Υπό κανονικές συνθήκες και σε μία πιο...νορμάλ χώρα, αναφορά ανεξάρτητης αρχής, εν προκειμένω του Συνηγόρου του Πολίτη, που θα αποδομούσε πτυχές της εκπαιδευτικής πολιτικής της κυβέρνησης θα αρκούσε για να προκληθούν σοβαρές πολιτικές εξελίξεις, ίσως απρόβλεπτων διαστάσεων. Στην Ελλάδα, όπου και υπήρξε τέτοια αναφορά, η οποία μάλιστα ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτική και αιχμηρή, απλώς διανύουμε τον Νοέμβριο του 2024. Πέραν τούτου, ουδέν. Ελάχιστες οι αναφορές στον Τύπο, κάποιες, μόνο, αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και φυσικά καμία αντίδραση, προσώρας τουλάχιστον, από το υπουργείο Παιδείας.
Το τελευταίο βέβαια να αντιδράσει και να πει τι; Όταν ο Συνήγορος διαπιστώνει ότι κατά περιπτώσεις δεν υπηρετείται το συμφέρον των παιδιών από την κυβερνητική εκπαιδευτική πολιτική ποιο επιχείρημα να επιστρατεύσεις; Διότι, όπως έχει γράψει ξανά η «Εποχή» από τον Σεπτέμβριο κιόλας, η πολιτική των συγχωνεύσεων τμημάτων παντού είναι όχι μόνο αντιεκπαιδευτική αλλά και παράλογη. Σε μία Ελλάδα της οποίας η οικονομία, σύμφωνα με το κυβερνητικό αφήγημα, ακμάζει, διατάσσονται συγχωνεύσεις προφανέστατα για λόγους μείωσης του κόστους. Και αν αφήσουμε κατά μέρος τη λογική ότι η παιδεία στη χώρα αντιμετωπίζεται με όρους δημοσιονομικής πειθαρχίας, μπορεί να μάς πληροφορήσει κάποιος ποια οικονομική ανάγκη ωθεί το υπουργείο Παιδείας να προχωρά σε περικοπές στην εκπαίδευση, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια;
Οι συνέπειες του συνωστισμού
Σε κάθε περίπτωση, η έκθεση του Συνηγόρου δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Στο εβληματικό, θα έλεγε κανείς, κείμενο που έχει αριθμό πρωτοκόλλου 52349/2024, η Θεώνη Κουφονικολάκου, αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι "η αύξηση του αριθμού των μαθητών/τριών στη σχολική τάξη μειώνει την απολύτως κρίσιμη -ιδίως στις μικρές ηλικίες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης- δυνατότητα των εκπαιδευτικών να εστιάσουν με τη δέουσα προσοχή στις ατομικές ανάγκες, να εντοπίσουν έγκαιρα κρίσιμες δυσκολίες και ζητήματα που απασχολούν τα παιδιά, να προλάβουν την εκδήλωση βίας ή να αναγνωρίσουν πιθανές ενδείξεις κακοποίησης/παραμέλησης, να διαθέσουν χρόνο για την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης".
Με λίγα λόγια, όσο περισσότερα είναι τα παιδιά σ' ένα τμήμα, τόσο λιγότερες πιθανότητες έχει ο εκπαιδευτικός να κάνει καλή δουλειά. Ξέρουμε όλοι, το έχουμε βιώσει άλλωστε στο δημόσιο σχολείο, ότι σ' ένα τμήμα με 25 και 27 παιδιά δεν υπάρχουν πολυτέλειες για εξατομικευμένες παρεμβάσεις. Το μάθημα παραδίδεται και όποιο μπορεί να μάθει με την πρώτη, έχει καλώς. Διαφορετικά το τρένο της προόδου μέσα στην τάξη χάνεται.
Λέει όμως και κάτι άλλο πολύ σημαντικό η έκθεση του Συνηγόρου στο οποίο αξίζει να σταθούμε. Αναφέρεται ρητώς στο κείμενο ότι "ο συνωστισμός σε μία αίθουσα, μπορεί να υποβαθμίζει το εκπαιδευτικό έργο και να δυναμιτίζει την καθημερινότητα του σχολείου, να οδηγεί σε αύξηση των εντάσεων και σε εκδηλώσεις βίας μεταξύ μαθητών/τριών αλλά και με εμπλοκή ενίοτε των λοιπών μερών (γονέων, εκπαιδευτικών κ.λπ.)". Σε μία εποχή στην οποία φαίνεται ότι παρατηρείται μία έξαρση των περιστατικών βίας μεταξύ ανηλίκων, το να έχεις πολλά περισσότερα παιδιά σε μία τάξη δεν αποτελεί ακριβώς...σοφή επιλογή. Μάλλον το αντίθετο θα έλεγε κανείς.
