Για πρώτη φορά το Ισραήλ επίσημα ανακοίνωσε αεροπορική επίθεση εναντίον του Ιράν όπου εικάζεται ότι χρησιμοποιήθηκαν 100 αεροσκάφη, βομβαρδιστικά και αερομαχητικά συνοδείας για να χτυπήσουν 20 περιοχές στο δυτικό Ιράν, κοντά στα σύνορα με Ιράκ. Αυτή η επιχείρηση καταδεικνύει μια σύνθετη, πολυεπίπεδη προσέγγιση, που σχεδιάστηκε με στόχο να μεγιστοποιήσει την ακρίβεια στόχευσης, ενώ ελαχιστοποιεί το ρίσκο ειδικότερα αν ληφθεί υπόψη η εντυπωσιακή αεράμυνα του Ιράν. Διεξάγοντας την επίθεση από τον εναέριο χώρο του Ιράκ, το Ισραήλ επέλεξε την οδό της στρατηγικής αυτοσυγκράτησης, αποσκοπώντας να μειώσει την άμεση έκθεση στα συστήματα αεράμυνας του Ιράν.
Elijah J. Magnier
Το Ισραήλ έχει μετατοπίσει την προσέγγιση του από την προηγούμενη πολιτική της αμφισημίας – συχνά εντάσσοντας τις επιχειρήσεις εναντίον περιφερειακών αντίπαλων στην ευρύτερη στρατηγική «μάχη μεταξύ πολέμων» – αναλαμβάνοντας, ξεκάθαρα, την ευθύνη για την πρόσφατη επίθεση εναντίον του Ιράν. Εγκαταλείποντας το προηγούμενο πλαίσιο της εύλογης άρνησης, το Ισραήλ διακηρύττει τόσο τη δέσμευση στη σύγκρουση όσο και την αυτοπεποίθηση του, που ενισχύεται με την στήριξη των Η.Π.Α, προκαλώντας ανοιχτά τις δυνατότητες του Ιράν.
Παρά την κλιμάκωση του ψυχολογικού πολέμου που προηγήθηκε της επιχείρησης, η επίθεση ήταν περιορισμένου εύρους. Ανέδειξε σε βάθος πτυχές της στρατιωτικής ισχύος του Ισραήλ, που επιτεύχθηκε με τη σημαντική υποστήριξη των Η.Π.Α. Αν και θεωρήθηκε ότι ήταν αποφασιστική η απάντηση του Ισραήλ, λαμβάνοντας υπόψη τον περιορισμένο χαρακτήρα της επιχείρησης, αναδεικνύει ορισμένους περιορισμούς στο πόσο αυτόνομες δυνατότητες διαθέτει και ταυτόχρονα την αξιοσημείωτη εξάρτηση με τις Η.Π.Α στο σχεδιασμό, στην αναγνώριση στόχων, στην τροφοδότηση καυσίμων και στη λήψη μέτρων αμυντικής υφής. Και αυτή η στήριξη περιλαμβάνει την ανάπτυξη της πυραυλικής αεράμυνας THAAD, ώστε προληπτικά να αναχαιτίσει κάθε πιθανή αντεπίθεση του Ιράν και να θωρακίσει τις αμυντικές υποδομές του Ισραήλ.
Ανακοίνωσε ότι διεξήγαγε αεροπορικές επιθέσεις σε στρατιωτικά ραντάρ, συστήματα αεράμυνας, συστοιχίες πυραύλων και σε εργοστάσια στο Κουζεστάν (Khuzestan), Ιλάμ(Ilam) και στα προάστια της Τεχεράνης, ενώ απέφυγε, με μεγάλη προσοχή, χτυπήματα σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και σε νευραλγικής σημασίας υποδομές. Ωστόσο αυτές οι επιθέσεις δεν μπορούν ούτε να αναχαιτίσουν το Ιράν ούτε έπληξαν τις πυραυλικές του εγκαταστάσεις.
