«Μες στο μουσείο, μες στο μουσείο μια μέρα μπήκα με φόρα κι εγώ. Μη με τραβάτε, μη μου κολλάτε, απ’ το μουσείο δε θέλω να βγω», τραγουδούσε ο Σπύρος Σακκάς το 1980, σε μουσική Νίκου Κυπουργού, στίχους Μαριανίνας Κριεζή και τον Μάνο Χατζιδάκι στη Διεύθυνση της Ορχήστρας, σε έναν δίσκο που συντρόφεψε πολλά παιδικά αυτιά τα τελευταία 40 χρόνια.
Ήταν δύσκολο έως ίσως αδύνατο, οι συντελεστές της τότε ηρωικής Λιλιπούπολης να φανταστούν την κατάσταση στην οποία θα περιέρχονταν τα ελληνικά μουσεία, το 2024, έπειτα από μια πενταετία Μενδώνη - Μητσοτάκη επί του πολιτιστικού γίγνεσθαι της χώρας. Είναι όμως βέβαιο ότι ο Μ. Χατζιδάκις δεν θα δίσταζε σήμερα να κατακεραυνώσει την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού και για το νόμο 5021/2023 που μετέτρεψε τα μεγάλα μουσεία της χώρας σε ΝΠΔΔ, δηλαδή σε κυβερνητικά παραμάγαζα, χωρίς επαρκή δημόσιο έλεγχο και διαφάνεια στη λειτουργία τους, αλλά και για την πρόσφατη έγκριση παραχώρησης χώρων του Βυζαντινού - Χριστιανικού Μουσείου ώστε να χρησιμοποιηθούν για τη γαμήλια δεξίωση της κόρης του έκπτωτου βασιλιά Κωνσταντίνου.
Ο Μ. Χατζιδάκις δεν ζει πια αλλά οι διαμαρτυρίες εναντίον τής, χωρίς κριτήρια και διαγωνισμούς απευθείας διορισμένης από την υπουργό Πολιτισμού, γενικής διευθύντριας του Μουσείου, Αικ. Δελλαπόρτα, ήταν ποικίλες και οι ανακοινώσεις εναντίον της αιχμηρές. Όχι επειδή η παραχώρηση των εγκαταστάσεων του μουσείου σε ένα γαμήλιο γλέντι γίνεται με έγγραφο που αποδίδει τίτλο «βασίλισσας» στην έκπτωτη Άννα Μαρία Γλύξμπουργκ - πολιτειακό ζήτημα που έχει προ πολλού λύσει ο ελληνικός λαός με δημοψήφισμα και κανείς ανόητος νοσταλγός δεν μπορεί να επαναφέρει. Ούτε επειδή η παραχώρηση γίνεται έναντι του ευτελούς ποσού των 15.000 ευρώ - κάθε κλαμπ στην παραλιακή που σέβεται τον εαυτό του θα ήθελε τουλάχιστον τα επταπλάσια, αλήθεια ποια είναι η τιμολογιακή πολιτική αυτού (ή άλλου) Μουσείου ΝΠΔΔ για γάμους, βαφτίσεις, κηδείες και μνημόσυνα, διερωτάται εύλογα ο Σ.Ε.Α., ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (για να γνωρίζουμε και εμείς, οι γιοι της πλύστρας, προσθέτω εγώ, να κανονίσουμε ανάλογα). Οι διαμαρτυρίες και οι αντιρρήσεις εστιάζουν και ορθώς αλλού. Στο γεγονός ότι χώροι με εκθέματα ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας μετατρέπονται σε σκηνικό γαμήλιας οινοποσίας και μεθυσμένων selfie, με άλλα λόγια εξευτελίζονται από μια διοίκηση που τόσο ανίκανα επιτελεί την αποστολή της, ώστε φτάνει χωρίς αιδώ να εκδίδει απόφαση παραχώρησης εν λευκώ: στο έγγραφο της δεν αναφέρει ούτε ποιοι χώροι θα χρησιμοποιηθούν, ούτε σε ποιο ωράριο, ούτε υπό ποιους όρους θα υπάρξει χρήση, δηλαδή ξέφραγο αμπέλι, πλήρης απουσία των προϋποθέσεων που αυτονοήτως τίθενται από τις (κανονικές) υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, όταν ένα μουσείο ή μνημείο παραχωρείται σε τρίτο φορέα για οποιαδήποτε εκδήλωση.
