Θυμάμαι μια εκτίμηση που διατυπωνόταν ως απάντηση στους φόβους πως η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ θα τον μετέτρεπε σε ένα άλλο ΠΑΣΟΚ: αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρήσει κάτι τέτοιο, θα διαλυθεί.
Δεν ήταν μαντεία, ήταν απλή αναγνώριση μιας πραγματικότητας: υπήρχε ήδη ένα ΠΑΣΟΚ, όσο δύσκολη κι αν ήταν η θέση που βρισκόταν. Το μόνο που μπορούσε να προκύψει από μια τέτοια επιχείρηση, εκτός από τη σύγχυση, ήταν με βεβαιότητα ένας άγονος ανταγωνισμός στον ίδιο «αχυρώνα». Με τον ένα ή τον άλλο από τους δύο ανταγωνιστές να χάνει ή να κερδίζει, αλλά με το άθροισμά τους να μειώνεται προς όφελος της ΝΔ. Το να θέλεις να κρατήσεις έναν ψηφοφόρο που απογοητεύτηκε από τη δεξιόστροφη σοσιαλδημοκρατία και σε προσέγγισε ως δύναμη της ριζοσπαστικής Αριστεράς, μιμούμενος αλλότρια εξωτερικά γνωρίσματα, είναι τουλάχιστον παραλογισμός. Αυτή είναι η πολιτική δικαιολογητική βάση της διαλυτικής κατάστασης που βιώνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, από την οποία δεν θα μπορέσει να βγει απαλλασσόμενος μόνο από τον Κασσελάκη.
Επί δικαίων και αδίκων οι συνέπειες
Τα απωθητικά εξωτερικά χαρακτηριστικά που έχει αυτή η κατάσταση, είναι επόμενο να χρωματίζουν με απαισιόδοξα χρώματα συνολικά την Αριστερά και να δυσκολεύουν το έργο ακόμα και όσων αντέδρασαν έγκαιρα στα εκφυλιστικά φαινόμενα. Η εικόνα της αποσύνθεσης επηρεάζει ακόμα και όσους δεν ευθύνονται γι’ αυτήν. Οριακά επωφελείται –με πολλά εισαγωγικά– μόνο το ΚΚΕ, αλλά κυρίως ως καταφυγή, χωρίς άλλες προσδοκίες –δυστυχώς.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η μόνη απάντηση στην αποσυνθετική διαδικασία, που έρχεται να προστεθεί στον υπάρχοντα κατακερματισμό, μπορεί να είναι η επιδίωξη μιας προωθητικής νέας σύνθεσης. Με πρώτο βήμα την παραδοχή ότι δεν μπορεί να την επιδιώξει και να την πραγματοποιήσει κανείς μόνος του. Και δεν είναι μόνο οι δημοσκοπήσεις που το υποδεικνύουν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι με κάποιο μαγικό ραβδί θα σταματήσουν κόμματα και οργανώσεις της Αριστεράς την προσπάθειά τους να πείσουν για την ορθότητα των επιλογών τους και να συσπειρώσουν γύρω τους τις περισσότερες δυνατές δυνάμεις. Εκείνο, όμως, που χρειάζεται κατ’ αρχήν και κατ’ αρχάς, είναι η παραδοχή ότι μαζί θα μπορέσουμε καλύτερα και πολύ περισσότερα. Και ότι τώρα, αυτή την ώρα που οι διαλυτικές τάσεις έχουν το πάνω χέρι, είναι η ώρα που γίνεται ορατό πόσο έχουμε ανάγκη να αναζητήσουμε τις δυνατότητες μιας ανασύνθεσης. Σαν τη στιγμή που, ύστερα από ένα μεγάλο αναγκαστικό μακροβούτι, βγάζεις το κεφάλι από το νερό και παίρνεις μια μεγάλη ανάσα, ζωογόνα και σωτήρια.
Εν αρχή ην ο Λόγος και ο διάλογος
Ύστερα έρχονται όλα τα άλλα. Οι απολογισμοί, οι κριτικές αποτιμήσεις πράξεων, παραλείψεων, προσώπων, καταστάσεων, πρακτικών, πολιτικών επιλογών, προγραμμάτων, τακτικών… Και σχέδια για το παρόν και το μέλλον, για τη δοκιμασία των σχεδίων μας μέσα στον κόσμο και στην πράξη.
