Δεν ξέρουμε πώς βιώνουν πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές τις συνέπειες του δράματος, που εξελίσσεται φαινομενικά στη σκηνή και τα παρασκήνια της Κουμουνδούρου, αλλά στην πραγματικότητα στην πλάτη της ευρύτερης Αριστεράς. Έχουμε, όμως, από πρώτο χέρι αρκετά στοιχεία για το πώς το προσλαμβάνει η μεγάλη πλειονότητα όσων διατηρούσαν ακόμα την ελπίδα –την αυταπάτη θα πουν άλλοι– ότι κάτι καλό θα μπορούσε να βγει από αυτή την αναταραχή.
Στο έλεος του τακτικισμού
Είναι η εικόνα που τους προσφέρεται, μιας μάχης όλων εναντίον όλων χωρίς σαφές πολιτικό και ιδεολογικό επίδικο, με αντικείμενο τη νομή της εξουσίας σε μια διαρκώς απομειούμενη διεκδικούμενη έκταση. Κάτι που διευκολύνει τους κασσελακικούς να αναρωτιούνται υποκριτικά για όσους τους αμφισβητούν «μα ποια είναι τελικά η αντίπαλη πολιτική πρόταση που αντιτάσσουν όλοι αυτοί;». Γεγονός που κάνει ακόμα μεγαλύτερο κακό στον κόσμο της Αριστεράς, καθώς τον εθίζει σε μια χυδαία αντίληψη για τον χαρακτήρα των συγκρούσεων στο εσωτερικό της.
Ωστόσο, γι’ αυτό δεν ευθύνονται αποκλειστικά οι στρατοί των τρολ και οι συνταγές των επικοινωνιολόγων της πυρκαγιάς. Βασική ευθύνη φέρει ο τρόπος με τον οποίο έχει επιλεγεί να διεξαχθεί αυτή η μάλλον τελική φάση του δράματος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Δηλαδή, με μια ατέρμονη αντιπαράθεση τακτικισμών με στόχο τη φθορά του αντιπάλου, αντί για μια σαφή και κατανοητή πολιτική αντιπαράθεση απόψεων/προτάσεων για τον χαρακτήρα του κόμματος η ηγεσία του οποίου διεκδικείται, για την πολιτική πρόταση που καταθέτει και για την πολιτική συμμαχιών που προτείνει κάθε πλευρά. Η οποία αντιπαράθεση είναι που μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό όχι μόνο των αναγκαίων ad hoc πλειοψηφιών και μειοψηφιών ή συνθέσεων, αλλά και στη διαμόρφωση των απαραίτητων και χρήσιμων ρευμάτων.
Κάτι τέτοιο, βέβαια, θα προϋπόθετε την ύπαρξη μιας διαφορετικής πραγματικότητας στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, που απουσιάζει εδώ και χρόνια. Με ευθύνη, διά πράξεων ή παραλείψεων, όλων όσων συνυπήρξαμε σ’ αυτό το κόμμα και για όσο συνυπήρξαμε.
Ένα παρελθόν πέδικλο
Δεν είναι μόνο η φθορά που έχει υποστεί η καταστατική και ιδρυτική πρόβλεψη για την ύπαρξη ρευμάτων από τις επιθέσεις όσων ανοήτως τις θεωρούν αιτία κάθε κακού και τις επιθέσεις της ηγεσίας Τσίπρα, που τις αντιμετώπιζε σαν εμπόδιο για την εκδίπλωση μιας αρχηγικής μορφής κόμματος. Η οποία τώρα φθάνει στη λογική κατάληξή της, την καταστατική κατοχύρωση του μοναρχικού τύπου κόμματος, με φύλλο συκής την «προσφυγή στη βάση», όταν αυτή δεν μας βλάφτει.
