Δυστυχώς, οι δυσοίωνες προβλέψεις που αναφέραμε στον πρόλογο των προηγούμενων Ιδεών περί της αναμενόμενης μεγάλης αύξησης της δύναμης των ακροδεξιών κομμάτων στις ευρωεκλογές επαληθεύτηκαν. Ένας λόγος παραπάνω για να διαβάσετε σήμερα το δεύτερο μέρος του άρθρου του Στίβεν Φόρτι για τις «Ακροδεξιές 2.0»1, οι οποίες κατά τον συγγραφέα, αν και δεν ταυτίζονται με τον ιστορικό φασισμό, «…αποτελούν, χωρίς αμφιβολία, τη μεγαλύτερη σημερινή απειλή για τις δημοκρατικές αξίες». Πέρα από τις κοινές ιδεολογικές και πολιτικές τους θέσεις, αλλά και κάποιες διαφορές τους σε θέματα όπως η οικονομική πολιτική και οι γεωπολιτικές προτιμήσεις τους, διαπιστώνουμε την συστηματική δουλειά που κάνουν εδώ και χρόνια τα μέλη αυτής της «μεγάλης παγκόσμιας οικογένειας» στον χώρο των ιδεών, καθώς και τις στενές μεταξύ τους σχέσεις.
Χ.Γο.
(22).jpg)
Όπως είπαμε, υπάρχει μεγάλη σύγχυση σχετικά με το πώς να αποκαλούνται οι συγκεκριμένοι [πέραν της παραδοσιακής Δεξιάς] πολιτικοί σχηματισμοί και διάφοροι λόγοι που εξηγούν την εκλογική τους άνοδο και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Ορισμένοι από αυτούς τους λόγους μπορεί να υπερτερούν έναντι άλλων σε μια συγκεκριμένη χώρα, περιοχή ή δήμο. Πρέπει, ωστόσο, να τους λαμβάνουμε πάντα όλους υπόψη μας. Εξηγείται η νίκη του Μιλέι μόνο από την οικονομική κρίση και την αύξηση των ανισοτήτων στην Αργεντινή; Χωρίς να αρνούμαστε τη σημασία αυτών των παραγόντων, θα ήταν λάθος να υποβιβάσουμε σε δεύτερη ή τρίτη θέση το υψηλό επίπεδο δυσπιστίας των πολιτών απέναντι στα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα και τους θεσμούς, καθώς και την πολιτισμική αντίδραση στη λεγόμενη «προοδευτική συναίνεση».
Κατανοώντας τις Ακροδεξιές 2.0.
Διατυπώνεται συχνά η άποψη ότι το ευρωπαϊκό και το λατινοαμερικανικό πλαίσιο δεν είναι συγκρίσιμα. Όμως, δεν πιστεύω ότι πρέπει να διαχωρίζουμε τις αναλύσεις και, κατά συνέπεια, τους ορισμούς αυτών των φαινομένων. Το γεγονός ότι υπάρχουν κάποιες διαφορές ή εθνικές ιδιαιτερότητες μεταξύ των λόγων της εκλογικής προόδου των Ακροδεξιών δεν αναιρεί τη δυνατότητα υιοθέτησης και χρήσης μιας έννοιας σε παγκόσμια κλίμακα. Αντιθέτως, είναι χρήσιμο να διαμορφωθεί μια μακρο-κατηγορία που να είναι αρκετά ελαστική ώστε να συμπεριλαμβάνει όλους αυτούς τους πολιτικούς σχηματισμούς. Στηριζόμενος σ’ αυτές τις εκτιμήσεις, πρότεινα την ίσως κάπως προκλητική έννοια των Ακροδεξιών 2.0.
Χρησιμοποιώντας την έννοια της Ακροδεξιάς 2.0. στον πληθυντικό αριθμό, θέλω να επισημάνω όχι μόνο ότι οι διάφοροι/ες Τραμπ, Λε Πεν, Μιλέι και Όρμπαν εκπροσωπούν ένα φαινόμενο διαφορετικό από τον ιστορικό φασισμό, με εντελώς νέα στοιχεία σε σχέση με το παρελθόν, αλλά και ότι οι νέες τεχνολογίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην άνοδο αυτών των πολιτικών σχηματισμών. Επίσης, θέλω να τονίσω ότι, παρά ορισμένες αποκλίσεις, οι διάφορες Ακροδεξιές 2.0. έχουν πολλά κοινά στοιχεία, τόσο ως προς την ιδεολογική βάση όσο και ως προς τις πολιτικές και επικοινωνιακές τους στρατηγικές. Τέλος, όλα αυτά τα σχήματα όχι μόνο γνωρίζονται μεταξύ τους και επικοινωνούν συχνά μεταξύ τους, αλλά και θεωρούν ότι ανήκουν στην ίδια παγκόσμια οικογένεια.
