Με την ομιλία του στη ΓΣ του ΟΗΕ, ο πρωθυπουργός ολοκλήρωσε την περιστροφή γύρω από τον άξονά του και επιστρέφει στην Ελλάδα κραδαίνοντας το βραβείο του Παγκόσμιου Πολίτη, αλλά χωρίς να έχει κατακτήσει τη θέση ενός ενεργού και κεντρικού παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο. Εν τω μεταξύ, τα πάντα συνεχίζουν να μεταβάλλονται και μόνο η Ελλάδα μένει σταθερά αμετακίνητη.
Προφίλ-βιτρίνα
Ένας χρόνος έχει περάσει από την επίθεση του Ισραήλ εναντίον της Γάζας που ξεκίνησε ως απάντηση απέναντι στο τρομοκρατικό χτύπημα που δέχτηκε στις 7 Οκτώβρη 2023 από τη Χαμάς και κατέληξε σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο του Ισραήλ εναντίον της Γάζας. Η ελληνική κυβέρνηση, τότε (13.10.23), δήλωσε «στηρίζουμε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα» και το επανέλαβε και από το βήμα του ΟΗΕ «η Ελλάδα πάντα υποστήριζε και θα υποστηρίζει το νόμιμο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα», όταν λίγες μέρες πριν (18.09.23) υπερψήφισε στη ΓΣ του ΟΗΕ το ψήφισμα για «την παράνομη παρουσία του Ισραήλ στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη».
Η Ελλάδα από την Πρωτοχρονιά και για τη διετία 2025-2026 θα είναι μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και η αποστολή της κυβέρνησης στη Νέα Υόρκη θέλησε να χτίσει για τη χώρα ένα προφίλ-βιτρίνα γεωπολιτικού παράγοντα στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο Κ. Μητσοτάκης στην ομιλία του στην ΓΣ του ΟΗΕ επανέλαβε την πάγια διπλωματική θέση της Ελλάδας για λύση δύο κρατών (Ισραήλ και Παλαιστίνης), σαν να μην παραβιάζει το Ισραήλ το διεθνές δίκαιο και μάλιστα αποφεύγοντας να αναφερθεί πόσω μάλλον να καταδικάσει τα εγκλήματα κατά της Παλαιστίνης ή το σφυροκόπημα του Λιβάνου που ενδέχεται σύντομα να πάρει διαστάσεις ολοκληρωτικού πολέμου, αφού το Ισραήλ αγνοεί κάθε έκκληση για κατάπαυση πυρός και μάλιστα προχωρά ανενόχλητο τους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη.
Είχαν προηγηθεί συνάντηση του έλληνα πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, κάτι που απέφευγε συστηματικά η Ελλάδα. Στη συνάντηση ο έλληνας πρωθυπουργός επανέλαβε την ανάγκη άμεσης κατάπαυσης του πυρός, απελευθέρωσης των ομήρων και παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, χωρίς να σκοπεύει να πάρει κάποια πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση. Απλώς την εύχεται, κρατώντας την απαραίτητη διπλωματική απόσταση… πλησίον του Ισραήλ.
Ο Κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε επίσης με τον πρωθυπουργό του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, εκφράζοντας την υποστήριξή του στην πρόταση για άμεση εκεχειρία 21 ημερών, χωρίς ξανά να πάρει κάποια πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση. Απλώς στηρίζει… σαν εξωτερικός παρατηρητής. Ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης απογείωσε τον παραλογισμό της ελληνικής διπλωματίας: Σε συνέντευξή του στο Reuters δήλωσε «φαίνεται ότι δεν υπάρχει αποτελεσματική πίεση προς το Ισραήλ. Είμαστε φίλοι του Ισραήλ, στρατηγικοί εταίροι και προσπαθούμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ανοιχτοί και ειλικρινείς μαζί τους». Αναγνωρίζει δηλαδή η Ελλάδα ότι στο Ισραήλ δεν ασκείται πραγματική πίεση (αυτό μπορεί να συμβεί μόνο με πράξεις) και ότι ουσιαστικά έχει αφεθεί ανεξέλεγκτο να πυρπολήσει την περιοχή, αλλά… πάνω από όλα η φιλιά! Αυτή πιθανά θα είναι και η θέση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Έμπρακτη στήριξη
«Το Ισραήλ που αρνείται να εφαρμόσει τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών δεν αξίζει να είναι μέλος του διεθνούς οργανισμού», δήλωσε ο Μ. Αμπάς από το βήμα του ΟΗΕ, προσθέτοντας «αυτή η τρέλα πρέπει να σταματήσει. Όλος ο κόσμος είναι υπεύθυνος για όσα υποφέρει ο λαός μας στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη», και καταλήγοντας «σταματήστε τη γενοκτονία, σταματήστε να στέλνετε όπλα στο Ισραήλ».