Αυτή η αυτοσυγκράτηση φαίνεται ότι αποτελεί προσπάθεια μείωσης του ρίσκου να λάβουν χώρα ισχυρά αντίποινα και ταυτόχρονα αποτροπή περαιτέρω κλιμάκωσης. Οι Η.Π.Α, ο πιο σημαντικός στρατηγικός σύμμαχος του Ισραήλ, σε μεγάλο βαθμό έχουν επενδύσει στην κυρίαρχη θέση που θα πρέπει να κατέχει στην περιοχή, καθώς η αξιοπιστία της Ουάσινγκτον εκλαμβάνεται ότι είναι αλληλένδετη με την στρατιωτική ισχύ και αποτελεσματικότητα του Ισραήλ. Μετά την πρόσφατη επίθεση του Ιράν με υπερηχητικούς πύραυλους, που θεωρείται ότι διαπέρασαν τα συστήματα αεράμυνας του Ισραήλ, η Αμερική δεν μπορεί να αφήσει το Ισραήλ να εμφανίζεται ως ευάλωτο και ειδικότερα μετά την πρωτοφανή επίθεση που έλαβε χώρα στην στρατιωτική ιστορία.
Οι επίσημες δηλώσεις των ΗΠΑ υποβάθμισαν τον αντίκτυπο της ιρανικής επίθεσης, χαρακτηρίζοντας την ως αναποτελεσματική, ενώ ταυτόχρονα για τους αμερικάνους η ισραηλινή επίθεση ήταν ακριβείας και ανώτερη στρατηγικά. Αυτή η ρητορική της Ουάσινγκτον απεικονίζει μόνιμα το Ισραήλ ότι έχει περισσότερες ικανότητες από τους αντίπαλους, ακόμα και αν η προηγμένη στρατιωτικά επίθεση του Ιράν επέδειξε εντυπωσιακή πρόοδο στην πυραυλική τεχνολογία.
Το Ιράν υποσχέθηκε ότι θα προβεί σε αντίποινα, ως απάντηση στην πρόσφατη ισραηλινή επιδρομή που είχε ως συνέπεια 4 ιρανοί αξιωματικοί των μονάδων αεράμυνας κοντά στην Τεχεράνη να χάσουν τη ζωή τους και άλλοι να τραυματιστούν.
Ωστόσο έχει αποδείξει ότι δεν θα δράσει βιαστικά. Αντίθετα θα ακολουθήσει τη χαρακτηριστική προσέγγιση της εσκεμμένης υπομονής, επιτρέποντας με την πάροδο του χρόνου να μειωθεί η ύψιστη επιφυλακή των δυνάμεων ασφαλείας του Ισραήλ, πριν προβεί σε μια καλά σχεδιασμένη αντεπίθεση. Αυτή η στρατηγική αντανακλά το διαχρονικό δόγμα του Ιράν: την επιβολή αντιποίνων με τρόπο που θα μεγιστοποιεί τον αντίκτυπο, ενώ θα μειώνει την πιθανότητα άμεσης ισραηλινής αντεπίθεσης.
Η αντίδρασης της Δύσης ήταν αξιοσημείωτα μονόπλευρη, με τους αμερικανούς αξιωματούχους, ενιαία, να περιγράφουν την επίθεση ως έκφανση του «δικαιώματος του Ισραήλ στην αυτοάμυνα», ενώ η αεροπορική επίθεση είχε ως στόχο ένα κυρίαρχο έθνος. Ο βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, επανέλαβε αυτή τη θέση στη δήλωση του: «το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπίζεται τον εαυτό του [...] το Ιράν δεν πρέπει να απαντήσει». Αυτή η ευθυγράμμιση από τους ηγέτες της Δύσης αποτυπώνει το πρότυπο στήριξης των ενεργειών του Ισραήλ, ανεξάρτητα από τις ευρύτερες συνέπειες που έχουν όσον αφορά την περιφερειακή σταθερότητα ή την αρχή της εθνικής κυριαρχίας που διέπει τις διεθνείς σχέσεις.
