Τα 45 μέτρα στη ΔΕΘ δεν κατάφεραν τελικά να σηκώσουν αρκετή σκόνη για να καλύψουν το νούμερο ένα πρόβλημα της κυβέρνησης: τη φθορά. Το κομματικό σύστημα έχει ρευστοποιηθεί και η ΝΔ δεν μπορεί να επιπλεύσει στον χυλό που έχει φτιαχτεί. Θα έχει την εξουσία για τις επόμενες 1.000 μέρες, αλλά δεν αποτελεί πια πόλο εξουσίας και παρότι η κυβέρνηση δεν έχει να αντιμετωπίσει μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, καθώς η αντιπολίτευση είναι εγκλωβισμένη σε μια εσωκομματική δίνη, ο πολιτικός χρόνος μετρά συνεχώς σε βάρος της. Σε μία Ευρώπη που καταρρέει, με την ακροδεξιά να καλπάζει και να ορίζει ατζέντα, η κυβέρνηση της ΝΔ περί άλλων τυρβάζει.
Μας κυκλώνει
Στο 3% αυξήθηκε ο πληθωρισμός τον Αύγουστο, με τις υψηλότερες αυξήσεις να καταγράφονται σε ένδυση-υπόδηση, ξενοδοχεία-εστιατόρια και στην κατηγορία της στέγασης. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι επί τέσσερις μήνες έχουμε πτωτική τάση τιμών, με την ΕΛΣΤΑΤ να τη διαψεύδει και να στοιχειοθετεί το ακριβώς αντίθετο. Τον Ιανουάριο του 2024 ο πληθωρισμός βρισκόταν στο 3,1%, τον Ιούνιο είχε μειωθεί στο 2,3%, για να αυξηθεί στο 2,7% τον Ιούλιο και τον Αύγουστο στο 3%. Η ακρίβεια, λοιπόν, κάθε άλλο παρά «κάνει τον κύκλο της σαν γρίπη και φεύγει», όπως ισχυρίστηκε ο υπουργός Οικονομικών, Κ. Χατζηδάκης (4/9/2024).
Ο φετινός χειμώνας, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Καταναλωτών, Γ. Λεχουρίτη, «θα είναι χειρότερος από τον περσινό». Ίδια παρατήρηση κάνουν και οι πολίτες στην έκθεση του Ινστιτούτου Καταναλωτών, που σε ποσοστό 97,2% έχουν αντιληφθεί τις μεγαλύτερες αυξήσεις στα τρόφιμα και την ενέργεια. Επιπλέον, η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει έως και το 2026 σε ποσοστό πάνω από το 2%. Εν τέλει, η ακρίβεια δεν κάνει τον κύκλο της αλλά μας κυκλώνει και τα μέτρα της κυβέρνησης στη ΔΕΘ, τα οποία κινήθηκαν στη λογική «λίγα για πολλούς», για να απλωθεί η ικανοποίηση σε περισσότερες κοινωνικές κατηγορίες, γίνονται θηλιά και σφίγγουν την ΝΔ, η οποία αδυνατεί να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, παρότι ζητά από τους πολίτες να κριθεί στο τέλος της τετραετίας.
Σε λάθος κατεύθυνση
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της GPO, «τα μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας κρίνονται αρνητικά και μάλλον αρνητικά από το 65,7%». Αντίστοιχα, στη δημοσκόπηση της Metron Analysis, «το 71% απαντά πως η χώρα κινείται προς την λάθος κατεύθυνση» (τον Ιούνιο ήταν 65%) και μόλις το 23% κρίνει ότι «κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση» (ήταν 28%). Λίγους μήνες μετά τις ευρωεκλογές, όπου καταγράφηκε η φθορά της ΝΔ (από το 40,56% στις εθνικές του Ιουνίου του 2023 στο 28,3%), η πτώση συνεχίζεται και δείχνει να μην μπορεί να εμπνεύσει ασφάλεια στο τόσο ασταθές πολιτικό τοπίο.
Χωρίς Ένωση;
Παράλληλα, η έκθεση του προέδρου της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, παραδέχεται ότι η ΕΕ καταρρέει ως οικονομική ένωση και διαπιστώνει ότι βρίσκεται σε οικονομική στασιμότητα εδώ και ενάμιση χρόνο. Μάλιστα, η οικονομική υστέρηση εντοπίζεται στη «μεγαλύτερη επιβράδυνση της παραγωγικότητας στην Ευρώπη». Ως λύση προτείνει την κοινή έκδοση χρέους για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και την ενίσχυση της ασφάλειάς της, σε αντίθετη κατεύθυνση με κάθε συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την οποία δείχνει να αγνοεί στην έκθεση 400 σελίδων, όπου προτάσσει ετήσιες επενδύσεις ύψους 750-800 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν στο 5% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με το σχέδιο Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο που ήταν στο 2%. Η έκθεση Ντράγκι έρχεται να επισπεύσει τις δύσκολες εξελίξεις στην Ευρώπη, καθώς ήδη η Γερμανία αντιδρά στην προοπτική κοινού δανεισμού της ΕΕ και αντί των δημόσιων επενδύσεων, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Κρ. Λίντνερ προτάσσει την ενίσχυση των αναπτυξιακών δυνάμεων του ιδιωτικού τομέα και την απελευθέρωση της αγοράς ακόμα περισσότερο.