Στα κοινά ιδεολογικά σημεία αναφοράς τους περιλαμβάνονται ένας έντονος εθνικισμός, μια βαθιά κριτική στην πολυμέρεια και τη φιλελεύθερη τάξη, η αντίθεση στην παγκοσμιοποίηση, η υπεράσπιση των συντηρητικών αξιών, η υπεράσπιση του νόμου και της τάξης, η κριτική στην πολυπολιτισμικότητα και τις ανοιχτές κοινωνίες, ο αντιπροοδευτισμός, ο αντιδιανοουμενισμός και μια τυπική αποστασιοποίηση από τις εμπειρίες του φασισμού στο παρελθόν, χωρίς να απορρίπτουν τα λεγόμενα «κρυπτογραφημένα πολιτικά μηνύματα» που απευθύνονται σε μια ορισμένη κατηγορία πολιτών - κλείσιμο του ματιού ή αναφορές σε αυταρχικά καθεστώτα του παρελθόντος. Στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ταυτοτισμός2, ο νατιβισμός3, η καταδίκη της μετανάστευσης ως «εισβολής», η ξενοφοβία και ειδικότερα η ισλαμοφοβία παίζουν ασφαλώς καθοριστικό ρόλο. Στη Λατινική Αμερική, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις -όπως στη Χιλή- όπου η Ακροδεξιά έχει επίσης ξεκάθαρα αξιοποιήσει τη ρητορική απόρριψης της μετανάστευσης, κυρίως των Βενεζουελάνων. Με αυτά τα δεδομένα, εκείνοι οι πολιτικοί σχηματισμοί στη Λατινική Αμερική που ο Χοσέ Αντόνιο Σαναούχα4 και ο Καμίλο Λόπεθ Μπούριαν5 πρότειναν να αποκαλούνται νεοπατριωτική Δεξιά έχουν τα περισσότερα κοινά στοιχεία με την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά.
Ούτε οι ευρωπαϊκές Ακροδεξιές είναι όλες ακριβώς ίδιες μεταξύ τους. Το ίδιο ισχύει και για τους φασισμούς του μεσοπολέμου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια μακροκατηγορία αναφερόμενοι στα καθεστώτα του Χίτλερ, του Μουσολίνι και του Φράνκο. Μεταξύ των αποκλίσεων που παρουσιάζουν μεταξύ τους οι σημερινές Ακροδεξιές είναι χρήσιμο να αναφερθούμε κατ’ αρχάς στα οικονομικά τους προγράμματα. Υπάρχουν δυνάμεις, όπως το Vox στην Ισπανία ή το Chega στην Πορτογαλία, που είναι υπερφιλελεύθερες, και άλλες, όπως η Λεπέν στη Γαλλία, που υπερασπίζονται τον λεγόμενο σοβινισμό του κράτους πρόνοιας. Δεύτερον, όσον αφορά τις αξίες, οι θέσεις των Ακροδεξιών στη νότια και ανατολική Ευρώπη είναι πολύ πιο υπερσυντηρητικές σε σύγκριση με εκείνες των ομολόγων τους στην Ολλανδία ή στις Σκανδιναβικές Χώρες, οι οποίες είναι λίγο πιο ανεκτικές σε θέματα όπως τα δικαιώματα των LGBTQIA+ και οι αμβλώσεις. Τέλος, υπάρχουν και γεωπολιτικές διαφορές, καθώς κάποια από αυτά τα κόμματα είναι ρωσόφιλα και κάποια φιλοατλαντικά.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν κοινά σημεία. Το ένα είναι ο έντονος τακτικισμός -δηλαδή, η ικανότητα να αλλάζουν γρήγορα θέσεις σε κρίσιμα ζητήματα, χωρίς να έχουν κανένα ενδοιασμό μήπως εμφανιστούν ασυνεπείς, όπως στο ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή στα μέτρα αντιμετώπισης του Covid-19-, με στόχο να καθορίζουν την ατζέντα των μέσων ενημέρωσης. Ομοίως, μοιράζονται την ικανότητα να χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να κάνουν viral τα μηνύματά τους, να συλλέγουν δεδομένα για τους πολίτες και να πολώνουν περαιτέρω την κοινωνία με πολιτισμικούς πολέμους. Ένα άλλο στοιχείο, όπως εξηγεί ο αργεντινός ιστορικός Πάμπλο Στεφανόνι, είναι η προθυμία να εμφανίζονται ως παραβάτες και επαναστάτες ενάντια σε ένα σύστημα που υποτίθεται ότι κυριαρχείται από μια Αριστερά η οποία έχει εγκαθιδρύσει μια προοδευτική ή «πολιτικά ορθή» δικτατορία. Οι νέοι ακροδεξιοί δεν έχουν απλώς γίνει πιο «ευπαρουσίαστοι», αλλά προσπαθούν επίσης να οικειοποιηθούν προοδευτικά και αριστερά εμβλήματα - ας σκεφτούμε για παράδειγμα τη χρήση της έννοιας της ελευθερίας ή φαινόμενα όπως ο ομοεθνικισμός ή ο οικοφασισμός - σε μια ιστορική στιγμή που χαρακτηρίζεται από αυτό που ο γάλλος κοινωνιολόγος Φιλίπ Κορκούφ έχει αποκαλέσει ιδεολογική σύγχυση.