Ο συντονισμός του Ισραήλ με τις Η.Π.Α αναδεικνύει την εξάρτηση του σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποστήριξης, τακτικής υφής, από τους αμερικάνους, ειδικότερα για αεροπορικές επιχειρήσεις παρατεταμένης διάρκειας ενάντια σε προηγμένα τεχνολογικά συστήματα αεράμυνας. Η συνδρομή των αμερικάνων που παρείχαν υλικοτεχνική υποστήριξη, πυρομαχικά και ανεφοδιασμό καυσίμων ήταν καταλυτική στη βιωσιμότητα και στην επίτευξη των στόχων της αποστολής με ακρίβεια, εναντίον του Ιράν.
Το Ιράν έχει εδραιωθεί στην περιοχή ως μια περιφερειακή δύναμη, που δύναται να αναχαιτίζει μεγάλης κλίμακας επιθέσεις μέσω του προηγμένου τεχνολογικά δικτύου άμυνας, με περιφερειακές συμμαχίες και την εμβάθυνση της γεωπολιτικής του υπόστασης. Αυτές οι σημαντικές δυνατότητες στο δόγμα αποτροπής καθιστά τη σύγκρουση να έχει κόστος, απαιτώντας από το Ισραήλ να βασίζεται σε πόρους συμμάχων, προκειμένου να μειώσει το ρίσκο εμπλοκής.
Επιπρόσθετα οι παρατεταμένες συγκρούσεις του Ισραήλ με μη κρατικούς δρώντες, όπως η Χεζμπολάχ, αναδεικνύουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στον αντισυμβατικό πόλεμο. Αν και διαθέτει ανυπέρβλητη στρατιωτική ισχύ, αυτές οι δυνάμεις κατάφεραν να προβάλλουν αντίσταση, γεγονός που αποκαλύπτει τους περιορισμούς του ισραηλινού στρατού όταν αντιμετωπίζει άμυνες που προσιδιάζουν σε τακτικές ανταρτών εντός της περιοχής.
Σύνθεση πολυεπίπεδης αποστολής για τη μέγιστη ασφάλεια
Αερομαχητικά συνοδείας: Η αποστολή των περισσότερων μαχητικών από τα 100 που συμμετείχαν στην επιχείρηση ήταν η προστασία της κύριας δύναμης επίθεσης. Τα μαχητικά συνοδείας προστάτευσαν τα βομβαρδιστικά και άλλα αερομαχητικά νευραλγικής σημασίας από συστοιχίες πυραύλων αναχαίτισης που είναι ζωτικής σημασίας, λαμβάνοντας υπόψη την προηγμένη αεράμυνα του Ιράν. Αυτό το επίπεδο ασφάλειας προστάτευσε τις ισραηλινές δυνάμεις στη διεξαγωγή της επιχείρησης, χωρίς να συγκρουστούν με τα συστήματα αεράμυνας του Ιράν.
Ηλεκτρονικός πόλεμος και υποστήριξη μέσω συστημάτων παρεμβολών: Μερικά μαχητικά είχαν προηγμένο εξοπλισμό διεξαγωγής ηλεκτρονικού πολέμου, προκειμένου να μπλοκάρουν τα ιρανικά ραντάρ και να διαταράξουν τη λειτουργία των συστημάτων αεράμυνας, όπως τους S-300 και S-400, που μπορούν να εντοπίσουν και να αναχαιτίσουν στόχους σημαντικού εύρους. Η συνδρομή εξοπλισμού ηλεκτρονικού πολέμου ελαχιστοποίησε το ρίσκο εντοπισμού και αναχαίτισης και ενίσχυσε την επιβιωσιμότητα των αερομαχητικών που διεξήγαγαν την επίθεση, ενώ περιόρισε την ικανότητα του Ιράν να αντιδράσει αποτελεσματικά.