Η ελληνική κυβέρνηση, παρόλα αυτά, ελπίζει στην εισροή ευρωπαϊκού χρήματος για να υλοποιήσει το εθνικό της σχέδιο, διαφορετικά δεν υπάρχει η ρευστότητα να το κάνει. Γι’ αυτό και στη ΔΕΘ δεν ανακοίνωσε σχεδόν κανένα μόνιμο μέτρο, αλλά στηρίχθηκε σε ενισχύσεις με ημερομηνία λήξης και στην ελάχιστη αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία αναγνωρίζει και η ίδια η κυβέρνηση ότι απορροφάται αμέσως. Από την άλλη, η έκθεση Ντράγκι προτάσσει ως λύση την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, με την Ελλάδα να έχει επενδύσει στο ακριβώς αντίθετο τα τελευταία χρόνια και να υποβαθμίζει συνεχώς την εγχώρια κρατική βιομηχανία, τα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα. Μένει χωρίς εργαλεία, σε μια Ένωση που καταρρέει και αυτό το κάνει με πρόγραμμα.
Χωρίς εναλλακτικό πόλο
Η κατάρρευση της αντιπολίτευσης ενσωματώθηκε πλήρως στο κυβερνητικό σχέδιο, που θέλει να παρουσιάζεται η ΝΔ ως το μόνο κόμμα που μπορεί. Αυτή η στρατηγική έχει ένα βασικό πρόβλημα: θεωρεί ότι οι πολίτες παρακολουθούν με ανησυχία τις εσωκομματικές διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ ή το ΠΑΣΟΚ και κρατούν μια στάση αναμονής, ώστε να δουν ποιο κόμμα θα αποτελέσει τον εναλλακτικό πόλο εξουσίας, για να το στηρίξουν. Και επομένως, η ΝΔ θέλει να τραβήξει την προσοχή αυτών των ανθρώπων, με το να τους πείσει ότι είναι η μόνη φερέγγυα πολιτική δύναμη. Καθώς φαίνεται, κάθε άλλο παρά αυτή είναι η υπόθεση. Σύμφωνα με την Metron Analysis, μόλις το 13,6% των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα συμμετάσχει στη διαδικασία εκλογής προέδρου στο ΠΑΣΟΚ. Από την άλλη, στον ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται μετά την πρόταση μομφής κατά του προέδρου του, ο διχασμός είναι ακόμα πιο βαθύς στους ψηφοφόρους του με το 57,4% να συμφωνεί με αυτή και το 40% να διαφωνεί (GPO).
Οι ψηφοφόροι μάλλον δεν έχουν την αγωνία του πώς θα διασωθεί το πολιτικό σύστημα, το οποίο αναδύει μια μυρωδιά απωθητική. Οι πολίτες είναι μέχρι το λαιμό βυθισμένοι στα προβλήματα και στην απογοήτευση, με την καθημερινότητα να τους πιέζει ασφυκτικά. Η ακρίβεια είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας, σύμφωνα με την Metron Analysis, σε ποσοστό 38% (ήταν 46% τον Ιούνιο), αλλά για πρώτη φορά δεν μονοπωλεί την αγωνία. Προστίθενται η οικονομία (25%), η κρίση θεσμών (6%), η ιατρική περίθαλψη (5%) και η ανεργία (4%). Το κομματικό σύστημα είναι σε παράλυση. Η κυβέρνηση δεν μπορεί και δεν θέλει να καλύψει το πολιτικό κενό. Είναι και αυτή βυθισμένη μέχρι το λαιμό στις πολιτικές που εφάρμοσε.
Σωρεύονται τα προβλήματα και τα μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης αδυνατούν να εκπροσωπήσουν τους πολίτες και τα αιτήματα που θα διαμορφωθούν. Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει με ταχύτητα η ακροδεξιά, που σημειώνει συνεχώς αύξηση της επιρροής της και άνοδο των ποσοστών της. Η Ελληνική Λύση καταγράφεται στο 10,9% (από 9,2% τον Ιούνιο στην Metron Analysis), η Νίκη στο 4,4% από 3%, η Φωνή Λογικής στο 5,4% από 3,1%. Η ΝΔ προσπαθεί να προλάβει να πάρει την ιδιοκτησία της ατζέντας. Άλλωστε, είναι μια ατζέντα που θα συσπειρώσει και τη δική της δεξαμενή. Είμαστε πλακωμένοι από την κατάρρευση του κομματικού συστήματος και τα συντρίμμια αναδύουν μια μπόχα που δεν αντέχεται. Είναι η ελπίδα, η αλληλεγγύη, η ανθρωπιά, που σαπίζουν.