Το φετινό καλοκαίρι ζήσαμε έντονα τις συνέπειες του υπερτουρισμού και διαπιστώσαμε ταυτόχρονα ότι η εξουσία βρίσκει τρόπους να εξουδετερώνει τα κινήματα αντίστασης. Με τη χρήση της διαδικτυακής πλατφόρμας mycoast, όπου μπορεί κάθε πολίτης να ανεβάσει την καταγγελία του για τις παραλίες, η κυβέρνηση πέτυχε να αποδυναμώσει, έως εξαφάνισης, τα περσινά κινήματα στις παραλίες ανά την Ελλάδα, αντικαθιστώντας την αυθόρμητη κινηματική δράση με ένα εφησυχασμένο «κλικ του ποντικιού». Σε μια από τις λίγες εξαιρέσεις, η Κίνηση Ελεύθερης Παραλίας Θάσου, χωρίς να αποφύγει φαινόμενα αποσυσπείρωσης, διαφορετικών στοχεύσεων από τους συμμετέχοντες και μικρή συμμετοχή από μόνιμους κατοίκους, έκανε πετυχημένες δράσεις σε παραλίες Natura αποκλεισμένες από ξενοδοχεία. Το κυριότερο, όμως, ήταν ότι αναβάθμισε το πλαίσιο της δράσης της, μιλώντας για τις επιπτώσεις του υπερτουρισμού, την υπερδόμηση και την «έκρηξη» της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb), το αρπακτικό «παραγωγικό» μοντέλο που υποβαθμίζει περιβαλλοντικά το νησί με την ανεξέλεγκτη εξόρυξη μαρμάρου, τη βίαιη επίθεση στους φυσικούς πόρους και τις υποδομές του νησιού που ήδη φαίνεται να έχουν σοβαρά προβλήματα. Σ’ αυτό το περιβάλλον, η δημοτική αρχή, οι δημοτικές παρατάξεις και οι λοιποί τοπικοί παράγοντες παραμένουν απαθείς απολογητές μικρών ή μεγάλων συμφερόντων, χωρίς να παίρνουν θέση για όλα αυτά τα ζητήματα συμβιβασμένοι σε μια «ομερτά» σιωπής, επιχαίροντας μόνο για τα ποσοστά αύξησης της τουριστικής κίνησης στο νησί. Παρακάτω, η ανακοίνωση της Κίνησης Ελεύθερης Παραλίας Θάσου επισημαίνει:
«Μετά από δεκαετίες αποαγροτοποίησης, αποβιομηχάνισης και γενικά δραστικής μείωσης του πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγικού τομέα, ως αποτέλεσμα πολιτικών κατευθυνόμενων από ξένα διευθυντήρια που εφαρμόστηκαν από πρόθυμες κυβερνήσεις, ο τουρισμός πλασάρεται ως η μοναδική οικονομική διέξοδος. Ένας τουρισμός, άνευ σχεδίου, μέτρου, όρων ή ορίων, ένας τουρισμός “πάμε και όπου βγει”, ένας τουρισμός αδηφάγος, που καταπίνει καθώς μεγεθύνεται το χαρακτήρα του νησιού, το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους, τους αιωνόβιους ελαιώνες, τις υπάρχουσες υποδομές, τους δρόμους, τις παραλίες, κάθε ελεύθερο και κοινόχρηστο χώρο. Ένα μοντέλο που αλλοιώνει τις συνειδήσεις των ανθρώπων, απομακρύνοντας τους από την παραγωγή, αλλά και από τις παραδοσιακές τους συνήθειες. Μεγάλα κερδοσκοπικά συμφέροντα, χωρίς εντοπιότητα και νοιάξιμο για τον τόπο, έρχονται να ξεπλύνουν τα υπερκέρδη τους, καλλιεργώντας συνθήκες οικονομικής “φούσκας” που, αν σκάσει, θα πέσει στα κεφάλια των μικρών, αφού οι μεγάλοι θα έχουν διαφύγει έχοντας κάνει την αρπαχτή τους. Όπως γίνεται συνήθως δηλαδή.
Το περσινό καλοκαίρι, η κίνηση Ελεύθερης Παραλίας Θάσου, σε συνδυασμό με άλλες κινήσεις κόσμου πανελλαδικά, αμφισβήτησε στη πράξη το καθεστώς της πλήρους εμπορευματοποίησης των παραλίων από κάθε λογής “παραλιάρχες”, είτε είναι beach-bars που καταλαμβάνουν τις παραλίες, είτε είναι ξενοδοχεία που με τις πλάτες της κεντρικής και τοπικής εξουσίας, τις “ιδιωτικοποιούν” και διεκδίκησε το δικαίωμα στις ελεύθερες παραλίες, στο ελεύθερο και δωρεάν μπάνιο γιο όλο τον κόσμο, κατά πώς ορίζει το Σύνταγμα. Παράλληλα, έθεσε στο τραπέζι τις συνέπειες της άνευ όρων και σχεδίου τουριστικοποίησης και τους κινδύνους που έχει. Άμεσες συνέπειες είναι η υπερφόρτωση ως και κατάρρευση των δικτύων και υποδομών (νερό, ρεύμα, δρόμοι, σκουπίδια, κτλ), η υπερδόμηση, η τρομερή συρρίκνωση του ελεύθερου και κοινόχρηστου χώρου και η κατάληψη του από επιχειρηματικά συμφέροντα κ.α. Είναι το ίδιο αρπακτικό “παραγωγικό” μοντέλο που υποβαθμίζει περιβαλλοντικά το νησί μας, με την ανεξέλεγκτη εξόρυξη μαρμάρου –χωρίς στοιχειώδεις περιβαλλοντικές μελέτες και χωροταξικό σχέδιο– και ανοίγει όλο και περισσότερες “πληγές” στο σώμα του νησιού, αναδεικνύοντας τη συνένοχη σιωπή των τοπικών παραγόντων. Πλέον τα ελληνικά νησιά, μαζί και η Θάσος, δεν είναι για τους Έλληνες, αλλά σχεδόν αποκλειστικά για ευκατάστατους ξένους. Ωστόσο, ολοένα και περισσότερος κάτοικοι αναρωτιούνται για την βιωσιμότητα του μοντέλου που ακολουθείται.
Στα πλαίσια αυτά, η Κίνηση Ελεύθερης Παραλίας καλεί τον κόσμο της Θάσου να αμφισβητήσει το σημερινό μοντέλο που πλασάρεται σαν μοναδική λύση και να αντιδράσει συλλογικά και οργανωμένα στις συνέπειες του υπερτουρισμού. Χρειαζόμαστε ένα άλλο σχέδιο που να σέβεται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε τόπου, τους κατοίκους του, τους εργαζόμενους στον τουρισμό, το περιβάλλον και να είναι βιώσιμο στο διηνεκές».
Πάνος Δημητρούδης