Μια μεγάλη παγκόσμια οικογένεια
Παραφράζοντας τον ιστορικό Ρικάρντο Τσουέκα6, ο οποίος μελέτησε την ισπανική Φάλαγγα7 κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Φράνκο, κάθε χώρα γεννά την Ακροδεξιά 2.0 που της ταιριάζει. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ότι κάθε ακροδεξιά είναι το τέκνο της πολιτικής κουλτούρας που κυριαρχεί σε ένα εκάστοτε εθνικό πλαίσιο. Έτσι, οι ιδιαιτερότητες των διάφορων Ακροδεξιών δεν αποκλείουν τη δυνατότητα να θεωρούνται μέρος μιας μεγάλης παγκόσμιας οικογένειας, αφού, επιπλέον, υπάρχουν υπερεθνικά δίκτυα που δραστηριοποιούνται για την ενίσχυση των υφιστάμενων δεσμών, την ανάπτυξη μιας κοινής ατζέντας και τη χρηματοδότηση αυτών των πολιτικών κομμάτων.
Αφενός, όλοι αυτοί οι πολιτικοί ηγέτες έχουν προσωπικές σχέσεις. Γνωρίζονται μεταξύ τους, επικοινωνούν συχνά, συγχαίρουν ο ένας την άλλη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συναντιούνται και συμμετέχουν σε συναντήσεις και εκδηλώσεις που διοργανώνονται από τα κόμματά τους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι πολιτικές ομάδες «Ταυτότητα και Δημοκρατία» (ID) και «Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές» (ECR), οι οποίες περιλαμβάνουν τα ακροδεξιά κόμματα της ευρωπαϊκής ηπείρου αποτελούν ένα χώρο για την ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών μεταξύ διαφόρων δεξιών κομμάτων. Είναι αλήθεια ότι η Ακροδεξιά δεν έχει καταφέρει, ούτε στο παρελθόν ούτε στο παρόν, να ενοποιηθεί σε μια ενιαία ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ούτε σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό κόμμα. Αλλά τα κόμματα που μετέχουν τόσο στο ID όσο και στο ECR κατανοούν σε σημαντικό βαθμό το πεδίο και μπορούν να καταλήγουν σε συμβιβασμούς, όπως αποδείχθηκε από το μανιφέστο για την υπεράσπιση της χριστιανικής Ευρώπης που υπέγραψε η πλειοψηφία αυτών των κομμάτων τον Ιούλιο του 2021.
Αφετέρου, τα παγκόσμια δίκτυα που δημιουργούνται από ιδρύματα και συντηρητικές δεξαμενές σκέψης αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Ένα από αυτά είναι το Συνέδριο Συντηρητικής Πολιτικής Δράσης (CPAC), που συνδέεται με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα των ΗΠΑ, το οποίο έχει απλώσει τα πλοκάμια του στην Αυστραλία, την Ιαπωνία, τη Βραζιλία, το Μεξικό και την Ουγγαρία. Ομοίως, υπάρχει το Atlas Network, ένας φορέας προώθησης των ιδεών της ελεύθερης αγοράς με έδρα την Ουάσινγκτον, και το Ίδρυμα Έντμουντ Μπερκ, ένα συντηρητικό ερευνητικό ινστιτούτο που ιδρύθηκε στην Ολλανδία το 2019 το οποίο συνδέεται με υπερσυντηρητικούς ισραηλινούς, αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς κύκλους. Ένα από τα βασικά στελέχη του είναι ο ισραηλινός φιλόσοφος Γιοράμ Χαζόνι, συγγραφέας του βιβλίου ΗThe Virtue of Nationalism [H αρετή του εθνικισμού] (2018) και πρόεδρος του Ινστιτούτου Herzl, βασικός εμψυχωτής του λεγόμενου «εθνικού συντηρητισμού».
