«Απλώσαμε βούτυρο στο ψωμί των εχθρών της λύσης». Αυτός ήταν ο τίτλος του άρθρου του Σερχάτ Ιντζιρλί στην Yeni Düzen την περασμένη Τρίτη, δύο μέρες μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών που οδήγησε στην μη εκλογή τουρκοκύπριου υποψήφιου στην ευρωβουλή. Ο Σερχάτ Ιντζιρτλί δεν είναι τυχαίος. Είναι ένας από τους πιο προοδευτικούς δημοσιογράφους που γράφουν και εργάζονται υπέρ της επίλυσης του κυπριακού στα κατεχόμενα και η Yeni Düzen είναι το εκφραστικό όργανο του αριστερού Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP). Η απογοήτευση που εκφράζεται στο άρθρο, ωστόσο, δεν είναι ενδεικτική της αντίληψης που δημιουργήθηκε στην τουρκοκυπριακή κοινότητα στα κατεχόμενα για την ανάγκη εκλογής, ή στη συγκεκριμένη περίπτωση επανεκλογής του υποψηφίου με το ΑΚΕΛ Νιαζί Κιζιλγιουρέκ ή των δύο άλλων τουρκοκύπριων υποψηφίων. Οι Τουρκοκύπριοι, ακόμα και εντός του προοδευτικού στρατοπέδου που υποστηρίζει λύση ομοσπονδίας, εμφανίστηκαν διχασμένοι, δεν προσήλθαν στην κάλπη και έστειλαν το μήνυμα πως αυτό που συμβαίνει στις Βρυξέλλες δεν τους αφορά.
Από τους «τουρκόφωνους κύπριους» στα «τρία κράτη ένα έθνος»
Ο διχασμός που τελικά οδήγησε στη χαμηλή προσέλευση στις κάλπες είχε γίνει ορατός πολύ νωρίς αφού οι εκκλήσεις στους Τουρκοκυπρίους να μην ψηφίσουν δεν έγιναν μόνο από το δεξιό απορριπτικό μέτωπο, που υποστηρίζει πλέον ανοικτά τη λύση δύο κρατών, αλλά και από πρωτοκλασάτα στελέχη του CTP, όπως ο Κουτλάι Έρκ, που δήλωσε ευθαρσώς πως οι ευρωεκλογές δεν αφορούν τους Τουρκοκυπρίους. Δημοσιογραφικές πληροφορίες ανέφεραν πως υπήρχε και δυσαρέσκεια από κάποιους απέναντι στο πρόσωπο του Κιζίλγιουρεκ. Την ίδια στιγμή, η κατάσταση στα κατεχόμενα διαφέρει πολύ σε σχέση με πριν από πέντε χρόνια, όπου μεγάλη μερίδα Τουρκοκυπρίων θεωρούσε πως μπορούσε να επενδύσει στο ευρωπαϊκό ιδεώδες: Η Τουρκία του Ερντογάν έχει διεισδύσει όσο ποτέ στην κοινότητα: Πολιτικά, οικονομικά και κυρίως πολιτισμικά. Η στροφή που γίνεται προς τα ισλαμικά κράτη μετά που η «ΤΔΒΚ» κατέστη μέλος-παρατηρητής στον Οργανισμό Τουρκικών Κρατών δίνει ελπίδες για ανοίγματα και οικονομικές επενδύσεις. Οι σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν, που μετά την επικράτηση στο Καραμπάχ και τον πλούτο που έχει κερδίσει από τα πετρέλαια, δείχνει να επιχειρεί να αψηφήσει τις αποφάσεις της διεθνούς κοινότητας για την αναγνώριση του ψευδοκράτους, είναι ενδεικτικά ενός κλίματος που αποκλείει την Ευρώπη και δίνει λύσεις μιας άλλης ορατότητας στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Είναι άλλωστε ενδεικτικά, όσο και ανησυχητικά τα ανοίγματα που κάνει ο Αλίγιεφ στα κατεχόμενα, με συναντήσεις «υψηλού επιπέδου», που δεν είχαμε στο παρελθόν ξαναδεί και το μότο του «ενός έθνους, τρία κράτη», ανάμεσα σε Τουρκία, Αζερμπαϊτζάν και «ΤΔΒΚ», που προωθεί μια πολιτική και πολιτισμική συμμαχία, πολύ διαφορετική από την Ευρώπη. Αν βάλουμε σε αυτή την εξίσωση, τη νέα πολιτική της απόρριψης της λύσης ομοσπονδίας, την απογοήτευση για την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά και το γεγονός ότι εκ των πραγμάτων η παρουσία ενός τουρκοκύπριου ευρωβουλευτή εκλεγμένου με ελληνοκυπριακό κόμμα δεν μπόρεσε να δώσει λύσεις σε ζητήματα που απασχολούν την τουρκοκυπριακή κοινότητα, όπως το ζήτημα των μεικτών γάμων και της κυπριακής υπηκοότητας, που η Κυπριακή Δημοκρατία τονίζει ανάμεσα σε άλλα πως άπτεται της συνολικής λύσης του κυπριακού, γίνεται αντιληπτή η απογοήτευση των Τουρκοκυπρίων. Το γεγονός ότι η υποψηφιότητα των τριών Τουρκοκυπρίων θέλησε να δώσει το μήνυμα μιας κυπριακής ταυτότητας, «τουρκόφωνων Κυπρίων» που συμμετείχαν σε ευρωπαϊκές εκλογές δεν ήταν αρκετά δυνατή για να νικήσει την απογοήτευση και την αναζήτηση άλλων λύσεων, εικόνων και ιδεωδών. Η διαφαινόμενη νίκη και τελικά η εκλογή έδρας στην ευρωβουλή από το ΕΛΑΜ ήταν το κερασάκι στην –πικρή- τούρτα.