Λαθροχειρία
Ο Συνήγορος δεν θα μπορούσε να μην θίξει το...μπάχαλο που επικρατεί φέτος στο θεσμό της παράλληλης στήριξης στα παιδιά που έχουν διαγνωστεί με μαθησιακές ή άλλου τύπου δυσκολίες από τα κατά τόπους ΚΕΔΑΣΥ. Εν μέσω θέρους φέτος, και ενώ είχε αρχίσει να ασκείται μία ασφυκτική πίεση για συγχωνεύσεις από τις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης στους κατά τόπους επικεφαλής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας, στάλθηκε στα σχολεία η εγκύκλιος Γ.7/80483/Δ1/15-7-2024, σύμφωνα με την οποία “δεν προβλέπεται μείωση του συνολικού αριθμού των μαθητών στα τμήματα- όχι μόνο στις περιπτώσεις που στο σχολείο λειτουργεί τμήμα ένταξης αλλά και εφόσον υπάρχει παράλληλη στήριξη”.
Στο νόμο που διέπει τη λειτουργία της παράλληλης εκπαίδευσης στα ελληνικά σχολεία (νόμος του 2008) κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται. Γι' αυτό και ο Συνήγορος καλεί "να τροποποιηθεί η με αριθμ. πρωτ. Γ.7/80483/Δ1/15-7-2024 όσον αφορά την εξομοίωση του θεσμού της παράλληλης στήριξης με εκείνον του Τμήματος Ένταξης, όσον αφορά την εφαρμογή του μέτρου της μείωσης του αριθμού των μαθητών του τμήματος κατά τρεις, σε σχέση με τον μέγιστο προβλεπόμενο αριθμό ανά τμήμα (κατά το αρ. 6, παρ. 1 του ν. 3699/08), καθώς αυτό δεν προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία". Λαθροχειρία, λοιπόν, από το υπουργείο Παιδείας κατά παράβαση του νόμου. Και δεν ανοίγει μύτη!
Μύθοι ως πραγματικότητες
Παρατηρεί, τέλος, ο Συνήγορος ότι υπάρχει “ανάγκη επαρκούς και σταθερής κάλυψης των αναγκών παράλληλης στήριξης των μαθητών/τριών για τους οποίους υπάρχουν εγκεκριμένα αιτήματα από την αρχή της σχολικής χρονιάς. Αναγκαία είναι, στο πλαίσιο αυτό, η τοποθέτηση περισσότερων του ενός εκπαιδευτικών παράλληλης στήριξης ανά τμήμα, όταν αυτό επιβάλλεται από τον αριθμό των ενδιαφερόμενων μαθητών/τριών και το είδος και τη βαρύτητα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών/αναπηρίας τους". Και αυτό τονίζεται γιατί φέτος παρατηρήθηκε πολλές φορές το φαινόμενο όταν υπάρχουν δύο ή και περισσότερα παιδιά που δικαιούνται παράλληλη στήριξη σ' ένα τμήμα, να καλύπτονται μόνο από έναν/μία εκπαιδευτικό παράλληλης στήριξης, έστω και αν η διάγνωση του κάθε παιδιού κάνει λόγο για πλήρη κάλυψη (άρα και για εξατομικευμένη παρέμβαση).
Μέσα σ' αυτό το ζοφερό κλίμα, το Υπουργείο Παιδείας βέβαια δεν έχει κανένα πρόβλημα να παρουσιάζει ως αναντίρρητες πραγματικότητες μύθους όπως ότι "οι αιώνιοι φοιτητές στοιχίζουν αρκετά χρήματα στον κρατικό προϋπολογισμό και στον έλληνα φορολογούμενο". Έτσι στήνονται φιέστες γύρω από την είδηση ότι προσεχώς θα διαγραφούν από τα μητρώα των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων περίπου 300.000 "αιώνιοι" φοιτητές προς τέρψη των οπαδών του ακραίου κέντρου που στηρίζουν με πάθος τέτοιου είδους "μεταρρυθμίσεις". Την ίδια ώρα βέβαια βιβλιοθήκες πολλών πανεπιστημίων παραμένουν κλειστές και φοιτητές ψάχνουν εναγωνίως στέγη αφού οι φοιτητικές εστίες δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες. Αλλά αυτά τα θέματα δεν "πουλάνε" και δεν θα τα δείτε ποτέ στα βραδινά δελτία ειδήσεων.