Ο πρόσφατα εκλεγείς εκουαδοριανός πρόεδρος, Ντανιέλ Νομπόα
Σε προηγούμενα φύλλα της Εποχής έχουν γραφτεί άρθρα για τις πολιτικές εξελίξεις στο Εκουαδόρ και τη μεταμόρφωσή του, τα τελευταία 3- 4 χρόνια, από ειρηνική χώρα σε κέντρο διακίνησης ναρκωτικών, όπλων και ανθρώπων του λατινοαμερικάνικου οργανωμένου εγκλήματος. Η δολοφονική του δράση διευρύνεται και ισχυροποιείται ταχύτατα, με τις φυλακές υψίστης ασφαλείας να έχουν μετατραπεί σε στρατηγείο της δράσης του και φονικού «ενδοοικογενειακού» ανταγωνισμού για την πρόσβαση στις αγορές. Οι δολοφονίες, παραμονές των πρόωρων (α’ και β’ γύρος) τον περασμένο Οκτώβριο, κεντροδεξιού υποψήφιου προέδρου και δημάρχων σε δημόσιο χώρο και έξι υπόπτων για δολοφονίες στις φυλακές ενέτειναν τα αισθήματα ανασφάλειας και φόβου της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών. Η προεκλογική συζήτηση επικεντρώθηκε στην αντιμετώπιση της ασφάλειας από το οργανωμένο έγκλημα, χωρίς ουσιαστικές αντιπαραθέσεις δεξιάς – κεντροαριστεράς, ενώ συμφώνησαν στη συμμετοχή του στρατού σε όλες τις σχετικές δράσεις. Πρόεδρος εκλέχτηκε με 52% ο 35χρονος πολυεκατομμυριούχος και γόνος της επιχειρηματικής ελίτ υποψήφιος της δεξιάς Ντανιέλ Νομπόα, μορφωμένος, οικογενειάρχης και μυημένος από τον πατέρα του στο επιχειρείν από μικρός, όπως τονίζει. Το σπουδαιότερο, ωστόσο, προσόν του ήταν ότι θεωρήθηκε ως μη ενταγμένος στο αμφισβητούμενο διαφθαρμένο και αναποτελεσματικό πολιτικό σύστημα (πιο αναλυτικά «Η Εποχή», 2.9.2023 και 22.10.2023.).
Δεν έχουν περάσει επτά μήνες από την ανάληψη της προεδρίας από τον, κατά δήλωσή του, κεντροδεξιό Ντ. Νομπόα και οι μέχρι πρόσφατα πολιτικές κινήσεις του, που στοχεύουν στην επανεκλογή του το 2025, παραπέμπουν σε ηγέτη με σιδερένια πυγμή που μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το οργανωμένο έγκλημα, τολμά να παραβιάσει ακόμα και το διεθνές δίκαιο και ικανό να επιφέρει σοβαρά πλήγματα στον κορεΐσμο. Προσπερνά έντεχνα τις δολοφονίες δημάρχων, δημοτικών συμβούλων ανεξαρτήτως φύλου, απαγωγές δεσμοφυλάκων, αλλά και τη θορυβώδη απόδραση από τις μεγαλύτερες φυλακές υψίστης ασφαλείας (12.000 κρατούμενοι) και από πολυτελές κελί του διαβόητου Φίτο, αρχηγού της εγκληματικής οργάνωσης ναρκοεμπορίου Λος Τσονέρος που ακόμα αναζητείται και σε όμορες χώρες. Προσπερνά επίσης την εισβολή και κατάληψη ραδιοσταθμού στο Κίτο από ομάδα του Φίτο, ελάχιστες μέρες πριν την απόδραση του και τόσα άλλα…
Ταυτόχρονα και δημαγωγικά υπόσχεται καλύτερες μέρες για την οικονομία και την κοινωνία, ενώ γνωρίζει ότι η χώρα είναι σχεδόν χρεωκοπημένη, «ξεχνά» να αναφερθεί στα δύο δάνεια από το ΔΝΤ με τους γνωστούς μας όρους που συνήψε ο πρώην, παραιτημένος ήδη, πρόεδρος της Δεξιάς, αλλά και την αύξηση του ΦΠΑ που …έρχεται. Σε κάθε περίπτωση, η πραγματικότητα τον διαψεύδει: οι δείκτες της φτώχειας και του πληθωρισμού χειροτερεύουν, οι δημόσιες υποδομές (σχολεία, νοσοκομεία, ενέργεια) έχουν σοβαρά προβλήματα, η μετανάστευση συνεχίζεται, όπως και η στρατολόγηση στο οργανωμένο έγκλημα φτωχών νέων, κυρίως της υπαίθρου. Ας παρακολουθήσουμε, ωστόσο, τα σημαντικότερα πολιτικά γεγονότα που αναδεικνύουν τις στοχεύσεις του προέδρου και της δεξιάς παράταξης.
Παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και του διπλωματικού ασύλου: Εισβολή αστυνομίας και στρατού στις 6 Απριλίου στη πρεσβεία του Μεξικού στο Κίτο και απαγωγή του πρώην αντιπροέδρου κυβερνήσεων του Ρ. Κορέα, Χόρχε Γκλάς, ενός από τα σύμβολα του κορεΐσμο, που είχε λάβει διπλωματική ασυλία από το Μεξικό. Έχει καταδικαστεί μαζί με τον Κορέα σε οκτώ χρόνια φυλάκισης για διαφθορά(!). Η αντίδραση του Μεξικού ήταν έντονη, διακόπηκαν οι διπλωματικές και γενικά όλες οι σχέσεις, ενώ προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο. Η παράνομη αυτή ενέργεια καταγγέλθηκε από πάρα πολλές χώρες ακόμα και από την Αργεντινή (Μιλέι), οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κ.ά. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ σιώπησαν.
Δημοψήφισμα: Ούτε νίκη, ούτε ήττα. Ο Ντ. Νομπόα αποφασίζει και προκηρύσσει δημοψήφισμα για τις 21 Απριλίου με προφανή στόχο να διατηρήσει την υψηλή δημοφιλία του (80%) που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις διακηρύξεις του περί εξασφάλισης της ασφάλειας των πολιτών και συνάμα να νομοθετηθούν δύο «οικονομικής φύσης» προτάσεις νεοφιλελεύθερης κοπής. Στο δημοψήφισμα τίθενται έντεκα ερωτήσεις, εννιά από τις οποίες αφορούν τη συμμετοχή του στρατού στις δράσεις για την ασφάλεια των πολιτών από το οργανωμένο έγκλημα και συναφή ζητήματα και οι δύο επίμαχες: η μία, συμβάσεις εργασίας με την ώρα και η δεύτερη, διεθνής διαμεσολάβηση ως μέθοδος επίλυσης οικονομικών διαφωνιών μεταξύ κράτους και ξένων εταιρειών (arbitrage) που κατά κανόνα προκύπτει ευνοϊκότερη για τις πολυεθνικές (εξορυκτικές, εξαγωγικές αγροτοδιατροφικών προϊόντων).
Το δημοψήφισμα διεξάχθηκε με 70% συμμετοχή και οι προτάσεις για την ασφάλεια υπερψηφίστηκαν από το 60% - 72%, ανάλογα με την περιοχή, ενώ καταψηφίστηκαν οι άλλες δύο: με 69,5%% η εργασιακή αλλαγή και 65,1% η διεθνής διαμεσολάβηση.