Ταυτόχρονα, πολλά από αυτά τα κόμματα έχουν δημιουργήσει σχολές πολιτικής κατάρτισης, στους καθηγητές των οποίων περιλαμβάνονται συχνά μέλη της Ακροδεξιάς από άλλες χώρες. Η Μαριόν Μαρεσάλ Λε Πεν, ανιψιά της Μαρίν Λε Πεν, δημιούργησε στη Γαλλία το Ανώτατο Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας, Οικονομίας και Πολιτικής, το οποίο, μαζί με το Vox, διαθέτει παράρτημα και στη Μαδρίτη. Από τις πολλές φιλοκυβερνητικές οργανώσεις που δημιούργησε ο Όρμπαν στην Ουγγαρία, αξίζει να αναφερθεί το Mathias Corvinus Collegium, το οποίο έχει σήμερα περισσότερες από 20 εγκαταστάσεις στην Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τις Βρυξέλλες και περίπου 7.000 φοιτητές. Μεταξύ των προσκεκλημένων ομιλητών του πέρυσι ήταν και ο πρώην παρουσιαστής του [αμερικανικού συντηρητικού καναλιού] Fox News, Τάκερ Κάρλσον. Διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών του Κολλεγίου είναι ο ισπανός Ροντρίγκο Μπαγιεστέρ, ο οποίος συνδέεται με το Vox και τη δεξαμενή σκέψης του, το Ίδρυμα Disenso. Εν τω μεταξύ, στην Πολωνία, το ακροδεξιό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη προβάλλει το δικό του πανεπιστήμιο, το Collegium Intermarium, το οποίο συνδέεται με την υπερκαθολική δεξαμενή σκέψης Ordo Iuris. Επιπλέον, το ECR διοργανώνει μαθήματα για «μελλοντικούς ηγέτες» σε όλη την Ευρώπη μέσω του ιδρύματός του, New Direction.
Οι συνδέσεις γίνονται όλο και περισσότερο υπερατλαντικές. Αυτές οι συνδέσεις δεν οφείλονται μόνο στο CPAC ή στον ακτιβισμό της Ουγγαρίας του Όρμπαν, ο οποίος διοργανώνει φόρουμ όπως η Δημογραφική Σύνοδος της Βουδαπέστης, αλλά και στον ρόλο που διαδραματίζει το Vox, με επικεφαλής τον Σαντιάγο Αμπασκάλ, στη Λατινική Αμερική. Μέσω του Ιδρύματος Disenso, το εν λόγω κόμμα έχει αναπτύξει την έννοια της Ιβηρικής Σφαίρας, η οποία προωθεί τους δεσμούς μεταξύ δεξιών κομμάτων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, στην Ιβηρική Χερσόνησο και στη Λατινική Αμερική. Το 2020, το Vox εγκαινίασε τη Χάρτα της Μαδρίτης, ένα προγραμματικό μανιφέστο που επισημοποίησε την έννοια της Ιβηρικής Σφαίρας και κατέστησε δυνατή τη δημιουργία του Φόρουμ της Μαδρίτης. Ο οργανισμός αυτός, ο οποίος παρουσιάζεται ως αντίβαρο του Φόρουμ του Σάο Πάολο8 και της Ομάδας Puebla9, έχει διοργανώσει αρκετές συναντήσεις στην περιοχή, μεταξύ άλλων στην Μπογκοτά το 2022 και στη Λίμα το 2023, εκτός από τις συνόδους κορυφής της Ιβηρικής Σφαίρας. Με αυτόν τον τρόπο, το Vox έχει ενισχύσει τις σχέσεις με τα ακροδεξιά κόμματα της Λατινικής Αμερικής, από τη Βραζιλία έως τη Χιλή, περνώντας από την Αργεντινή, το Περού, την Κολομβία και το Μεξικό, προσφέροντας μ’ αυτόν τον τρόπο χώρους συνάντησης για την κοινή ατζέντα τους. Ένας από τους κύριους συνδέσμους ήταν ο Χέρμαν Τερτς, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Vox, τρίτος αντιπρόεδρος της Ευρω-Λατινοαμερικανικής Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης (EuroLat), γεγονός που δείχνει για άλλη μια φορά τη σημασία των δικτύων που δημιουργούνται στις Βρυξέλλες.
