Thomas Cantaloube «Φούγκα για ένα προτεκτοράτο», μετάφραση: Δημήτρης Δημακόπουλος, εκδόσεις Πόλις, 2024
Η Γαλλία δεν έχει ξεκαθαρίσει με το αποικιακό παρελθόν της, είναι προφανές αυτό – παραφράζοντας, ίσως δεν είναι καν παρελθόν. Το διαβάζουμε άλλωστε και στο μότο του βιβλίου: «Η ιδιαιτερότητα της Γαλλίας είναι η άρνησή της να αποσυρθεί από τις αποικίες της». Αυτή τη μισάνοιχτη πληγή έρχονται να σκαλίσουν βιβλία όπως αυτό του Τομά Κανταλούμπ.
Με τη Φούγκα, ο Κανταλούμπ επιστρέφει σε μια σκοτεινή σελίδα αυτής της αποικιακής ιστορίας, μια σελίδα μάλιστα όχι από τις πιο γνωστές. Το 1960, μια χρονιά όπου μια αλυσίδα από χώρες της Αφρικής ανεξαρτητοποιούνται, η Γαλλία αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Καμερούν, μια ανεξαρτησία όμως που την θέλει σχεδόν εικονική, καθώς μια στρατιά από γάλλους «συμβούλους», οικονομικούς, στρατιωτικούς κ.λπ., στηρίζουν μια κυβέρνηση που, υποταγμένη πλήρως στη Γαλλία (από «μέλη των τοπικών ελίτ που δεν σκόπευαν να κόψουν αμέσως τους δεσμούς με τη Γαλλία»), εφαρμόζει μια τεράστια επιχείρηση καταστολής εναντίον όσων επιδίωκαν μια ουσιαστική αποαποικιοποίηση και ανεξαρτησία: «εγκλήματα πολέμου ήταν. Είχαν κλείσει τους άντρες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, για να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους. Όχι, κύριε μου, αυτά δεν τα έκαναν μόνο οι Γερμανοί».
Εδώ ξανασυναντάμε τον Λυκ Μπλανσάρ, γνώριμό μας από το Ρέκβιεμ για μια Δημοκρατία. Βρισκόμαστε στο Παρίσι, το 1962, και ο Μπλανσάρ θα εμπλακεί σε μια περιπέτεια που θα τον οδηγήσει στο Καμερούν και σ’ αυτόν τον άγριο αποικιακό πόλεμο – άλλωστε έπρεπε «να αποτραπεί η διάδοση του κομμουνισμού στην Αφρική», άλλωστε «οι Μαύροι δεν είναι ικανοί να κυβερνηθούν μόνοι τους».
Στο Καμερούν, ο Μπλανσάρ θα ρισκάρει πολλά. Τέτοιες ιστορίες, όπως κι αν τελειώσουν, δεν τελειώνουν χωρίς αθεράπευτες πληγές.