«Αγροτικόν», Μάριος Βατζιάς
 

 

 

Η Οικολογία κάνει τα πρώτα δειλά πολιτικά της βήματα στη Γερμανία. Γιατί στη Γερμανία; Γιατί εκεί η πίεση των καθεστωτικών παρασπονδιών –εξαιτίας της γειτνίασης με την άλλη Γερμανία, τη λεγόμενη «Λαοκρατική»– δημιούργησε πλήθος μικρών κινημάτων υποστήριξης των ιδεών του ζωτικού ελεύθερου χώρου, που μειωνόταν απελπιστικά από την επέλαση της τεχνο-καπιταλιστικής λογικής, όπου αναπτυξιακή πρόοδος σημαίνει «τσιμέντωμα» και πειθήνια εντατική εργατική παραγωγή. Ο ανταγωνισμός των προτύπων κούρασε τους νέους της Γερμανίας. Από τις καταλήψεις σπιτιών μέχρι και την εμπόδιση της επέκτασης των αεροδρομίων, οι αντιδράσεις τους φάνηκαν σαν νεανικό καπρίτσιο, αλλά από πίσω απ’ όλα αυτά κρύβονταν μια ολάκερη ιδεολογία του τι σημαίνει επί της ουσίας ποιότητα ζωής.

 

Η διετία, λοιπόν, 1977-1979 ήταν η αρχή των Πράσινων της εν λόγω χώρας. Άνθρωποι από τους αναρχικούς μέχρι τους «βαρεμένους» σοσιαλδημοκράτες βρέθηκαν για να φτιάξουν ένα κοινό κόμμα, που δεν ήταν επί της ουσίας ένα κλασικό μόρφωμα, αλλά ένα αντι-κόμμα όπως το ονόμαζαν! Δηλαδή χωρίς δομές εξουσίας και χωρίς στερεότυπα κομφορμιστικής λογικής. Αυτό, λοιπόν, το ετερόκλητο πλήθος συναντήθηκε στην Καρλσρούη το Γενάρη του 1980, μαζί με το ριζοσπαστικότερο κομμάτι του Δυτικού Βερολίνου (τη λεγόμενη Εναλλακτική Λίστα), για να συνδιοργανώσουν τους περιβόητους Die Grünen. Όλα ακούστηκαν εκεί μέσα, ακόμα και τα πιο παράδοξα. Τελικά μετά από πολλές απόψεις και παρεμβάσεις, έβγαλαν μια κοινή φόρμα –κανείς δεν θα υπερείχε του άλλου στα προσόντα και στις επιδειξιομανείς τάσεις. Όπως μάλιστα κατέληξε το προεδρείο: «Everybοdy is cool on the Greens!».

 

Εκείνο που έχει σημασία στην ύπαρξη αυτού του κόμματος είναι ότι, ενώ η δυτική εξουσία απέδωσε πολύ μικρή σημασία στο εν λόγω συμβάν, στη Λαοκρατική Γερμανία, που όλα τα παράξενα και πρωτόγνωρα τα παρακολουθούσε φοβούμενη μεταλαμπάδευση των ιδεών στην επικράτειά της και τη νόθευση του σοβιετικού μοντέλου «σοσιαλισμού», είχε στείλει δικούς της ανθρώπους (κατασκόπους) στο συνέδριο της Καρλσρούης για να καταλάβουν τι περίεργο διαδραματιζόταν εκεί μέσα. Αυτοί λοιπόν (οι πράκτορες) έπιασαν και θέσεις-κλειδιά στην πολιτική των Πράσινων –όπως φάνηκε αργότερα, με το άνοιγμα των φακέλων της Στάζι, οι «βαλτοί» φρόντισαν να μάθουν το πώς και γιατί οι πράσινες ιδέες εισχώρησαν και στην κλειστή κοινωνία της Ανατολικής Γερμανίας.

 

Πέραν, όμως, όλων αυτών των επιλεκτικών κι επιγραμματικών που σημειώνω, η δεκαετία του ‘80 υπήρξε κρίσιμη και σημαδιακή για την πορεία των Πράσινων της Δυτικής Γερμανίας, που σταδιακά έβαλαν πόδι στα πολιτειακά, δημοτικά καικοινοβουλευτικά σώματα του εν λόγω κράτους. Όμως αναντίρρητα, το «πείραμά» τους έγινε γνωστό και στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο προσπάθησαν να τους αντιγράψουν...