Εν αρχή ην η αναγνώριση της ανάγκης και της δυνατότητας να συζητήσουμε για όλα αυτά και να αναζητήσουμε τρόπους να δοκιμάσουμε τα αποτελέσματα της συζήτησης στο δοκιμαστήριο της κοινής δράσης. Χωρίς αποκλεισμούς, αλλά με δικαιοσύνη: ο καθείς και τα έργα του.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε εξ αρχής τι μπορεί να αποφέρει ένα τέτοιο εγχείρημα. Ξέρουμε όλοι, πάντως, ότι στο πολιτικό σκηνικό όπως πάει να διαμορφωθεί, η παρουσία μιας ισχυρής, πληθυντικής και συσπειρωμένης Αριστεράς είναι αναγκαίος όρος για να ευοδώσει και να αποκτήσει σταθερό προσανατολισμό κάθε προσπάθεια ευρύτερων συμμαχιών για τον σχηματισμό μετώπου σε στέρεα και πειστική προγραμματική βάση απέναντι στη νεοφιλελεύθερη, αυταρχική και αντιδημοκρατική επίθεση της Δεξιάς και την απειλή της Ακροδεξιάς.
Αλλαγές γίνονται με ισχυρή Αριστερά
Αν ξεκινήσαμε αυτό το σύντομο σημείωμα με την αναφορά στους κινδύνους που αντιπροσωπεύει κάθε εγχείρημα μεταμφίεσης της Αριστεράς, προκειμένου να υποκαταστήσει πολιτικές δυνάμεις που τοποθετούνται στα δεξιά της, είναι γιατί μπροστά στα μάτια μας αυτή την ώρα εξελίσσεται η επιβεβαίωση της αρχικής εκτίμησης: οι αποσυνθετικές διαδικασίες στον χώρο της ευρύτερης Αριστεράς έχουν ήδη αρχίσει να ανατρέπουν τους συσχετισμούς υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Εάν αυτή η τάση αφεθεί να ολοκληρωθεί, ο συσχετισμός πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων δεν θα ευνοεί, θα καθιστά δυσχερέστερες τις βαθιές αλλαγές που χρειάζεται ο τόπος για να βγει από το αντικοινωνικό τέλμα που τον έχει οδηγήσει η κυριαρχία της Δεξιάς και του νεοφιλελευθερισμού.
Η ενίσχυση της Αριστεράς, η επιδίωξη της ενότητάς της ποτέ δεν ήταν αυτοσκοπός. Είναι μέσο για τη συγκέντρωση των ευρύτερων δυνατών δυνάμεων στον αγώνα για την προστασία των κοινωνικά αδύναμων, του κόσμου της εργασίας, των κοινωνικών, πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων, για την αδιάκοπη καταπολέμηση των ανισοτήτων, τη διεύρυνση της δημοκρατίας, την ενίσχυση της παραγωγικής και αναδιανεμητικής δράσης του δημοσίου και της προστασίας και ανάκτησης κοινών και δημόσιων αγαθών και χώρων, με ορίζοντα τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ισοελευθερία, την προστασία του πλανήτη από τη ληστρική κατασπατάληση κάθε είδους φυσικών πόρων στο βωμό του κέρδους.
Αν αληθεύει ότι το πιο βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν ξημερώσει, τότε αυτή η σκοτεινιά που απλώνει στον νου και την ψυχή μας η αρνητική πολιτική επικαιρότητα, ίσως είναι η καταλληλότερη και ευνοϊκότερη στιγμή για πρωτοβουλίες που μπορούν να μας περάσουν από τα διαλυτικά φαινόμενα στην ανασύνθεση. Όσοι συμβάλουν αποφασιστικά σε μια τέτοια εξέλιξη, θα έχουν σίγουρα ξεχωριστή θέση στη νέα πραγματικότητα που ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι θα γεννηθεί.