Τουλάχιστον, η γαμήλια τελετή βοήθησε, καθώς συμπαρέσυρε στο φως της επικαιρότητας σειρά από πληροφορίες αναφορικά με τη λειτουργία του Βυζαντινού Μουσείου, πληροφορίες που τον προηγούμενο καιρό διατελούσαν σε ημίφως καθώς καταπίνονταν από τα υπόλοιπα πολλαπλά ατοπήματα που παράγει καθημερινά το υπουργείο Πολιτισμού. Συγκεκριμένα μάθαμε, ως ευρύτερο κοινό, από την ανακοίνωση του Σ.Ε.Α. ότι η Διοίκηση του Βυζαντινού Μουσείου:
- Δεν κατάφερε από τον Οκτώβριο του 2023 να λύσει το πρόβλημα της καθαριότητας του μουσείου, καθώς η μοναδική (!) υπάλληλος καθαριότητας είναι φυσιολογικά αδύνατον να καθαρίζει επαρκώς και καθημερινά τους χώρους και τις τουαλέτες που χρησιμοποιούν οι 100 και πλέον εργαζόμενοι του μουσείου και οι επισκέπτες του.
- Δεν κατάφερε να προσλάβει ούτε μόνιμους ούτε ΙΔΟΧ φύλακες και το Μουσείο κλείνει τις πόρτες του για τους επισκέπτες στις 4μμ, ακόμα και τη θερινή περίοδο της υψηλής επισκεψιμότητας
- Δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την ασφάλεια του Μουσείου, με αποτέλεσμα να υπάρξει περιστατικό κλοπής καλωδίων από τον κήπο του. Η κλοπή έγινε ανενόχλητα σε έναν χώρο ανάμεσα από το Πολεμικό Μουσείο και την Λέσχη Αξιωματικών, απέναντι από τη βρετανική και τη γερμανική πρεσβεία, δηλαδή σε ένα από τα υποτίθεται καλύτερα φρουρούμενα σημεία της πόλης.
- Δεν έχει μπορέσει να εξασφαλίσει καν τη λειτουργία κλιματισμού στις αίθουσες του Μουσείου, με άγνωστα αποτελέσματα για τα σημαντικά βυζαντινά εκθέματα.
- Δεν έχει εξασφαλίσει τη συντήρηση των κήπων του Μουσείου, την οποία προσπαθεί τώρα να χρεώσει στους ιδιώτες.
- Δεν έχει παρουσιάσει εκθεσιακό σχεδιασμό ή οποιαδήποτε άλλο προγραμματισμό που να αφορά το Μουσείο και τη σχέση του με το κοινό.
- Είναι υπεύθυνη για διοικητικές και οικονομικές ατασθαλίες που μετά από καταγγελία του Σ.Ε.Α. διερευνώνται από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
Χρειάστηκαν ήδη σχεδόν 700 λέξεις για να περιγραφεί σε γενικές γραμμές η σημερινή κατάσταση του Βυζαντινού Μουσείου επί διοίκησης Δελλαπόρτα - Μενδώνη. Θα χρειάζονταν άλλες τόσες για το καθένα από τα υπόλοιπα μουσεία ΝΠΔΔ και τα προβλήματα που παρουσιάζουν στη (δυσ)λειτουργία τους, προβλήματα που απορρέουν από την αδιαφάνεια και την έλλειψη δημόσιας λογοδοσίας που τους επιτρέπει το νομοθετικό πλαίσιο του 5021/23. Τα σκανδαλάκια και τα σκάνδαλα που παράγουν, όπου το καθένα εδρεύει, αποδεικνύουν πόσο επίκαιρη είναι η απαίτηση για επιστροφή των μεγάλων μουσείων στο δημόσιο χαρακτήρα τους. Και σε αυτά τα μουσεία, που πρέπει να ξαναγίνουν δημόσια, ας τονιστεί ότι πρέπει να συμπεριληφθεί και αυτό της Ακροπόλεως, για το οποίο χάθηκε ήδη μια ευκαιρία. Φυσικά αυτό δεν μπορεί να το περιμένει κανείς από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αλλά το ίδιο ασανσέρ που σε πάει στο ρετιρέ είναι που σε κατεβάζει και στο υπόγειο...