέλεχος του κόμματος του Φίτσο, κατηγόρησε τα φιλελεύθερα ΜΜΕ και την αντιπολίτευση ότι υποκινούν το μίσος εναντίον του και ότι του στήσανε αγχόνη.
Για τους κυβερνητικούς κύκλους ο Τζ. Σιντούλα θεωρείται, μέσω και των αναρτήσεων του στα κοινωνικά δίκτυα, προσκείμενος στην αντιπολίτευση. Συμμετείχε πρόσφατα και σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας που είχε καλέσει. Για το κόμμα της «Προοδευτικής Σλοβακίας», το φιλο-ευρωπαϊκό κόμμα που βρίσκεται στα έδρανα της αντιπολίτευσης μετά τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών που διεξήχθησαν στις 30/9/2023, ο δράστης είναι ακροδεξιός εξτρεμιστής. Ο Σιντούλα θεωρείται ότι το 2016 συμμετείχε σε συγκέντρωση της παραστρατιωτικής οργάνωσης Slovenskí Branci που σύμφωνα με συστημικά ΜΜΕ της Δύσης φέρεται να έχει δεσμούς με το Κρεμλίνο.
Και αυτή η παραστρατιωτική μονάδα εύγλωττα αποτυπώνει το έλλειμμα ασφάλειας διάχυτο και εσφαλμένα όχι μόνο στη Σλοβακία αλλά στο σύνολο της ευρωπαϊκής κοινωνίας λόγω μεταναστευτικών ροών. Ο στόχος της Slovenskí Branci είναι η προάσπιση της πατρίδας από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς.
Η κρίση ταυτότητας της Σλοβακίας
Ο βαθύς διχασμός και η αυταπόδεικτη τοξικότητα στο πολιτικό σύστημα είναι ο «καθρέφτης» που αναδεικνύει το χάσμα που επήλθε στη Σλοβακία μέσω της μετάβασης της -πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής- από χώρα που ανήκε στη Σοβιετική επιρροή, πριν την ανεξαρτητοποίηση της από την Τσεχοσλοβακία την 1/1/1993, σε χώρα μέλος της ΕΕ, σε φιλελεύθερη δημοκρατία. Η προάσπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς του σοβιετικού παρελθόντος συγκρούεται με ευρωπαϊκά πρότυπα, όπως η πολυπολιτισμικότητα, το μεταναστευτικό και η κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ. Σε οικονομικό επίπεδο προσαρμογή στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς και της ιδιωτικοποίησης και τέλος τις απαράβατες νόρμες εκδημοκρατισμού των πολιτικών δομών. Περαιτέρω σε κάποιες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης άσβεστη παραμένει η ιδεολογία του πανσλαβισμού, η ενότητα των σλαβικών χωρών και οι δεσμοί φιλίας με τη Ρωσία.
Και ο πόλεμος στην Ουκρανία αποκαλύπτει την κρίση ταυτότητας του σλοβακικού λαού, όπως πρόδηλα αποτυπώνεται στην έρευνα που διεξήχθη σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και συγκεκριμένα στην Τσεχία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία από το ερευνητικό κέντρο Γκλομπσέκ για την προάσπιση της Δημοκρατίας. Στην έρευνα, που έλαβε χώρα τον Μάρτιο, στην οποία συμμετείχαν 1000 πολίτες από κάθε χώρα, το 51% των ερωτηθέντων στη Σλοβακία πιστεύει ότι η Δύση ή/και η Ουκρανία είναι υπεύθυνες για τον πόλεμο και το 50% θεωρεί ότι οι Η.Π.Α είναι η μεγαλύτερη απειλή όσον αφορά την ασφάλεια της χώρας.