Είναι και η προϊστορία των στελεχών που έμειναν στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μετά τη δημιουργία της Νέας Αριστεράς. Κοινό, αν και διαβαθμισμένο, χαρακτηριστικό τους είναι ότι έχουν αποδεχτεί και υποστηρίξει –όχι πάντα με εύσχημο τρόπο, αλλά και με προπηλακισμούς των αντιφρονούντων ορισμένοι– καταστατικές ανατροπές που ήταν ολοφάνερο ότι θα μπορούσε ένας Κασσελάκης να ωθήσει στα άκρα, καθώς δεν υπήρχε η παραμικρή πρόβλεψη αποτροπής του αναμενόμενου. Όπως, επίσης, έχουν δεχτεί και υπηρετήσει τη μεγάλη ανοησία της στροφής προς το Κέντρο, με την αυταπάτη ότι λύση είναι η –αδύνατη– επανάληψη της ιστορίας του ανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ σε εντελώς διαφορετικές, από κάθε άποψη, συνθήκες με μεταμφίεση της Αριστεράς. (Το αποτέλεσμα το παρακολουθούμε τεθλιμμένοι συγγενείς: η επιχείρηση πασοκοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ εξελίσσεται σε πασοκοφικέισιον).
Η προϊστορία αυτή εμποδίζει σημαντικό αριθμό από τους πρωταγωνιστές να αντιπαραθέσουν ένα διακριτό σχέδιο για τη φυσιογνωμία, τη δομή και τη λειτουργία του κόμματος, ικανό να αποτρέψει το σχέδιο ρευστοποίησης του κόμματος από την κλίκα του Κασσελάκη που παρουσιάζεται σαν μια πολύ «προχώ» παραλλαγή του «εκσυγχρονιστικού» σχεδίου στα μάτια σημαντικής μερίδας πολιτών.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την επιχείρηση μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε βορειοαμερικανικού τύπου Δημοκρατικό κόμμα, παρά την προσχηματική διατήρηση –για την ώρα– του όρου «Αριστερά» στον νέο τίτλο που ετοιμάζεται. Δεν αντιμετωπίζεται με το αυτάδελφο σχέδιο ενός κεντροαριστερού σχηματισμού.
Μια άλλου είδους αναμέτρηση
Όσοι πραγματικά αντιλαμβάνονται τον –υλοποιούμενο ήδη– κίνδυνο που αντιπροσωπεύει η «επιχείρηση Κασσελάκη» για το σύνολο της Αριστεράς, δεν μπορούν να αντιπαρατεθούν σ’ αυτόν με πιθανότητες επιτυχίας και να τον αποτρέψουν τελικά, αν δεν αναμετρηθούν οι ίδιοι με τις δικές τους μέχρι χθες επιλογές. Δεν είναι μόνο ότι δεν θα μπορέσουν να διαμορφώσουν στο εσωτερικό του εν ζωή κόμματος την απαραίτητη για την επικράτησή τους δυναμική. Είναι, κυρίως, ότι έτσι δεν θα μπορέσουν να κάνουν αντιληπτή στα μάτια του κόσμου που εναποθέτει ακόμα την ελπίδα του στην Αριστερά τη διαφορά τους από τον Κασσελάκη επί της ουσίας.
Δεν τους ζητάει κανείς να κάνουν οδυρόμενοι στα σταυροδρόμια αυτοκριτική, ούτε μπορεί να τους υποδείξει κάποια κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Είναι διαδικασίες που δεν αφορούν κανέναν. Υπάρχουν, όμως, στιγμές στη ζωή κάθε ανθρώπου και κάθε συλλογικότητας, που ανακύπτει σαν αντικειμενική ανάγκη ένας απολογισμός μιας περιόδου, μιας συγκεκριμένης διαδρομής, ακόμα και σαν άσκηση αυτογνωσίας.
Δεν ξέρω ποια αίσθηση έχουν της ευθύνης που αναλαμβάνουν σήμερα απέναντι στον κόσμο όχι μόνο του αποδεκατιζόμενου ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, αλλά και της ευρύτερης Αριστεράς. Από την τελική στάση τους, πάντως, θα εξαρτηθούν αρκετά. Και τα πιθανά καλύτερα και τα ακόμα χειρότερα. Η τύχη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, εδώ που τον έχουν φτάσει οι φερέλπιδες σωτήρες του, πιθανότατα είναι προδιαγεγραμμένη. Η αναζήτηση μιας αναγεννητικής καινούργιας αρχής είναι για όλους η μόνη αισιόδοξη εκδοχή της εμπλοκής σε μια φαινομενικά αδιέξοδη κατάσταση.