Σε όλη αυτή τη δραστηριότητα πρέπει να προσθέσουμε τα δίκτυα που δημιουργήθηκαν σε κύκλους χριστιανών φονταμενταλιστών, τα οποία είναι πολύ ενεργά τουλάχιστον από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι το Παγκόσμιο Συνέδριο Οικογενειών, μια αμερικανο-ρωσική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1997 και σήμερα έχει παραρτήματα σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ των μελών του περιλαμβάνεται η οργάνωση HazteOír, που ιδρύθηκε το 2001 από τον ισπανό δικηγόρο Ιγκνάντσιο Αρσουάγα, ο οποίος στη συνέχεια, το 2013, ίδρυσε τη διεθνή ομάδα πίεσης CitizenGo. Ομοίως, το Πολιτικό Δίκτυο για τις Αξίες, με επικεφαλής τον Χοσέ Αντόνιο Καστ, διοργανώνει διατλαντικές συναντήσεις εδώ και μια δεκαετία. Μεταξύ των ηγετικών μελών του είναι ο Χάιμε Μαγιόρ Ορέχα, πρώην υπουργός της ισπανικής κυβέρνησης υπό τον Χοσέ Μαρία Αθνάρ του Λαϊκού Κόμματος, και ιδρυτής της «πολιτισμικής πλατφόρμας» One of Us, μιας καθολικής δεξαμενής σκέψης που υποστηρίζει την απαγόρευση της άμβλωσης, της ευθανασίας, του γάμου των ομοφυλόφιλων και της «ιδεολογίας των φύλων». Αυτή η σύντομη επισκόπηση είναι μόνο ένα μικρό δείγμα ενός πολύ καλά οργανωμένου και πυκνού δικτύου.
Κοινοβουλευτικές απολυταρχίες
Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, είναι δύσκολο να μην θεωρήσουμε αυτούς τους πολιτικούς σχηματισμούς ως μέρος της ίδιας πολιτικής οικογένειας. Υπερασπίζονται σε μεγάλο βαθμό τις ίδιες ιδέες, προωθούν παρόμοιες πολιτικές και συμμετέχουν στα ίδια φόρουμ διεθνώς. Έχουν επίσης τους ίδιους στόχους. Πρώτον, επιδιώκουν να μετατοπίσουν τον δημόσιο διάλογο προς τα ακροδεξιά- δηλαδή να μετατοπίσουν το «παράθυρο Όβερτον»10, καθιστώντας αποδεκτές ρητορικές και αφηγήσεις που μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρούνταν απαράδεκτες. Δεύτερον, επιδιώκουν να ριζοσπαστικοποιήσουν την παραδοσιακή Δεξιά είτε κατακτώντας την εκ των έσω είτε αναγκάζοντάς την να συμμαχήσει μαζί τους. Τρίτον, επιδιώκουν να έρθουν στην εξουσία για να εγκαθιδρύσουν μια ανελεύθερη δημοκρατία κατά το πρότυπο του Όρμπαν. Η σημερινή Ουγγαρία δεν είναι μια πλήρης δημοκρατία, αλλά ένα «υβριδικό καθεστώς κοινοβουλευτικής απολυταρχίας», όπως την χαρακτήρισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο του 2022.
Και η Ουγγαρία αποτελεί πρότυπο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Όρμπαν ταξίδεψε στο Μπουένος Άιρες στις 10 Δεκεμβρίου 2023 για να συμμετάσχει στην ορκωμοσία του Μιλέι και συναντήθηκε μ’ αυτόν. Παρομοίως, ακροδεξιοί ευρωπαίοι, αμερικανοί και λατινοαμερικάνοι πολιτικοί πηγαίνουν συχνά στη Βουδαπέστη για να μάθουν πώς να υπονομεύσουν τη δημοκρατία εκ των έσω. Όταν αποτυγχάνουν να το πετύχουν αυτό, υποστηρίζουν ότι έγινε νοθεία στις εκλογές και προτρέπουν σε βίαιες ενέργειες κατά των θεσμών, όπως συνέβη στην Ουάσινγκτον τον Ιανουάριο του 2021 και, δύο χρόνια αργότερα, στην Μπραζίλια. Οι Ακροδεξιές 2.0 δεν είναι ιστορικός φασισμός, αλλά αποτελούν, χωρίς αμφιβολία, τη μεγαλύτερη σημερινή απειλή για τις δημοκρατικές αξίες.
