Τα μυστικά του σινεμά
Είναι σαν της ποιήσεως τη μαγεία
Είναι σαν ποταμός που ρέει
Εικών εικών και άλλες εικόνες
Κ’ αίφνης – διακοπή
Cut! Cut! Coupez!
(Παρών και ο clackman κάθε τόσο)
Κ’ έπειτα πάλι ο ποταμός
Κ’ έπειτα πάλι εικόνες
Και ουδέποτε χάνεται ο ειρμός
Όχι στο νόημα μα στη μαγεία
Όσο και αν ρέουν τα καρέ
Βωβού ή ομιλούντος
Σαν ποταμός που ρέει
Ή σαν κορδέλα που εκτυλίσσεται
Φθάνει να ρέει η κάθε εικόνα
Με άκραν συνέπειαν στον εαυτόν της
Φθάνει να ζει πλήρη ζωή η κάθε μια
Τα μυστικά του σινεμά
Δεν είναι στο νόημα μα στην αλήθεια που έχουν
Τα ορατά οράματα κινούμενα μπροστά μας
Παράλογα ή λογικά
Τα μυστικά του σινεμά
Είναι και αυτά εικόνες.
Ανδρέας Εμπειρίκος, Κινηματογράφος ή cinema ή movies
Ο θερινός κινηματογράφος είναι καλοκαίρι, όπως το καρπούζι είναι καλοκαίρι, όπως η παραλία είναι καλοκαίρι. Τόσο πολύ που να μην είναι ακριβώς κινηματογράφος αλλά κομμάτι από μια εποχή, μια αίσθηση, μια γεύση. Και μπορείς να τα ανακαλέσεις όλα μαζί, εκεί, σε μια σκοτεινή αίθουσα που δεν είναι ποτέ αρκετά σκοτεινή και δεν χρειάζεται να είναι. Είναι αυτή η πρόχειρη τελετουργία, που αντικαθιστά σε οικειότητα, ό, τι της λείπει σε σοβαρότητα. Η άμεση εξημερωμένη τελετουργία των χρόνων και της εποχής. Μαγική ακριβώς γιατί είναι οικεία.
Είναι πολλοί αυτοί που ανήγγειλαν τον θάνατο του κινηματογράφου. Τα τελευταία χρόνια πιο συχνά από ποτέ. Οι νεκροθάφτες των τεχνών δεν είναι κάτι καινούριο. Τα ίδια έλεγαν για τη ζωγραφική μόλις ανακαλύφθηκε η φωτογραφία, τα ίδια για το θέατρο μόλις ανακαλύφθηκε ο κινηματογράφος. Οι τέχνες όμως δεν πεθαίνουν από άλλες τέχνες, θα πεθάνουν λοιπόν από τεχνικές εφαρμογές; Η τηλεόραση δεν σκότωσε τον κινηματογράφο, ούτε το βίντεο. Θα τα καταφέρουν άραγε σήμερα οι πλατφόρμες ταχυόρασης; Αρκεί να πας σε έναν κινηματογράφο μετά από μια περίοδο θέασης ταινιών ή σειρών στο λάπτοπ ή στην μικρή οθόνη. Είναι άμεσα ορατό. Δεν μιλούμε για την ίδια τέχνη. Ακόμα και αν παρακολουθούμε τις ίδιες ακριβώς ταινίες.
Δεν υπάρχει ανθρώπινη διαδικασία που να μοιάζει τόσο πολύ στο όνειρο όσο ο κινηματογράφος. Κλεισμένοι και κλεισμένες σε ένα οριοθετημένο σκοτάδι κοιτούμε εκεί ψηλά τις εικόνες να έρχονται, να φεύγουν και να αλλάζουν. Να αφηγούνται και να περιγράφουν επιθυμίες, φόβους, επιλογές. Σε μια μεγάλη κλίμακα, τέτοια όση και των ονείρων μας, τέτοια όση και των ζωών μας παρά την προσπάθεια της ρουτίνας να της συρρικνώσει. Ένα όνειρο. Αλλά ένα όνειρο συλλογικό. Σαν κοινή επιθυμία και πρόθεση, σαν κοινή εμπειρία που μόνο ο κινηματογράφος μπορεί να μας παραχωρήσει.
Γιατί αν σύμφωνα με τον ορισμό ο κινηματογράφος είναι ιδέες βαλμένες σε εικόνες όσο περισσότερο μικραίνουν οι εικόνες τόσο περισσότερο μικραίνουν και οι ιδέες. Όχι κύριοι και όχι κυρίες. Οι ιδέες μας θέλουν χώρο για να αναπνεύσουν, για να πουν, ακόμα και για να αστοχήσουν. Οι εικόνες πρέπει να αναπνέουν. Δεν μπορούνε να μιλήσουν μέσα σε ένα στενό τετράγωνο στο σχήμα της παλάμης. Δεν μπορούν καν να ψιθυρίσουν. Ακόμα και έτσι σκεφτείτε έναν ψίθυρο στην μεγάλη οθόνη. Δύο χείλη στο μέγεθος ενός σπιτιού να ανοιγοκλείνουν ελάχιστα, έναν ελάχιστο ήχο να είναι μαζί και τεράστιος. Σκεφτείτε το μέγεθος των λέξεων και της σιωπής. Δεν είναι τα χείλη, ο ψίθυρος, η εικόνα και ο ήχος αυτά που αλλάζουν μέγεθος. Είμαστε εμείς.
Γιατί ας μην το ξεχνάμε, όσο οι ταινίες είναι φτιαγμένες από όνειρα άλλο τόσο και τα όνειρά μας είναι φτιαγμένες από ταινίες. Στα θερινά λοιπόν, να κυνηγήσουμε αυτό το όνειρο που είναι ο κινηματογράφος αυτό το πολλαπλό όνειρο που είναι η ζωή!