Ηγεμονική εμφάνιση επιχείρησε η ελληνική αποστολή στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, βάζοντας στην ατζέντα την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, την Ουκρανία, τη Βόρεια Μακεδονία, και κυρίως την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Από τη στιγμή που η Ελλάδα εκλέχτηκε μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (2025-2026), η κυβέρνηση θα θέλει να είναι εκείνη που θα ορίζει την ατζέντα των Δυτικών Βαλκανίων, αλλά και θα κρατά το τιμόνι για τις όποιες πρωτοβουλίες ή κινήσεις σε αυτή την περιοχή. Ταυτόχρονα, θέλει να έχει πρωτοπόρο ρόλο στην Ουκρανία, ενισχύοντας τη χώρα με οπλικά συστήματα, χωρίς να παίρνει καμία πρωτοβουλία για την επικράτηση της ειρήνης, αλλά και να επανεκκινήσει τις συνομιλίες επίλυσης του Κυπριακού θέτοντας τους όρους. Για να το εξασφαλίσει αυτό, υπενθύμισε με κάθε ευκαιρία τη σταθερή συμμετοχή της στη νατοϊκή συμμαχία με αμυντικούς εξοπλισμούς που υπερβαίνουν κατά πολύ τα προαπαιτούμενα του ΝΑΤΟ.
Το τρενάκι των εξοπλισμών
Δέκα χρόνια έχουν περάσει από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουαλία, το 2014, όπου αποφασίστηκε τα μέλη να υποχρεούνται να συνεισφέρουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους στη συμμαχία έως το 2024. Ελάχιστες χώρες τηρούν αυτόν τον όρο, με την Ελλάδα να είναι ο “καλός στρατιώτης” του ΝΑΤΟ διαχρονικά. Μάλιστα, το 2017 ήταν μία από τις τέσσερις χώρες που έφτασαν το 2%, μαζί με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία. Το 2022, η χώρα μας ήρθε τρίτη σε αμυντικές δαπάνες πίσω από την Πολωνία, που αύξησε σημαντικά τις δαπάνες της λόγω της εμπλοκής της στον πόλεμο στην Ουκρανία, και την υπερδύναμη των ΗΠΑ. Το κυνήγι των εξοπλισμών καλά κρατεί, με τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ να αντιπροσωπεύουν το ήμισυ του συνόλου των παγκόσμιων αμυντικών δαπανών, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS), ενώ τα ευρωπαϊκά έθνη καλύπτουν το 28% του συνόλου του ΝΑΤΟ, σημειώνοντας το υψηλότερο ποσοστό της τελευταίας δεκαετίας. Αναμένεται δε το 2024 οι δαπάνες για την άμυνα της Ευρώπης να σπάσουν κάθε ρεκόρ, με πολύ πιθανή την αύξησή τους έως και 30%, ιδιαίτερα αν ευδοκιμήσει η Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανική Στρατηγική (EDIS), που πρότεινε η Επιτροπή της ΕΕ πριν λίγες βδομάδες. Συνολικά οι δαπάνες του ΝΑΤΟ αυξήθηκαν κατά 11% το 2024 και κατά 3% το 2023.
Η Ελλάδα το 2023 διέθεσε το 3,01% του ΑΕΠ της στις αμυντικές δαπάνες, ξεπερνώντας κατά πολύ το κατώτατο νατοϊκό όριο του 2% και η κυβέρνηση έχει δεσμεύσει τη χώρα σε αυτό το τρενάκι των εξοπλισμών μέχρι τουλάχιστον το 2028 με τις παραγγελίες της. Δεν μπορούσε επομένως να βρεθεί καλύτερος λαγός από τον Κ. Μητσοτάκη για παρότρυνση αύξησης των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ [“να φτάσουμε στο 2,5% εάν θέλουμε πραγματικά να επιτύχουμε όλα όσα κάνουμε στο πλαίσιο της Συμμαχίας”] αφού η Ελλάδα άλλωστε εδώ και χρόνια το εφαρμόζει και όπως επιβεβαίωσε ο πρωθυπουργός θα δαπανηθεί και φέτος το 3% του ΑΕΠ για την άμυνα. Μάλιστα, το 2022 η Ελλάδα πρώτευσε μεταξύ των κρατών μελών, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΝΑΤΟ, δαπανώντας 3,54% του ΑΕΠ της, ενώ ήρθαν δεύτερες οι ΗΠΑ με 3,46% του ΑΕΠ τους.
Η διπλωματία των όπλων
Η Ελλάδα, λοιπόν, επενδύει ολοένα και περισσότερο στη διπλωματία των όπλων, ακόμα και αν το κάνει σε βάρος της χώρας. Συνεχίζει με κάθε τρόπο να εξοπλίζει την Ουκρανία είτε παραχωρώντας ελληνικό έδαφος για να περνούν τα άρματα μάχης (Αλεξανδρούπολη) είτε παραχωρώντας οπλικά συστήματα, είτε παίρνοντας μέρος σε διαπραγματεύσεις που σε καμία περίπτωση δεν είναι προς την ειρήνευση, το αντίθετο συντηρούν τον πόλεμο.