Τις ίδιες μέρες που η ελληνική κυβέρνηση ευχόταν κατάπαυση πυρός, στις Κυκλάδες εντοπίστηκαν να πλέουν δύο αρματαγωγά του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού, χωρίς να έχουν θέσει σε λειτουργία τον πομπό τους, και κατόπιν να δένουν στη Σούδα. Η ελληνική κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι πρόκειται για ετήσιο εκπαιδευτικό ταξίδι των δοκίμων του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού και η ισραηλινή για δοκιμαστικό πλου των δύο αρματαγωγών, στο πλαίσιο επιχειρησιακού σεναρίου που προβλέπει καταδρομική απόβαση στη Βηρυτό. Παράλληλα, η Ελλάδα τον Αύγουστο ήταν η μόνη χώρα που επέτρεψε, σύμφωνα με τον Guardian, στα χωρικά της ύδατα την παρουσία τάνκερ που μετέφερε 300.000 βαρέλια καυσίμων στο Ισραήλ, τα οποία εφοδιάζουν τα πολεμικά αεροσκάφη. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με την Oil Change International έλληνες εφοπλιστές μεταφέρουν πετρέλαιο και πετρελαιοειδή στο Ισραήλ, παρά την απόφαση της 26ης Ιανουαρίου του Διεθνούς Δικαστηρίου που καλούσε το Ισραήλ να λάβει μέτρα για να αποτρέψει πράξεις γενοκτονίας στην Γάζα. Σήμερα, Σάββατο, το ναυτεργατικό σωματείο ΠΕΝΕΝ καλεί σε συγκέντρωση στην πλατεία Ευαγγελίστριας στους Αγίους Θεοδώρους, με κεντρικό σύνθημα «να σταματήσουμε το έγκλημα σε βάρος του ηρωικού παλαιστινιακού λαού», καταγγέλλοντας ότι η Motor Oil ανεφοδιάζει δεξαμενόπολοια αμερικανικών συμφερόντων.
Παρότι η περιοχή φλέγεται και το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο κερδοσκοπεί, η ελληνική κυβέρνηση αγωνιά μόνο για τις προσφυγικές ροές που ενδέχεται να αυξηθούν μετά και από τον πόλεμο εναντίον του Λιβάνου, όπου ζει ένα εκατομμύριο προσφύγων. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ προσπάθησε να πάρει δεσμεύσεις ότι «δεν θα μπαίνουν οι βάρκες στο νερό και για αυτό χρειαζόμαστε τη συνεργασία των τουρκικών αρχών» κατά τη συνάντηση του Κ. Μητσοτάκη με τον τούρκο πρόεδρο Τ. Ερντογάν.
Πίσω στη μία και μόνη διαφορά
Η έκτη μέσα σε ένα χρόνο συνάντηση μεταξύ των δύο αρχηγών κρατών προσπάθησε για μία ακόμα φορά να συντηρήσει τη στρατηγική «ήρεμα νερά», που έχει καταλήξει σε «λιμνάζοντα νερά». Ο Τ. Ερντογάν ωστόσο έθεσε ένα από τα ζητήματα που η ελληνική πλευρά αποφεύγει συστηματικά, το Κυπριακό, κατεβάζοντας την πλήρη και ανυποχώρητη γραμμή της Τουρκίας, και τάραξε τα εγχώρια νερά καθώς η αντιπολίτευση -που μάλλον έχει στρέψει το βλέμμα της στην εθνικιστική πλευρά της ιστορίας- κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση ότι στρέφεται εναντίον των εθνικών συμφερόντων, μιλώντας για «συστηματική υποχωρητικότητα» και «πολιτική χλιαρών αντιδράσεων» (ΣΥΡΙΖΑ), «υποχώρηση από τις πάγιες εθνικές γραμμές Αθηνών και Λευκωσίας» (ΠΑΣΟΚ), «παζάρι με θύμα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου» (ΚΚΕ). Ο Κ. Μητσοτάκης, από την πλευρά του, όταν ανέβηκε στο βήμα του ΟΗΕ είχε το βλέμμα του στην εσωτερική αντιπολίτευση και παρότι στην Διακήρυξη των Αθηνών καταγράφηκαν οι διαφορές που έχουν να επιλυθούν για την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, επανέφερε το αναχρονιστικό δόγμα της «μίας και μόνης διαφοράς», για την οποία ο Α. Ηρακλείδης είχε πει στην Εποχή (23.07.23): «κανείς σοβαρός πολιτικός επιστήμονας ή διεθνολόγος δεν πιστεύει σε αυτό το δόγμα. Ακόμα και οι εθνικιστές διεθνολόγοι έχουν γράψει βιβλία και άρθρα όπου αναλύουν όλες τις διαφορές (…) Είμαι πεπεισμένος ότι η εμμονή στη “μία και μόνη διαφορά” είναι απλώς διαπραγματευτικό χαρτί των Ελλήνων (και το ξέρουν αυτό και οι Τούρκοι)».
Η ελληνική κυβέρνηση στη Νέα Υόρκη επιχείρησε να δείξει ότι μπορεί να είναι παράγοντας στην περιοχή, παρότι δεν έχει πάρει καμία πρωτοβουλία, καθώς ούτε αβγά θέλει να σπάσει, ούτε «φιλίες» να χαλάσει. Όλα μεταβάλλονται συνεχώς και η Ελλάδα μένει αμετακίνητη… παρατηρήτρια, να κάνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον άξονά της και την εσωτερική της πολιτική αντιπαράθεση. Μόνο αυτό τη νοιάζει, από όποιο βήμα και να τοποθετείται. Και εν τω μεταξύ, η περιοχή φλέγεται και οι νεκροί σωρεύονται… Αλλά η ελληνική κυβέρνηση, «μη μου τους κύκλους τάραττε».