Εν μέσω ενός ρευστού εκλογικού τοπίου, όπως αποτυπώνεται στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, το ενδιαφέρον προσελκύει, μεταξύ άλλων, η άνοδος που καταγράφει τόσο το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου, όσο και αυτό της Αφροδίτης Λατινοπούλου. Η Πλεύση Ελευθερίας, σύμφωνα με την MRB για παράδειγμα, συγκεντρώνει το 5,3% στην πρόθεση ψήφου (αναγωγή στο σύνολο, 6,8%) και η Φωνή Λογικής το 3,4% (και 4,4% αντίστοιχα), με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Δημήτρη Μαύρο, να σχολιάζει σχετικά πως «τα δύο αυτά κόμματα έχουν έναν κοινό παρονομαστή παρόλο που το ένα προέρχεται από τη δεξιά πλευρά και το άλλο από την αριστερά, που λέγεται αντισυστημισμός».
Πρόκειται, όμως, πράγματι για αντισυστημική ψήφο; Μία τέτοια ανάγνωση της ανόδου τους, πέραν της αναβίωσης της θεωρίας των δύο άκρων, συσκοτίζει καταρχήν τις διαφορετικές, και αντίθετες κατά κύριο λόγο, πολιτικές θέσεις και ακροατήρια που απευθύνονται και εκφράζουν –χονδρικά, η Λατινοπούλου βασίζεται στην αντι-woke ατζέντα και η Κωνσταντοπούλου κεφαλαιοποιεί την κοινωνική οργή για διάφορα ζητήματα, με πρωτεύον τα Τέμπη. Από εκεί και πέρα, παρά και τη γενικόλογη αναφορά και των δύο κομμάτων «ενάντια στα συμφέροντα», σε κανενός τις επίσημες θέσεις δεν εκφράζεται απόρριψη του κυρίαρχου οικονομικού ή πολιτικού συστήματος. Για την ακρίβεια, στις οικονομικές θέσεις της Φωνής Λογικής αποτυπώνεται ρητά η προάσπιση της ελεύθερης αγοράς, ενώ στη διακήρυξη της Πλεύσης Ελευθερίας (δεν υπάρχουν δημοσιευμένες προγραμματικές θέσεις), αν και γίνεται αναφορά σε «ισότητα» και «δημοκρατικό έλεγχο» της οικονομίας, δεν διατυπώνεται κάποια σαφής αντικαπιταλιστική θέση/πρόταση.
Παρόλ’ αυτά, και παρά τις μεταξύ τους πολιτικο-ιδεολογικές διαφορές, αν κάπου είναι δυνατόν να εντοπιστεί ένας κοινός παρονομαστής που πιθανά διαδραματίζει ρόλο στην άνοδο και των δύο κομμάτων, αυτός βρίσκεται στην επικοινωνιακή τους στρατηγική, που παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες.
Τόσο η Πλεύση Ελευθερίας, όσο και η Φωνή Λογικής αποτελούν δύο προσωποπαγείς οργανισμούς, χωρίς καμία κομματική δομή και οργάνωση, φέροντας μάλιστα στην πλήρη ονομασία τους και τα ονόματα των δύο επικεφαλής. Με άλλα λόγια, η πολιτική τους επικοινωνία, και εν γένει η οντότητά τους, ταυτίζεται πλήρως με τον λόγο και τη δράση των προέδρων τους.
Παρότι οι δύο επικεφαλής προέρχονται από τον χώρο του, μέχρι πρότινος τουλάχιστον, δικομματισμού, έχουν καταφέρει να χτίσουν την εικόνα όχι του φρέσκου ακριβώς προσώπου, αλλά του «αμόλυντου», όπως χαρακτηρίζει και η ίδια η Λατινοπούλου το κόμμα της. Η κάθε μία, δηλαδή, προβάλλει την αποχώρησή της σαν ιδεολογική προσήλωση στα «αυθεντικά» πιστεύω της καταγωγικής της παράταξης, κατηγορώντας τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ αντίστοιχα για μετάλλαξη και προσελκύοντας κατά αυτόν τον τρόπο απογοητευμένους ψηφοφόρους από εκεί.
