Όταν μετά τις ευρωεκλογές τον Ιούνιο ξεσπούσε η κρίση ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ, στα δεξιά άνοιγαν σαμπάνιες γιατί συσκοτίστηκε, τουλάχιστον σε επίπεδο εντυπώσεων, η κατακόρυφη πτώση της ΝΔ και, επιπλέον, έμενε ανοιχτός ο διάδρομος για να συνεχίσει η κυβέρνηση την αντιλαϊκή πολιτική της. Στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης πανηγύριζαν γιατί παρέμειναν δεύτεροι και η ηγεσία της θεώρησε ότι μπορούσε με μεγαλύτερο «τσαμπουκά» να καταστεί ο αδιαφιλονίκητος πρωταγωνιστής τόσο στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και στα σενάρια που αφορούν στη συγκρότηση της «ευρύτερης Κεντροαριστεράς».
Εν μέσω θέρους, όμως, η μεν κυβέρνηση τραυματίστηκε έτι περαιτέρω από τη διαχείριση της ακρίβειας, των συνεπειών από τα καιρικά φαινόμενα του καλοκαιριού, αλλά και από τα συντονισμένα πυρά εναντίον του Μητσοτάκη από τους δύο πρώην πρωθυπουργούς Καραμανλή και Σαμαρά, στο φόντο της εκλογής νέου προέδρου της Δημοκρατίας τον επόμενο Μάρτιο. Η ενεργοποίηση του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα, από την άλλη, και η προσπάθεια του πρώην προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ να παρέμβει στις πολιτικές εξελίξεις, άνοιξε την πόρτα της εσωστρέφειας και της γελοιότητας στο κόμμα, γεγονός που έκοψε τα χαμόγελα του Κασσελάκη και τελικά τον οδήγησε στην εκπαραθύρωσή του από την ηγεσία της Κουμουνδούρου, στις αρχές του Σεπτέμβρη.
Στις 6 Οκτωβρίου ο πρώτος γύρος
Στο ΠΑΣΟΚ, ο σημερινός πρόεδρός του αναγκάστηκε τον Ιούλιο να σηκώσει το γάντι της αμφισβήτησής του και, παρά την αρχική του αμφιταλάντευση, όρισε την 6η Οκτωβρίου ως ημέρα εκλογής νέου προέδρου του κόμματος, δηλώνοντας ότι θα είναι εκ νέου υποψήφιος. Ακολούθησε η εμφάνιση άλλων επτά υποψηφίων, του δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα, του βουλευτή Παύλου Γερουλάνου, του Μιχάλη Κατρίνη, κοινοβουλευτικού εκπροσώπου μέχρι τότε, της βουλεύτριας Νάντιας Γιαννακοπούλου, της επίσης βουλεύτριας Μιλένας Αποστολάκη, του Γιάννη Κανελλάκη και της «αμφιταλαντευόμενης» Άννας Διαμαντοπούλου. Και ενώ τα στελέχη όλων των άλλων κομμάτων έκαναν τις θερινές διακοπές τους όταν δεν συμμετείχαν στις κομματικές τους ίντριγκες, οι υποψήφιοι για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ αλώνιζαν τη χώρα επιχειρώντας να προσελκύσουν και να διεισδύσουν στο εκλογικό σώμα που θα αναδείξει τον νέο πρόεδρο.
Η 3η του Σεπτέμβρη και το μαύρο κουτί
Η 3η του Σεπτέμβρη ήταν ένα διάλειμμα για τον εορτασμό στο Ζάππειο των 50 χρόνων από την ίδρυση του κόμματος, αλλά και μια ευκαιρία να εμφανιστεί το «όλον ΠΑΣΟΚ ενωμένο και δυνατό». Παρόντες φυσικά όλοι οι υποψήφιοι, καθώς και οι πρώην πρόεδροι Κώστας Σημίτης, Γιώργος Παπανδρέου και Βαγγέλης Βενιζέλος. Ξαναβγήκε όπως ήταν αναμενόμενο και η φωτογραφία όλων, η οποία δεσπόζει και στα γραφεία της Χαριλάου Τρικούπη. Ξανακούστηκαν οι διθύραμβοι για τον Ανδρέα, αλλά και οι τοποθετήσεις των επιγόνων του που ο καθένας στη θητεία του έκανε ό,τι μπορούσε για να αποδομήσει τον ιδρυτή του κόμματος και τις όποιες πολιτικές του που έδωσαν ανάσες στην ελληνική κοινωνία και, εν τέλει, να συρρικνώσει το ΠΑΣΟΚ.