Έτσι, και στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ ο Κ. Μητσοτάκης υπεραμύνθηκε της στήριξης στην Ουκρανία ως “μια πρόκληση στην οποία πρέπει να αντεπεξέλθουμε” και του ευρωπαϊκού πακέτου που έχει συμφωνηθεί, το οποίο μάλιστα “έχει δημιουργήσει κενά στις δικές μας (σ.σ.: διευκρίνισε ότι εννοεί τις ευρωπαϊκές, μετά το σάλο που προκλήθηκε) αμυντικές ικανότητες”. Με όχημα την Ουκρανία οδήγησε το νέο ράλι εξοπλισμών για έναν ευρωπαϊκό Σιδερένιο Θόλο, ο οποίος όπως δήλωσε “θα συμπληρώσει τις υφιστάμενες δυνατότητες αεράμυνας (σ.σ.: και επομένως θα καλύψει τα “κενά” που θα δημιουργήσει η παραχώρηση αεροσκαφών, να πώς δένουν όλα) και ο οποίος θα μπορούσε -τονίζω τη διατύπωση θα μπορούσε, διότι σαφώς δεν έχουμε συμφωνία σε αυτό το στάδιο- να χρηματοδοτηθεί μέσω κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού”. Τώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει να καταρρέει ως οικονομική ένωση και να μην βρίσκουν σε αυτή λόγο ύπαρξης οι ευρωπαίοι πολίτες, η Ελλάδα θέλει να είναι πρώτη στη γραμμή μιας αμυντικής, ευρωπαϊκής ένωσης, που τείνει να διαμορφώνεται και αν τα καταφέρει θα δώσει έναν σημαντικό ρόλο -και λόγω της γεωπολιτικής της θέσης- στη χώρα και επομένως στον πρωθυπουργό, ο οποίος πάντα έχει το βλέμμα του στο ΝΑΤΟ, για όταν αφήσει το τιμόνι. Πρόκειται για μια μυωπική διπλωματία, η οποία παγιδεύει τη χώρα στη βιομηχανία των όπλων και την εγκλωβίζει σε μία επικίνδυνη πολιτική.
Φιοριτούρες
Με αυτό το σκεπτικό, στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, ο Κ. Μητσοτάκης επιδίωξε ξανά να περάσει και να μην αγγίξει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στο όνομα και πάλι των “ήρεμων νερών”, παρότι έδειξε διάθεση να ανοίξει το Κυπριακό, που μετά το έγκλημα της απόρριψης λύσης στο Κραν Μοντανά το 2017 βρίσκεται ακόμα πιο πίσω, αλλά αναμένεται να τεθεί τον Σεπτέμβριο στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, οπότε και θα έχει αρχίσει η διετής θητεία της Ελλάδας ως μη μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η επανέναρξη των συνομιλιών είναι θεμιτή και δεν υπάρχουν περιθώρια να πάει πάλι στις καλένδες. Όλες οι πλευρές οφείλουν να προσέλθουν με επίγνωση της κατάστασης, κάτι που δεν έχει δείξει μέχρι στιγμής το κυβερνητικό επιτελείο.
Παράλληλα, για την ισχυροποίηση της θέσης του ο Κ. Μητσοτάκης ανέδειξε σε μείζον ζήτημα τη Συμφωνία των Πρεσπών, της οποίας τα πρωτόκολλα δεν έχει επικυρώσει πέντε χρόνια τώρα, καταγγέλλοντας τον Μιτσόσκι για “παραβίαση ή επιλεκτική εφαρμογή της Συμφωνίας” από πλευράς Βόρειας Μακεδονίας, η οποία “θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα και ασφάλεια της περιοχής”. Από τη μία, επομένως, επικαλείται μία συμφωνία που δεν τηρεί η Ελλάδα, χάριν των εσωκομματικών συσχετισμών της ΝΔ, οι οποίοι φαίνονται οξυμένοι μετά και τις παρεμβάσεις Α. Σαμαρά και Κ. Καραμανλή, και από την άλλη τη χρησιμοποιεί ως όχημα για τη διευθέτηση εκκρεμών ζητημάτων στα Βαλκάνια. Αυτό και αν είναι επιβεβαίωση της εκ διαμέτρου αντίθετης εξωτερικής πολιτικής με την εσωτερική. Όλο μέλι μέλι και από τηγανίτα τίποτα ή απλώς φιοριτούρες, όπως θα έλεγαν οι παλιότεροι.
Και ενώ μπόρεσε ο Κ. Μητσοτάκης να βγει μπροστά για αύξηση των αμυντικών δαπανών χάριν του ΝΑΤΟ από τη μία, και χάριν της ΕΕ από την άλλη, να εμφανιστεί ως πρωτοπόρος των Δυτικών Βαλκανίων, αλλά και στον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν βρέθηκε μία στιγμή να μιλήσει για τον πόλεμο του Ισραήλ στην Παλαιστίνη και την γενοκτονία που ακόμα συνεχίζεται. Αντίθετα, ο ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτης συναντήθηκε με τον ομόλογό του από το Ισραήλ στο περιθώριο της Συνόδου, όπου και μίλησε για την κοινή πρωτοβουλία Ελλάδας, Δανίας, Πορτογαλίας για την προώθηση από την ΕΕ της οικοδόμησης των θεσμών και των μεταρρυθμίσεων που θα χρειαστεί η Παλαιστινιακή Αρχή, στο όνομα της βιώσιμης (!) ειρήνης. Εμ αρχηγού παρόντος, πάσα αρχή παυσάτω. Έχει και ο μικρομεγαλισμός τα όριά του.