Επιτήρηση και αναγνώριση: Οι πλατφόρμες συγκέντρωσης πληροφοριών είναι κρίσιμες για να υπάρξουν προσαρμογές σε πραγματικό χρόνο, εντοπίζοντας την αντίδραση των ιρανών και επαναπροσδιορίζοντας τα δεδομένα που συνιστούν στόχους. Αυτά τα αερομαχητικά επιτήρησης παρέχουν κρίσιμη πληροφόρηση για τα σήματα των ραντάρ, την ενεργοποίηση πυραύλων αεράμυνας και τις κινήσεις των αερομαχητικών του Ιράν επιτρέποντας στη δύναμη κρούσης να προσαρμοστεί και να αντιδράσει δυναμικά σε ένα απειλητικό περιβάλλον.
Επιχειρησιακή ασφάλεια και εφεδρείες: Το Ισραήλ διέθεσε 100 αερομαχητικά που διασφάλισαν την επιτυχία της αποστολής ακόμα και εάν κάποια μαχητικά άλλαξαν την πορεία τους ή αντιμετώπισαν τεχνικές δυσκολίες. Οι εφεδρείες είναι κρίσιμες για μια αποστολή πολλαπλών συνιστούντων μερών που πρέπει να εκτελεστεί με απόλυτη επιτυχία, η οποία διεξάγεται σε εχθρικό περιβάλλον, όπως ο εναέριος χώρος του Ιράν.
Μείωση έκθεσης στην ιρανική άμυνα: Διεξάγοντας επιχειρήσεις από τον εναέριο χώρο του Ιράκ αποτέλεσε στρατηγική επιλογή, για να αποφευχθούν συγκρούσεις με τα συστήματα αεράμυνας του Ιράν, Οι εγκαταστάσεις θα είχαν τεθεί σε ύψιστη επιφυλακή κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας αποστολής. Παραμένοντας εντός του εναέριου χώρου του Ιράκ, το Ισραήλ μείωσε σε μεγάλο βαθμό την δυνητική έκθεση του σε σύγκρουση, περιορίζοντας τις επιλογές αντίδρασης των ιρανών.
Επιθέσεις τακτικής υφής με όπλα Standoff[1] και πυρομαχικά μεγάλου βεληνεκούς
Πύραυλοι Κρουζ Delilah: Κατασκευάστηκαν από τη Στρατιωτική Βιομηχανία του Ισραήλ που τώρα πλέον αποτελεί τα Συστήματα Elbit. Κάθε αερομαχητικό τύπου F-15I μπορεί να φορτώσει έως 4 πύραυλους τύπου Delilah, ενώ ένα μαχητικό F-16I μπορεί να φορτώσει από 2-4, που θα εξαρτηθεί από το φορτίο της αποστολής και τις απαιτήσεις ανεφοδιασμού καυσίμων. Αυτοί οι πύραυλοι Κρουζ, υψηλής ακρίβειας, έχουν εύρος έως 250 χμ, επιτρέποντας στο Ισραήλ να χτυπά οχυρωμένους στόχους στο Δυτικό Ιράν και σε όμορες περιοχές κοντά στα σύνορα, όπως το Κουζεστάν (Khuzestan) και το Ιλάμ(Ilam) από τον εναέριο χώρο του Ιράκ. Η δυνατότητα ελιγμών των βλημάτων τύπου Delilah τους δίνει τη δυνατότητα να αποφεύγουν την άμυνα, να περιφέρονται πάνω από τις περιοχές-στόχους με στόχο τη βέλτιστη εμπλοκή τους, που είναι ιδανικό για τον προσδιορισμό στόχων στρατηγικής σημασίας, ενώ αποφεύγουν την ιρανική αεράμυνα.
