«Αρχειοτάξιο», τεύχος 25, Απρίλιος 2024. Από τη δικτατορία στη Μεταπολίτευση. Ιστορίες μιας μετάβαση, Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και εκδόσεις Θεμέλιο
Με ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του Αρχειοτάξιου: τη μετάβαση από τη δικτατορία στη Μεταπολίτευση. Το θέμα της «μετάβασης» δεν είναι κάτι που αφορά μόνο την ιστορική μελέτη καθώς, σε μια εποχή δύσβατη όπως η σημερινή όπου η άνοδος της ακροδεξιάς είναι ένα μόνο από τα χαρακτηριστικά της, «το ζήτημα της δημοκρατίας, της ποιότητας και των χαρακτηριστικών της, αποτελούν επίδικα μιας συζήτησης που δεν μπορεί παρά να επηρεάζεται από την “πολύ-κρίση” της εποχής μας», όπως γράφουν στο εισαγωγικό σημείωμα του αφιερώματος ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης και η Κατερίνα Λαμπρινού. Στο αφιέρωμα θα διαβάσουμε κείμενα για την αμηχανία με την οποία έχει αντιμετωπίσει η βιβλιογραφία την πολιτειακή αλλαγή του 1973 (κατάργηση μοναρχίας κ.λπ.), για την καταγωγή και την ιστορία του συνθήματος «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία», που μας φέρνει μέχρι τη Γαλλική Επανάσταση, για το περίφημο ζήτημα της «δικαίωσης» του Πολυτεχνείου, για τη μνήμη του Κινήματος του Ναυτικού στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, για την κατασκευή της φιγούρας του «χαρισματικού ηγέτη» και του «εθνάρχη», όσον αφορά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, στο πλαίσιο μιας ποπ κουλτούρας που διαμορφώθηκε στην αρχή της Μεταπολίτευσης. Το αφιέρωμα κλείνει με το ιδιαίτερα ενδιαφέρον κείμενο του Κωστή Κορνέτη και της Μάγδας Φυτιλή σχετικά με τη μετάβαση στη δημοκρατία στην Ισπανία και την Πορτογαλία, καθώς η συγκριτική ματιά στη μετάβαση όπως συντελέστηκε σε αυτές τις δύο χώρες, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη του και την αντίστοιχη διαδικασία στην Ελλάδα, είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική και, τελικά, εξόχως διδακτική.
Στο τεύχος, εκτός από το αφιέρωμα, υπάρχουν μεταξύ άλλων κείμενα από την περσινή εκδήλωση μνήμης για τον Σπύρο Ασδραχά, για τα 30χρονα των ΑΣΚΙ, για τις εθνικόφρονες οργανώσεις νέων την εποχή του εμφύλιου, για τον τελευταίο πολιτικό κρατούμενο που εκτελέστηκε στην Ελλάδα, για τα αρχεία των υιοθετημένων παιδιών μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο, για τα αρχεία της «Συμβουλευτικής» της χούντας που εντοπίστηκαν πριν από λίγα χρόνια, ξεχασμένα και ταλαιπωρημένα όπως και πολλά άλλα πολύτιμα αρχειακά έγγραφα, σε αποθήκες της Βουλής και πλέον αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας από το εξειδικευμένο Τμήμα Κοινοβουλευτικών Αρχείων της Βιβλιοθήκης της Βουλής που ιδρύθηκε εκείνη την εποχή.