Θριαμβολογίες Τατάρ και ανησυχία για τη λύση
Η ανακούφιση του απορριπτικού μετώπου για τη μη εκλογή τουρκοκύπριου ευρωβουλευτή ήταν εμφανής τις προηγούμενες μέρες στα κατεχόμενα. Ο τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ, ο οποίος ενημέρωνε την λεγόμενη βουλή για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, αναφέρθηκε τουλάχιστον τρεις φορές στην συνεδρίαση στην μη εκλογή Κιζίλγιουρεκ, κοροϊδεύοντας το αποτέλεσμα και εκφράζοντας τη χαρά του. Ο γενικός γραμματέας του Κόμματος Εθνικής Ενότητας Ογουζχούν Χασίπογλου, δήλωσε πως «οι εκλογές έδειξαν ότι είναι απίθανο να σχηματιστεί μια βούληση για ομοσπονδία και ότι οι Τουρκοκύπριοι δεν είδαν κανένα όφελος από το ευρωκοινοβούλιο» ενώ το πάλαι πότε χρυσό αγόρι της πολιτικής στα κατεχόμενα, ο Κουντρέτ Όζερσαϊ, είπε πως «θα έπρεπε να υπάρχουν δύο ξεχωριστοί εκλογικοί κατάλογοι και οι Τουρκοκύπριοι να εκλέγουν οι ίδιοι τους δύο ευρωβουλευτές που δικαιούνται».
Ο πρώην σύμβουλος του Ραούφ Ντενκτάς, Σελαχχαττίν Ισμαήλ, σε άρθρο του χαρακτήρισε «μέλη της 5ης φάλαγγας» τους τρεις τουρκοκύπριους υποψήφιους και τόνισε πως τόσο η τυχόν μαζική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις κάλπες, όσο και η εκλογή ενός εκ των υποψηφίων θα έστελνε ένα μήνυμα απόρριψης της «ΤΔΒΚ», που τελικά δεν έγινε. «Αυτό αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι που έχουν διαβατήρια/ταυτότητες ‘Κυπριακής Δημοκρατίας’ δεν παίρνουν αυτά τα διαβατήρια επειδή υποστηρίζουν το ελληνοκυπριακό κράτος, αλλά επειδή θέλουν να σπάσουν το εμπάργκο και την απομόνωση, να ταξιδεύουν χωρίς βίζα και να παρέχουν στα παιδιά τους δωρεάν εκπαίδευση σε χώρες της ΕΕ», υποστήριξε.
Από την πλευρά του Σερχάτ Ιντζιρλί στο άρθρο του, έδωσε το δικό του μήνυμα για το μη σημαίνει η μη εκλογή Κιζίλγιουρεκ για τους Τουρκοκυπρίους. «Λύση; Ποια λύση; Ποια λύση του Κυπριακού; Μπορείτε να συνεχίσετε να υποτιμάτε τις εκλογές της Κυριακής, αλλά το ποσοστό συμμετοχής σε αυτές τις εκλογές είναι η τελευταία υπογραφή για τον αφανισμό της τουρκοκυπριακής κοινότητας!».
Εν κατακλείδι, η μη μαζική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις ευρωεκλογές που οδήγησε και στην μη επανεκλογή Κιζίλγιουρεκ, πέραν της έκφρασης της αντίδρασης και της απογοήτευσης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, αποτελεί και ένα μήνυμα πως η διάσταση ανάμεσα στις δύο κοινότητες του νησιού βρίσκεται ίσως στο πιο βαθύ και κρίσιμο της σημείο των τελευταίων χρόνων. Το μήνυμα της ενότητας και της υπέρβασης μέσα από την ευρωπαϊκή ταυτότητα δεν κατέστη να γίνει δυνατό, να περάσει στους πολίτες και των δύο κοινοτήτων, ενισχύοντας το απορριπτικό μέτωπο στα κατεχόμενα και τους θιασώτες της λύσης των δύο κρατών που τόσο ευνοεί η ίδια η Τουρκία. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα αυτής της εξέλιξης θα δείξουν σύντομα τα δόντια τους και στις προσπάθειες έναρξης των συνομιλιών. Και σε αυτό που ονομάζουμε λύση. Όπως άλλωστε έγραψε και ο μεγάλος ιστορικός Έρικ Χομπσμπάουμ: «Ένα πράγμα μόνο είναι σαφές. Ότι εάν η ανθρωπότητα θέλει να έχει αναγνωρίσιμο μέλλον, δεν μπορεί να συνεχίσει να παρατείνει το παρελθόν ή το παρόν».
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Κύπρου.