Η εκλογική νίκη του σλοβάκου πρωθυπουργού
Ο σλοβάκος πρωθυπουργός έχει αδιάλειπτη παρουσία στην κεντρική πολιτική σκηνή εδώ και 20 χρόνια. Στις πρόσφατες εκλογές που έλαβαν χώρα στις 30/9/2023, συγκρότησε κυβέρνηση συνασπισμού με τη συμμετοχή του κόμματος του, «Κατεύθυνση-Σοσιαλιστική Δημοκρατία», το κόμμα «Φωνή», που αποσχίστηκε από το κόμμα του Φίτσο με επικεφαλής τον Πέτερ Πελεγκρίνι -που είχε διατελέσει πρωθυπουργός από τις 22 Μαρτίου του 2018 ως τις 20 Μαρτίου 2020 και πλέον είναι νικητής των προεδρικών εκλογών που έλαβαν χώρα τον προηγούμενο Απρίλη- και το ακροδεξιό «Σλοβακικό Εθνικό Κόμμα» . Στο σύνολο των 150 εδρών της Βουλής, ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει την πλειοψηφία με 79 έδρες, συνολικά, που κατανέμονται ως εξής: 42 έδρες για την «Κατεύθυνση- Σοσιαλιστική Δημοκρατία», 27 έδρες για τη «Φωνή» και 10 έδρες για το «Σλοβακικό Εθνικό Κόμμα».
Τερματισμός στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία
Ο Φίτσο με διττό λόγο λαϊκισμού και με ευδιάκριτες αναφορές ευρωσκεπτικισμού και αντιαμερικανισμού, κέρδισε τις εκλογές. Απαιτεί τον τερματισμό της ανατροφοδότησης του πολέμου στην Ουκρανία από τη Δύση και ειδικότερα από τη Σλοβακία με οπλικά συστήματα. Όμως η προηγουμένη κυβέρνηση του δεξιού κόμματος «Απλοί Άνθρωποι και Ανεξάρτητες Προσωπικότητες» με επικεφαλής τον Ιγκόρ Μάτοβιτς -που κέρδισε τις εκλογές τον Φεβρουάριο του 2020- υπακούοντας στις εντολές ΝΑΤΟ, εξάντλησε όλο το αμυντικό της οπλοστάσιο ως στρατιωτική βοήθεια. Παραχώρησε στην Ουκρανία τον στόλο αεροσκαφών Mig-29 και συστοιχίες αντιαεροπορικών πυραυλικών συστήματων S-300.
Ο σλοβάκος πρωθυπουργός ζητά να δοθούν εγγυήσεις όσον αφορά τη χρηστή διαχείριση της στρατιωτικής βοήθειας από την κυβέρνηση Ζελένσκι και επιπρόσθετα τη συνδρομή των κατασκευαστικών εταιρειών της χώρας στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά τη λήξη του πολέμου. Πιστεύεται ότι θα ολοκληρώσει εμπορικές συμφωνίες παράδοσης οπλικών συστημάτων από κρατικές εταιρίες της χώρας του στην Ουκρανία.
Ο Φίτσο θέλει να προασπίσει τις θέσεις εργασίας στον αμυντικό τομέα.
Η πολιτική του εστιάζει κυρίως στην προάσπιση των εθνικών συμφερόντων της χώρας του.
Αυταρχισμός και συγκάλυψη φαινόμενων διαφθοράς
Ο Φίτσο εγκαλείται και δικαίως για τις αυταρχικές μεθοδεύσεις του, όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου και την πλήρη ποδηγέτηση του κρατικού τηλεοπτικού καναλιού και ραδιοφωνικού σταθμού “STVR”. Τα νέα κυβερνητικά μέτρα διορίζουν, ουσιαστικά, το διοικητικό προσωπικό και τον διευθυντή των κρατικών ΜΜΕ μέσω της έγκρισης τους από εννεαμελές συμβούλιο, που θα επιλεγεί από το υπουργείο Πολιτισμού και τη Βουλή.