Οι πύραυλοι αέρος-εδάφους Rampage: Κατασκευάστηκαν από κοινού από την Αεροπορική Βιομηχανία του Ισραήλ και τη Στρατιωτική Βιομηχανία(Συστήματα Elbit). Το αερομαχητικό τύπου F-15I μπορεί να φορτώσει 2-3 πύραυλους Rampage με την προσθήκη πυρομαχικών και το F-16I, αντίστοιχα, 1-2 πύραυλους Rampage, που φορτώνονται μαζί με άλλο εξοπλισμό με βάση τις απαιτήσεις ανεφοδιασμού της προβλεπόμενης αποστολής. Οι συγκεκριμένοι πύραυλοι με εύρος, περίπου, 150 χμ αποτελούν άλλη μια επιλογή για επιχειρήσεις κατά στόχων κοντά στα σύνορα του Ιράν. Ο πύραυλος Rampage έχοντας τη δυνατότητα να διεισδύει, επιτρέπει στο Ισραήλ να χτυπάει οχυρωμένα κέντρα διοίκησης στο Ιράν και εγκαταστάσεις πυραύλων χωρίς να μπαίνει στον εναέριο χώρο, ελαχιστοποιώντας τα ρίσκο εμπλοκής.
Τροποποιημένοι Πύραυλοι Popeye: Αν και αρχικά κατασκευάστηκαν από την Αεροπορική Βιομηχανία του Ισραήλ, αργότερα η παραγωγή τους έγινε από κοινού με τις Η.Π.Α. Πιο συγκεκριμένα κάποιες εκδοχές τους, με συγκεκριμένες μετατροπές των πυραύλων, κατασκευάστηκαν από την Lockheed Martin. Εξαιτίας της μεγάλης χωρητικότητας που διαθέτουν ως προς το φορτίο, συνήθως τα αερομαχητικά F-15I μπορούν να αναπτύξουν τροποποιημένους πύραυλους Popeye και φέρουν 1-2 τέτοια οπλικά συστήματα, εξαιτίας του μεγέθους και του βάρους τους.
Αν και αρχικά είχαν σχεδιαστεί για αποστολές μικρότερου εύρους, οι τροποποιημένοι πύραυλοι Popeye διαθέτουν ενισχυμένη ακρίβεια στόχευσης και διείσδυση και παρέχουν, δυνητικά, τη δυνατότητα να χτυπήσουν καλά εξοπλισμένες τοποθεσίες- στόχους από απόσταση. Αυτή η επιλογή οπλικών συστημάτων επεκτείνει το εύρος των επιλογών επίθεσης του Ισραήλ, καλύπτοντας υποδομές όπως κόμβους παροχής υλικοτεχνικής υποστήριξης μέχρι και κέντρα διοίκησης.
Προκλήσεις στόχευσης εγκαταστάσεων σε βάθος στην ενδοχώρα: Παραμένοντας εντός του ιρακινού εναερίου χώρου η δυνατότητα του Ισραήλ να εντοπίζει στόχους περιορίζεται εντός ακτίνας 150-200 χμ από τα σύνορα, περιορίζοντας τις επιχειρήσεις εναντίον της Τεχεράνης και άλλων στόχων νευραλγικής σημασίας. Για επιθέσεις σε μεγαλύτερο βάθος, το Ισραήλ θα χρειαζόταν πρόσβαση σε οπλικά συστήματα μεγαλύτερου βεληνεκούς ή να έμπαινε στον εναέριο χώρο του Ιράν, που όμως θα αύξανε σε σημαντικό βαθμό το ρίσκο για την αποστολή.
Περιορισμοί στην επιλογή στόχων: H ανάγκη να μείνει εκτός του ιρανικού εναέριου χώρου, περιορίζει τους στόχους στις πλησιέστερες υποδομές κοντά στα σύνορα, χάνοντας την δυνατότητα να πλήξει τοποθεσίες στρατηγικής σημασίας, που βρίσκονται βαθύτερα εντός του ιρανικού εδάφους. Για πυρηνικές εγκαταστάσεις ή υποδομές κεντρικής διοίκησης κοντά στην Τεχεράνη το Ισραήλ θα πρέπει να υιοθετήσει εναλλακτικές στρατηγικές.