Ο Νομπόα πανηγυρίζει σαν να είναι νικητής, αν και κατάλαβε το μήνυμα που του έστειλαν οι λαοί του Εκουαδόρ: ναι στην ασφάλεια, αλλά όχι με όποιο κόστος. Η Λουίσα Γκονσάλες , υποψήφια προεδρίνα στις τελευταίες εκλογές και επικεφαλής της «Επανάστασης των Πολιτών» (Ρ.C.) χαρακτηρίζει, σε συνέντευξη στο TeleSur, το «δημοψήφισμα αχρείαστο», αφού τα ουσιαστικά ερωτήματα για την ασφάλεια έχουν ήδη ψηφιστεί από τη Βουλή και ήδη εφαρμόζονται και συμπληρώνει ότι σπαταλήθηκαν 62 εκατ. δολάρια που έπρεπε να δαπανηθούν για τις αναγκαίες και επείγουσες επισκευές σχολείων και ρύθμισης των χειρουργείων. Για τη διαμεσολάβηση θύμισε την υπόθεση Chevron που είχε πολύ αρνητική κατάληξη για τους ιθαγενείς και συνολικά για τη χώρα.
Τελικά, το δημοψήφισμα ήταν χρήσιμο. Όχι μόνο γιατί αριστερά ρεύματα του αντικορεΐσμο μετώπου συνευρέθηκαν με τους/τις κορεΐστας στην κάλπη του όχι, αλλά κυρίως γιατί οι εργαζόμενοι-ες, οι λαοί του Εκουαδόρ είπαν όχι στο πισωγύρισμα των εργασιακών σχέσεων, όχι στη διεθνή διαμεσολάβηση που στηρίζει τα συμφέροντα των πολυεθνικών.
* * *
Η πρώτη προεδρίνα στην ιστορία του Μεξικού
Πρωτοφανής νίκη της κεντροαριστεράς, ανάσα για τη Λατινική Αμερική
Με 59%, τις περισσότερες ιστορικά ψήφους και με διαφορά 30 μονάδων από τον τρικομματικό συνασπισμό της Δεξιάς, η Κλαούδια Σέινμπαουμ με αριστερή-κινηματική δράση ως φοιτήτρια της Φυσικής και αργότερα κατά των ιδιωτικοποιήσεων, γνωστή επιστημόνισσα με διεθνείς διακρίσεις, δηλώνει ότι αξίες όπως η κοινωνική δικαιοσύνη εξακολουθούν να είναι πρωταρχικές για αυτήν. Ως επικεφαλής της κυβέρνησης της πόλης του Μεξικού θεωρείται ότι τα κατάφερε, ιδιαίτερα σε περιβαλλοντικές και κοινωνικές πολιτικές.
Στην ομιλία της μετά την επίσημη ανακοίνωση της εκλογής της μίλησε για ένα «πληθυντικό, ποικιλόμορφο και δημοκρατικό Μεξικό», καθώς και ότι «εκλέχτηκα για έξι χρόνια και έχω ως μεγάλο στόχο τη διεύρυνση των κοινωνικών πολιτικών, την προώθηση της τεχνολογικής ανάπτυξης και να τελειώσει αυτό το τεράστιο μέγεθος της βίας: αυτή των καρτέλ ναρκωτικών (30.000 δολοφονίες τον χρόνο) και την ενδημική σεξιστική βία κατά των γυναικών, που κάθε μέρα χάνουν τη ζωή τους 10 γυναίκες».
Εκτός όμως από την περηφανή νίκη στις προεδρικές εκλογές, το Κόμμα Μορένα (συνασπισμός αριστερών δυνάμεων) που ίδρυσε ο Ομπραδόρ (ΑΜΛΟ) το 2014, πήγε πολύ καλά και στις βουλευτικές εκλογές και εκλέγει τα δύο τρίτα της Βουλής, αριθμός που επιτρέπει να υπερψηφιστούν συνταγματικές αλλαγές, οι οποίες για να ολοκληρωθούν απαιτούν ορισμένες από τις προεκλογικές δεσμεύσεις της νέας προέδρου, που αναλαμβάνει και τυπικά τα καθήκοντά της την 1η Οκτωβρίου. Ωστόσο, δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί τα αποτελέσματα της σύνθεσης της Γερουσίας.
Επιτέλους, υπάρχουν και καλά νέα!