 

Από τους άλλους, στους δικούς μας

 

Η Οικολογία στην Ελλάδα ως κίνημα πρωτοεμφανίστηκε το 1980. Προς τα τέλη της δεκαετίας του ‘70, η ελληνική κυβέρνηση, σε σύμπραξη με τους Σοβιετικούς, ήθελε να εγκαταστήσει μια ηλεκτροπαραγωγική μονάδα στην ευρύτερη περιοχή των Δελφών. Η κίνηση αυτή προκάλεσε την αντίδραση κυρίως του πνευματικού κόσμου, που θεώρησε τη συμπεριφορά της πολιτείας απρέπεια προς τον εν λόγω αρχαιολογικό χώρο. Στη συνέχεια, είχαμε την ιστορία του πυρηνικού εργοστασίου στην περιοχή της Καρύστου, που σχεδίαζε να κατασκευάσει η αμερικανική «EMBASCO». Τότε εμφανίστηκαν και οι οικολογικές διαμαρτυρίες για τη μόλυνση του Θερμαϊκού από το διυλιστήριο της «ESSO-PAPPAS». Για πρώτη φορά καταγράφηκε η αντίδραση στην πυρηνική ενέργεια, που πήρε αφορμή και από το πυρηνικό ατύχημα των «Three miles Island» στις ΗΠΑ. Όμως ακόμα ήταν εντελώς πρωτόλειες οι προσπάθειες για τη δημιουργία μιας πολιτικής πράσινης οντότητας.

 

Ουσιαστικά η ειδησεογραφία –κυρίως από Γαλλία και Γερμανία– εναντίον της πυρηνικής ενέργειας ήταν το έναυσμα ώστε να υπάρξει ένας οικολογικός πυρήνας από διάφορες πρωτοβουλίες στη χώρα μας.

 

Το 1987 εμφανίζεται ένα σχήμα από διάφορες συλλογικότητες, απ’ όλη την επικράτεια, οι οποίες προσπάθησαν να ομογενοποιήσουν κάποιες απόψεις με οικολογικό πρόσημο, αλλά χωρίς να «στερηθούν» την πολιτική πυξίδα (της «αριστεροσύνης») των απόψεών τους. Αυτή ήταν η περιβόητη Συνομοσπονδία των Οικολογικών Κινημάτων –μια πλήρης δυσαρμονία απόψεων, με μόνο κοινό γνώρισμα το «πράσινο». Αποτέλεσμα αυτής της χαοτικής συμπόρευσης ήταν σταδιακά ν’ αποχωρούν οι πλέον αδύνατες ομάδες και να μην υπάρχει ενδιαφέρον να συνεχιστεί η προσπάθεια. Λογικό, λοιπόν, ήταν να καταλήξει το κόμμα-«αχταρμάς» στη διάλυση, καθώς η «ομάδα Καραμπελιά», με τον ιδιόρρυθμο πατριωτικό της εθνικισμό, είχε το μέγιστο έλεγχο, αφού υπερτερούσε αριθμητικά των υπολοίπων μικρότερων συλλογικοτήτων. Έτσι, μοιραία, ήρθε σύντομα η διάσπαση των Οικολόγων Εναλλακτικών, πέντε χρόνια μετά τη δημιουργία τους. Κι όπως σημείωνε τότε ο αγωνιστής και συγγραφέας Χρόνης Μίσσιος, που είχε ενταχθεί σ’ αυτό το εγχείρημα, πολύ λίγοι μέσα στους Οικολόγους Εναλλακτικούς αντιλαμβάνονταν το οικουμενικό μήνυμα αυτής της σκέψης, που πηγαίνει πέρα από το δογματισμό Δεξιάς κι Αριστεράς ανοίγοντας νέους ορίζοντες αγώνων!

 

Ανωριμότητα

 