Στο μαύρο κουτί της πτήσης του ΠΑΣΟΚ σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης μέχρι και τις μέρες μας, περιέχονται όλα τα πεπραγμένα του κόμματος σε όλες τις φάσεις, με ονόματα και διευθύνσεις, με οράματα και εφιάλτες, με επιτυχίες και αστοχίες, με δημοκρατικές κατακτήσεις και μεταλλάξεις, με ελπίδες και διαψεύσεις, με εύσημα, αλλά και βαριές ευθύνες. Είναι το κουτί που κανείς στη Χαριλάου Τρικούπη δεν έχει τολμήσει να ανοίξει, γιατί εκεί ξέρει πως θα δει ίσως τον εαυτό του και σίγουρα θα βρει αυτά που πλήγωσαν και πόνεσαν τους δημοκρατικούς πολίτες που εμπιστεύτηκαν το ΠΑΣΟΚ. Εκεί βρίσκονται οι αιτίες που οι πολίτες αυτοί γύρισαν μαζικά την πλάτη στο άλλοτε κραταιό Κίνημα της Αλλαγής. Αλλά πώς θα μπορούσε αυτό το κόμμα να ξαναβρεί κάποια θέση στη συνείδηση όσων πίκρανε, εάν έστω τα σημερινά στελέχη του δεν ανοίξουν αυτό το κουτί, εάν δεν ζητήσουν μια ολόκληρη συγγνώμη και εάν δεν δεσμευτούν ότι θα δώσουν σύγχρονο περιεχόμενο στη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη για «εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση και δημοκρατική διαδικασία»;
Debate και δημοσκοπήσεις
Την περασμένη Τρίτη φτάσαμε στο τηλεοπτικό debate των έξι υποψηφίων, αφού στο μεταξύ δεν άντεξαν και εγκατέλειψαν την κούρσα η Μιλένα Αποστολάκη και ο Γιάννης Κανελλάκης. Στην τρίωρη διαμάχη όλοι προσπάθησαν κυρίως να μην χάσουν, παρουσιάζοντας κάποια ψήγματα των θέσεών τους. Υπήρξαν καρφιά, υπονοούμενα και προσβολές στα όρια του πολιτικού πολιτισμού. Ίσως και λόγω χρόνου δεν κατάφεραν να αποδείξουν ότι διαθέτουν το «ηγετικό» βάρος, εκείνο με το οποίο θα μπορούσαν να οδηγήσουν το ΠΑΣΟΚ σε μια αυτόνομη πορεία προς την εξουσία. Ο Νίκος Ανδρουλάκης επέμεινε στον τρόπο της ηγεσίας του που οδήγησε στην αμφισβήτησή του. Ο Χάρης Δούκας δεν πρόσθεσε κάτι ουσιαστικό για το πολιτικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ, εκτός από το δικό του μοντέλο ηγεσίας στον Δήμο Αθηναίων. Ο Παύλος Γερουλάνος το ίδιο, επαναλαμβάνοντας ότι ξέρει να φτιάχνει ομάδες. Ο Μιχάλης Κατρίνης προσπάθησε να ταυτιστεί με το ριζοσπαστικό ΠΑΣΟΚ της περιόδου Ανδρέα και να αξιοποιήσει τη θητεία του ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος. Η Νάντια Γιαννακοπούλου χωρίς στίγμα επιδόθηκε σε επιθέσεις στον Ανδρουλάκη. Η Άννα Διαμαντοπούλου μη μπορώντας να βγάλει τον μανδύα του νεοφιλελευθερισμού, του φιλομητσοτακισμού και της απουσίας της από τις μάχες του κόμματος επί 12 χρόνια, ήταν η πλέον χαμένη της αναμέτρησης. Πάντως, Δούκας και Κατρίνης εμφανίστηκαν κάπως αριστερόστροφοι, Ανδρουλάκης και Γερουλάνος στο κέντρο και η Άννα Διαμαντοπούλου «σοσιαλδημοκρατικά» στο λεγόμενο ακραίο κέντρο. Όλοι μαζί οι υποψήφιοι, αλλά και σχολιαστές, τόνιζαν ότι ήταν το ΠΑΣΟΚ που κέρδισε ως όλον, όχι γιατί ξεχώρισε κάποιος ή γιατί αναδείχτηκε κάτι καινούργιο και προοδευτικό που θα μπορούσε να απειλήσει την ηγεμονία Μητσοτάκη, αλλά γιατί το ΠΑΣΟΚ κερδίζει σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ και όσα τραγελαφικά συμβαίνουν στην τυπικά ακόμη αξιωματική αντιπολίτευση.
Όπως πάντα οι δημοσκοπήσεις έδωσαν τη συνέχεια στη διαμάχη. Η έρευνα της Prorata που είχε πραγματοποιηθεί πριν το debate προέκρινε τους Ανδρουλάκη και Δούκα ως το επικρατέστερο δίδυμο του δεύτερου γύρου. Η Metron Analysis στην έρευνά της μετά το debate για λογαριασμό του Mega την Πέμπτη, εμφανίζει την …Άννα Διαμαντοπούλου να έχει κερδίσει τις εντυπώσεις! Συγκεκριμένα, στην προτίμηση για πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ δίνει: Νίκος Ανδρουλάκης 24%, Άννα Διαμαντοπούλου 23%, Χάρης Δούκας 22%, Παύλος Γερουλάνος 13%, Νάντια Γιαννακοπούλου 4%, Μιχάλης Κατρίνης 3% και δεν έχω προτίμηση/ΔΑ 11%. Κάποιοι κακόπιστοι και κακεντρεχείς, σχολίασαν ότι τελικά στο debate του ΠΑΣΟΚ κέρδισε το «σύστημα», βλέποντας ότι αυτή η δημοσκόπηση εμφανίζει και τη ΝΔ να ανακάμπτει με 30,2%, παρά την κατρακύλα της κυβέρνησης.