Ελαχιστοποιώντας το ρίσκο κλιμάκωσης: Η εξάρτηση του Ισραήλ σε όπλα standoff και στον ηλεκτρονικό πόλεμο του επιτρέπει να καταγάγει πλήγματα που έχουν στρατηγικό αντίκτυπο, χωρίς να παραβιάζει άμεσα τον ιρανικό εναέριο χώρο. Αυτή η προσέγγιση ελαχιστοποιεί το ρίσκο, ενώ μεταφέρει ένα ισχυρό μήνυμα, επιτρέποντας στο Ισραήλ να έχει το πάνω χέρι, χωρίς να παραβιάζει τα σύνορα που θα είχε ως συνέπεια να προκληθεί άμεση σύγκρουση.
Επίμετρο
Η ανάπτυξη 100 αερομαχητικών και η επιχειρησιακή στρατηγική πολλαπλών επιπέδων αναδεικνύει την πολυπλοκότητα και την κλίμακα στοχοποίησης ιρανικών θέσεων στην ισραηλινή προσέγγιση. Επιπρόσθετα επιδεικνύει έναν προσεκτικό συνδυασμό αποτροπής, ακρίβεια στόχευσης τακτικής υφής και μετριασμό ρίσκου. To Ισραήλ αξιοποιεί το τεχνολογικό πλεονέκτημα που διαθέτει, ενώ διασφαλίζει επιχειρησιακή ασφάλεια, έχοντας ως πρώτη επιλογή στις αποστολές του όπλα Stand Off, χρησιμοποιώντας προηγμένα οπλικά συστήματα όπως τους Delilah και Rampage πύραυλους. Επιδεικνύει στρατηγική αυτοσυγκράτηση διεξάγοντας τις επιχειρήσεις εντός του ιρακινού εναέριου χώρου, εξισορροπώντας την αποτελεσματικότητα των αποστολών με το στόχο μείωσης της έκθεσης στην ιρανική αεράμυνα. Αυτή η απόφαση, επίσης, υπογραμμίζει τη σημαντική επιρροή των Η.Π.Α στην προσέγγιση του Ισραήλ, που συμπεριλαμβάνει την απόφαση διεξαγωγής της αποστολής και την επιλογή των στόχων.
Με τον θάνατο των ιρανών αξιωματικών, όπως έχει αναφερθεί, το Ιράν, πιθανόν, θα στραφεί προς τα Ηνωμένα Έθνη για να προβεί στην καταδίκη του Ισραήλ και να ζητήσει νομιμοποίηση για να προβεί σε αντίποινα, προβάλλοντας την παραβίαση της κυριαρχίας του. Ωστόσο παραμένει άγνωστο πότε θα λάβουν χώρα, αφήνοντας στο Ιράν την επιλογή του πότε θα ξεκινήσει ο νέος γύρος εχθροπραξιών. Το ερώτημα της κλιμάκωσης συνεχίζει να αιωρείται και τελικά επαφίεται στο Ιράν να επιλέξει και να καθορίσει την ένταση και τον τρόπο της επίθεσης στο τελευταίο κεφάλαιο αυτού του κύκλου αντεπιθέσεων.
Μετάφραση: Ναταλί Γλέζου
Σημειώσεις
1. Σύμφωνα με το defencereview.gr, «τα όπλα Stand Off ως γνωστόν μπορούν να μεγιστοποιήσουν το αποτέλεσμα μιας αεροπορικής επιδρομής χωρίς να θέσουν σε μεγάλο κίνδυνο αεροσκάφη και πληρώματα, λόγω της μεγάλης απόστασης που μπορούν να αφεθούν από το αεροσκάφος φορέα σε σχέση με την θέση του στόχου».