Σ’ αυτό το σημείο η πολιτική ανωριμότητα έπαιξε μεγάλο ρόλο. Θ’ αναφερθώ στο κυριότερο περιστατικό. Στις εθνικές εκλογές του 1990, ο υπόλογος για το «σκάνδαλο Κοσκωτά» Ανδρέας Παπανδρέου μαζί με το ΚΚΕ συγκέντρωσαν στη Βουλή 149 έδρες – η διασπασμένη Δεξιά 148 έδρες. Οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί κατόρθωσαν με το τότε εκλογικό σύστημα (με 0.77%) να κερδίσουν μία έδρα! Η δική τους «πολύφερνη έδρα» ήταν αποφασιστική για τη δημιουργία πλειοψηφικής κυβέρνησης. Το ΠΑΣΟΚ με την πλάτη στον τοίχο έταξε στους Οικολόγους ό,τι μπορεί ο καθείς να φανταστεί! Τους παρακάλαγε, τους υποσχέθηκε σημαντική χρηματοδότηση, κυβερνητικές θέσεις και χώρο στην ΕΡΤ, ώστε το κόμμα να κάνει εκπομπές βγάζοντάς το από την επικοινωνιακή του αφάνεια. Οι Οικολόγοι, αντί να δείξουν διπλωματική εξυπνάδα σε τούτη τη μεγάλη διαπραγματευτική ευκαιρία (με μια κριτική ψήφο πίεσης), πλακώθηκαν μεταξύ τους και διέλυσαν όση αξιοπιστία τους είχε προσφέρει ο ακομμάτιστος (δικός τους) ψηφοφόρος.

 

Αποτέλεσμα: τζίφος! Η Δεξιά τελικά κυβέρνησε και οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί μπήκαν στο κοινοβούλιο με μια βουλεύτρια, που δήθεν έκανε προβοκατόρικο πάταγο ανοίγοντας κάτι «αντισυμβατικά» πανό, γεγονός που –πέρα από τον ντόρο– δεν είχε συνέχεια. Το «πολιτικό προϊόν» της Οικολογίας ξεφλούδισε και χάθηκαν από τον πολιτικό χάρτη της χώρας οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί, φτάνοντας μάλιστα μέχρι τα δικαστήρια για να κατοχυρώσουν ποιος θα κατέχει την ιδιοκτησία του τίτλου του κόμματος! Αυτή, λοιπόν, ήταν η πρώτη περίοδος της πολιτικής ανωριμότητας που κράτησε πολύ πίσω τον χώρο της ελληνικής Πολιτικής Οικολογίας, όταν σε άλλα κράτη οι Πράσινοι αναπτύσσονταν γοργά κι έμπαιναν στα εθνικά τους κοινοβούλια και στο Ευρωκοινοβούλιο.

 

Από το 1992 χρειάστηκαν δεκαπέντε χρόνια σιωπής για να επανεμφανιστούν ως Οικολόγοι Πράσινοι, με σχεδόν τα ίδια στελέχη, αλλά σε μια εποχή μετα-ολυμπιακής κρίσης, όπου τα γεγονότα τους ευνόησαν στον υπέρτατο βαθμό, αρχής γενομένης από την οικονομική καταστροφή της χώρας. Όμως και πάλι έβγαλαν μόνοι τους τα ματάκια τους, παρ’ όλο που κέρδισαν το 2009 μια θέση στην Ευρωβουλή. Οι τσακωμοί ήταν συνεχείς, με αποτέλεσμα να χάνουν συνεχώς απογοητευμένους ψηφοφόρους που είχαν απαυδήσει απ’ όλο αυτό το καραγκιοζιλίκι.

 

Όταν, λοιπόν, σου δίνει η ιστορία μία δύο ευκαιρίες και δεν τις εκμεταλλεύεσαι, μετά δυστυχώς καταντάς γραφικός κι αδύνατος. Μετά πας και παραδίνεσαι στον ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα και γίνεσαι λάφυρο της δημαγωγίας του. Μετά ρωτάς γιατί δεν προκόβουν οι Οικολόγοι στην Ελλάδα και τρέχεις στον Κόκκαλη για να σε σώσει με τα λεφτά του... Κι εσύ έρμε ψηφοφόρε, ψάχνεις τα πώς και τα γιατί δεν ενηλικιώθηκε το οικολογικό κόμμα στην Ελλάδα, τριάντα έξι χρόνια μετά την πρώτη εμφάνισή του! Μα, ακριβώς γιατί ο μαντραχαλάς μπουσουλάει ακόμα –με το παράπονο στα χείλη– ισχυριζόμενος ότι οι άλλοι φταίνε που είμαστε ανώριμοι!

 

Ξεκινήσαμε με 50.000 ψήφους (1990), φτάσαμε στις 180.000 (2012), και μετά από τριάντα τέσσερα χρόνια ξαναγυρίσαμε στις 42.000 (2024). Τα συμπεράσματα δικά σας...

 

Μιχάλης Μιχελής ο Μιχάλης Μιχελής είναι δημοσιογράφος Περισσότερα Άρθρα
ΓΙΑ ΤΗΝ 
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, 
ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ

Copyright © 2024 - All rights reserved

 | 

Developed by © Jetnet