Επιπρόσθετα τον βαραίνει από την προηγούμενη θητεία του η ανεξιχνίαστη δολοφονία του σλοβάκου δημοσιογράφου Ζαν Κούσιακ και της συντρόφου του Μαρτίνα Κουσνίροβα, που αποτέλεσε και την αιτία να καταρρεύσει η κυβέρνηση του το 2018. Ο Κούσιακ ερευνούσε υποθέσεις φοροδιαφυγής και διαφθοράς από πολιτικούς που υπάγονταν στο στενό κύκλο του Φίτσο. Μετά την πρόσφατη νίκη του τον προηγούμενο Σεπτέμβρη, η βουλή ενέκρινε τροποποίηση του ποινικού κώδικα, που προβλέπει την κατάργηση του Ειδικού Ανακριτή που ερευνά εγκλήματα εξτρεμισμού, διαφθοράς και οργανωμένου εγκλήματος, προφανώς για να μην συνεχιστούν οι διώξεις κυβερνητικών αξιωματούχων της προηγούμενης κυβέρνησης του.
Πολιτική λύση και όχι συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία
Ο Φίτσο στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής, δικαίως, ζητά τον τερματισμό του φονικού πόλεμου στην καρδιά της Ευρώπης -που κινδυνεύει να αφανίσει ολόκληρη την ανθρωπότητα με ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα- την επιστροφή στη διπλωματική οδό και την έναρξη διαπραγματεύσεων για την επίτευξη πολιτικής λύσης στη σύγκρουση. Ανεξάρτητα από την έκβαση της, οι ΗΠΑ χάνουν τα σκήπτρα της γεωπολιτικής ισχύος και της ηγεμονίας στον πλανήτη. Και αυτά τα σκήπτρα η Δύση, λυσσαλέα, προσπαθεί να τα διατηρήσει, κλιμακώνοντας τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Χώρες του ΝΑΤΟ δρομολογούν την αποστολή εκπαιδευτών στην Ουκρανία και οι ΗΠΑ αναιρούν, όπως διαφαίνεται, την απαγόρευση χρήσης αμερικανικών οπλικών συστημάτων στις επιθέσεις των ουκρανών εντός του ρωσικού εδάφους, προκαλώντας τα ρωσικά αντίποινα.
Πάνω στα συντρίμμια της Ουκρανίας γεννιέται ένας πολυπολικός κόσμος στον πλανήτη. Ο Παγκόσμιος Νότος, εκπροσωπώντας 3,5 δις. πολίτες και συνολικά το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού, που εκπροσωπείται μέσω του υπερεθνικού Οργανισμού BRICS, διεκδικεί δυναμικά το μερίδιο γεωπολιτικής ισχύος που του αναλογεί.
Όχι σφαίρες στην πολιτική αντιπαράθεση
Εν όψει των επικείμενων εκλογών στην Ευρώπη, η επίθεση στον ηγέτη της Σλοβακίας επιτείνει το κλίμα φόβου και πολιτικής ρευστότητας. Η απόπειρα δολοφονίας συνιστά μια ασύμμετρη απειλή ενόψει και της κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης στην ΕΕ, όπου αναμένεται η άνοδος των δυνάμεων της Ακροδεξιάς και των σκοταδιστικών ιδεολογημάτων που προάγουν.
Θα υπάρξει ασφάλεια στις ευρωεκλογές;
Η επίθεση εναντίον του Φίτσο συνιστά επίθεση εναντίον της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Ο σλοβάκος πρόεδρος, Πέτερ Πελεγκρίνι έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στην πλατφόρμα «Χ»: «Μια απόπειρα δολοφονίας εναντίον ενός ανώτερου αξιωματούχου σύμφωνα με το Σύνταγμα συνιστά μια άνευ προηγουμένου απειλή για τη σλοβακική δημοκρατία. Εάν εκφράζονται πολιτικές θέσεις με όπλα στις πλατείες διακυβεύεται όσα χτίσαμε όλοι μαζί στα 31 χρόνια άσκησης της σλοβακικής κυριαρχίας».