Αρκεί να δούμε τις πολιτικές που υιοθέτησε ο Μιλέι μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Τις πρώτες εβδομάδες της διακυβέρνησής του, εισήγαγε μέτρα που αποσκοπούσαν στην απορρύθμιση της οικονομίας, μαζί με βίαιες περικοπές στην κοινωνική πρόνοια, επιθέσεις σε όλα αδιακρίτως τα πολιτικά δικαιώματα και την ποινικοποίηση των συνδικάτων και των διαμαρτυριών σε σημείο που να καταργήσει την ελευθερία του συνέρχεσθαι και των διαδηλώσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι παράλογο να γίνει παραλληλισμός μεταξύ του Διατάγματος Αναγκαιότητας και Επείγουσας Ανάγκης που υπέγραψε ο Μίλεϊ για να εφαρμόσει τη δική του «θεραπεία σοκ»-και ιδίως του προτεινόμενου από αυτόν πανομοιότυπου «Νόμου των βάσεων και των σημείων εκκίνησης για την ελευθερία των Αργεντινών»-και του «Νόμου Εξουσιοδότησης» που εγκρίθηκε από το γερμανικό κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 1933. Στην πράξη, η ανατροπή του Κογκρέσου που επιδιώκει να επιβάλει ο Μιλέι με το λεγόμενο «νομοσχέδιο omnibus», [που περιλαμβάνει μια μεγάλη σειρά αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων] θα σημάνει το τέλος της διάκρισης των εξουσιών και του ίδιου του κράτους δικαίου. Με άλλα λόγια, το θάνατο της δημοκρατίας [στην Αργεντινή] - αυτό ακριβώς που συνέβη στη Γερμανία με την άνοδο στην εξουσία του Χίτλερ.
Μετάφραση: Χάρης Γολέμης
Σημειώσεις του Επιμελητή
1. Στο πρώτο μέρος του άρθρου δεν γράψαμε σωστά τον τίτλο του άρθρου, απαλείφοντας το «2.0». Το λάθος διορθώθηκε στην ιστοσελίδα μας.
2. Το κίνημα προάσπισης της εθνικής ταυτότητας
3. Η πολιτική εύνοιας των γηγενών πληθυσμών έναντι των μεταναστών.
4. Καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Κοπλουτένσε της Μαδρίτης.
5. Καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Δημοκρατίας της Ουρουγουάης.
6. Ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα
7. Η Φάλαγγα είναι ιστορικό εθνικιστικό κόμμα της Ισπανίας το οποίο κατά τον εμφύλιο πόλεμο στήριξε τις δυνάμεις του Φράνκο.
8. Φόρουμ αριστερών πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων της αμερικανική ηπείρου, κυρίως της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, που ιδρύθηκεκτο 1990, στο Σάο Πάολο από το Εργατικό Κόμμα της Βραζιλίας.
9. Πολιτικό και επιστημονικό φόρουμ στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι της ευρείας Λατινοαμερικανικής και Νότιας Ευρωπαϊκής πολιτικής Αριστεράς, που ιδρύθηκε το 2019 στη μεξικανική πόλη Πουέμπλα.
10. Το «παράθυρο Όβερτον» είναι το εύρος των πολιτικών που είναι πολιτικά αποδεκτές από τον κυρίαρχο πληθυσμό σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Ο όρος πήρε το όνομά του από τον αμερικανό πολιτικό αναλυτή Τζόζεφ Όβερτον, ο οποίος υποστήριζε ότι η πολιτική βιωσιμότητα μιας ιδέας εξαρτάται κυρίως από το αν εμπίπτει σε αυτό το εύρος και όχι από τις ατομικές προτιμήσεις των πολιτικών. Σύμφωνα με τον Όβερτον, το «παράθυρο» πλαισιώνει το εύρος των πολιτικών που μπορεί να προτείνει ένας πολιτικός χωρίς να φαίνεται πολύ ακραίος για να κερδίσει ή να διατηρήσει δημόσιο αξίωμα, δεδομένου του κλίματος της κοινής γνώμης μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.