Παράλληλα με την εικόνα αυτής της πολιτικής «τιμιότητας», η απεύθυνση και της Α. Λατινοπούλου και της Ζ. Κωνσταντοπούλου γίνεται κατά βάση με την ιδεολογικά ουδέτερη έγκληση στον «απλό πολίτη» ή «μέσο Έλληνα», επιτρέποντας έτσι την ταύτιση και ευρύτερων ακροατηρίων, με τα οποία φροντίζουν να ταυτίζονται και οι ίδιες, αυτοπροσδιοριζόμενες ενίοτε έτσι. Ο λόγος που αναπτύσσουν και οι δύο επικεφαλής (αν και η γλώσσα, όπως και το περιεχόμενο, διαφέρει αρκετά, με τη Λατινοπούλου να κάνει πολύ πιο συχνή χρήση ποπ, λαϊκών φράσεων), είναι έντονα καταγγελτικός, οικοδομώντας το προφίλ της αρχηγού που «τα λέει έξω από τα δόντια», αφιλτράριστα και άφοβα. Ταυτόχρονα, δηλαδή, είναι και ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένος, εκφράζοντας θυμό και αγανάκτηση με την υπάρχουσα κατάσταση, αλλά προσφέροντας πάντα και κάποιου είδους αισιοδοξία και ασφάλεια στο ακροατήριό τους. Όχι απλά για το μέλλον, αλλά ότι ήδη οι ίδιες βάζουν «φρένο στην κατηφόρα» και ότι υφίστανται θετικά αντιπαραδείγματα στην κοινωνία –που σκιαγραφούνται, βέβαια, τελείως διαφορετικά από την κάθε αρχηγό. Η ανταπόκριση του κόσμου σ’ αυτόν τον λόγο δεν είναι δύσκολη, καθώς δρα ανακουφιστικά τόσο ως αποτύπωση του θυμού τους (δεύτερο κυρίαρχο συναίσθημα των πολιτών βάσει των δημοσκοπήσεων), όσο και ως δόση ελπίδας για την απογοήτευσή τους (πρώτο κυρίαρχο συναίσθημα).
Άλλωστε, ως κοινωνία εν γένει είμαστε αρκετά γαλουχημένοι στον έντονα θυμικό λόγο και εξαιτίας της επικράτησής του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και εδώ έγκειται ίσως το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της επικοινωνιακής στρατηγικής και των δύο κομμάτων: η πολύ καλή χρήση των social media –ιδιαίτερα στην περίπτωση της Λατινοπούλου. Από το στήσιμο της εικόνας βάσει της λογικής/μόδας των μέσω αυτών, μέχρι τη συνεχή ανάρτηση περιεχομένου, αντί μιας ευκαιριακής προεκλογικής χρήσης τους, όπως συνηθίζεται στην ελληνική πολιτική σκηνή. Κάπως έτσι και οι δύο αρχηγοί έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν μεγαλύτερη απήχηση σε ακολούθους και likes (tik tok, Instagram, Facebook) απ’ ό,τι, για παράδειγμα, ο επικεφαλής της τρίτης κοινοβουλευτικής δύναμης, Ν. Ανδρουλάκης (με εξαίρεση το Instagram της Κωνσταντοπούλου που έχει λίγους λιγότερους ακολούθους σε σχέση με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, ενώ η Λατινοπούλου στο συγκεκριμένο μέσο ξεπερνάει ακόμα και τον Στ. Κασσελάκη). Ενδιαφέρον παρουσιάζει, δε, ότι το περιεχόμενο των αναρτήσεών τους είναι αμιγώς πολιτικό, αντί της lifestyle συνταγής που ακολουθούν άλλοι πολιτικοί. Η Ζ. Κωνσταντοπούλου (ή ως Πλεύση Ελευθερίας στο tik tok) αναδημοσιεύει τις παρεμβάσεις της στη Βουλή, πολιτικές συνεντεύξεις και κινηματικές δράσεις, ενώ η Α. Λατινοπούλου δημιουργεί κυρίως πρωτογενή βιντεάκια και κείμενα για τα social media, σχολιάζοντας από τα μέτρα της κυβέρνησης μέχρι τον Σεφερλή και το Famagusta, και παράγοντας έτσι μια ευρύτερη συντηρητική, ακροδεξιά ιδεολογική αφήγηση για τον κόσμο.
Αν τα παραπάνω στοιχεία αρκούν για τη διατήρηση ή την περαιτέρω αύξηση των εκλογικών τους ποσοστών –για τα δεδομένα τους πάντα ως κόμματα διαμαρτυρίας– υπό την ευνοϊκή συγκυρία και της ευρύτερης πολιτικής ανακατάταξης και αναταραχής, μένει να φανεί. Η «αντισυστημική», πάντως, ανάγνωση της ανόδου τους, μάλλον εξυπηρετεί την πολιτική τους επικοινωνία και συντελεί στην άνοδο αυτή, παρά την αναλύει.