Θα μπορούσε απλά να ιδωθεί ως μια περφόρμανς. Θα μπορούσε και να είναι. Μια γυναίκα, γδύνεται στο δημόσιο χώρο και μένει με τα εσώρουχά της. Περιφέρεται ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες κοιτώντας ευθεία. Ποτέ στα μάτια. Όχι, μη νομίσετε ότι το κάνει γιατί ντρέπεται. Το αντίθετο θα έλεγε κανείς. Δεν ντρέπεται τη γύμνια της. Δεν τους κοιτάει γιατί δεν βλέπει τίποτα από αυτή στους σε αυτούς. Θέλει να φύγει, να προσπεράσει και να φτάσει εκεί που θα μπορεί να κοιτάει τους άλλους στα μάτια και να βλέπει και τον εαυτό της. Εκεί που, το τι θα φοράει θα είναι δική της επιλογή. Εκεί που, δεν θα έχει σημασία αν θα είναι άντρας, γυναίκα, λεσβία, τρανς, κουήρ. Θα είναι, ρε παιδί μου, ό,τι θέλει. Ελεύθερη.
Η Ahoo Daryaei, είναι μία ιρανή φοιτήτρια, η οποία συνελήφθη το Σάββατο από τις ιρανικές αρχές, γιατί δεχόταν οχλήσεις από πράκτορες της ασφάλειας να φτιάξει το ένδυμά της σύμφωνα με τον νόμο, θεωρώντας ότι δεν σέβεται τον αυστηρό υποχρεωτικό ισλαμικό ενδυματολογικό κώδικα. Έμεινε με τα εσώρουχα σε ένδειξη διαμαρτυρίας και περπάτησε μπροστά από το ισλαμικό πανεπιστήμιο Αζάντ της Τεχεράνης, όπως είδαμε από ένα βίντεο που έγινε βάιραλ. Μετά, πράκτορες της ασφάλειας την πήραν μαζί διά της βίας και κανείς δεν ήξερε που βρισκόταν. Την Τρίτη έγινε γνωστό από την κυβερνητικό εκπρόσωπο, Φατεμέχ Μοχατζερανί, ότι «αντί να βλέπουμε το ζήτημα αυτό από την οπτική της ασφάλειας, καλύτερα να το βλέπουμε από την κοινωνική οπτική και να επιδιώξουμε να λύσουμε τα προβλήματα αυτής της φοιτήτριας ως ενός διαταραγμένου προσώπου».
Έχει ενδιαφέρον όμως το γεγονός ότι σταδιακά αυξάνεται ο αριθμός των ιρανών γυναικών οι οποίες αψηφούν την αυστηρή νομοθεσία και την αστυνομία ηθών και βγάζουν την ισλαμική μαντίλα σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Μια διαμαρτυρία που έλαβε πιο έντονα χαρακτηριστικά μετά τον θάνατο τον Σεπτέμβριο του 2022 της νεαρής ιρανής κουρδικής καταγωγής Jina Mahsa Amini. Η Jina Mahsa Amini[1] συνελήφθη από την αστυνομία ηθών στην Τεχεράνη στις 13 Σεπτεμβρίου 2022 κατηγορούμενη ότι παρέβη τους αυστηρούς νόμους του Ιράν περί σεμνότητας. Πέθανε σε νοσοκομείο της Τεχεράνης τρεις ημέρες αργότερα, μετά από σωματική κακοποίηση που υπέστη κατά τη διάρκεια της κράτησής της.
Και θα αναρωτηθεί κάποιος, μα τι γίνεται στο Ιράν; Οι γυναίκες είναι «διαταραγμένες»; Βιώνουν μια μαζική «διαταραχή» αντίστασης απέναντι στις πολιτικές που θέλουν τα σώματά τους δέσμια θεοκρατικών και πατριαρχικών αντιλήψεων. Είναι μάλλον εύκολο, αντιδράσεις σαν και αυτή της νεαρής φοιτήτριας, να ψυχιατρικοποιούνται προκειμένου να ελέγχονται και να περιορίζονται εντός κλειστών χώρων. Η ιστορία όμως δεν είναι καινούρια στο Ιράν. Τα σώματα των γυναικών στο Ιράν είναι από παλιά ένα πεδίο πάνω στο οποίο συντελούνται σκληρές μάχες για να επιβληθούν σκληρές πατριαρχικές αντιλήψεις αλλά και ταυτόχρονα δίνονται μάχες αντίστασης και διεκδίκησης της ελευθερίας της ύπαρξης.
Βέβαια, θα ήταν σοβαρή παράλειψη να μην αναφερθούμε στην έμφυλη βία και στις γυναικοκτονίες που συντελούνται σε διάφορα σημεία στον κόσμο καθώς και στην ολοένα αυξανόμενη αμφισβήτηση των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών. Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύεται ότι αυτό που συμβαίνει στο Ιράν, το γεγονός δηλαδή ότι οι γυναίκες δεν ορίζουν τα σώματά τους, είναι κάτι που συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο λαμβάνοντας διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα οποία εξαρτώνται από το εκάστοτε κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο. Για να το πούμε διαφορετικά. Οι γυναίκες και οι θηλυκότητες βιώνουν στιγμές ανελευθερίας παντού, ανεξαρτήτως έθνους και θρησκείας αλλά και εξαιτίας αυτών. Όμως, μέσω τέτοιων πρακτικών αντίστασης, σαν αυτή της ιρανής γυναίκας γίνεται έμπρακτη αμφισβήτηση καταπιεστικών συστημάτων και τίθενται τα θεμέλια, αν όχι να διαλυθούν, τουλάχιστον να διαβρωθούν πατριαρχικές δομές.
Μια γυναίκα, εκεί στο Ιράν, πάλι μια γυναίκα, αντιστέκεται και μάχεται για το αυτονόητο δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματός της, στην ελευθερία έκφρασης, στο δικαίωμα της ύπαρξής της απέναντι σε έναν κόσμο εχθρικό και μισογύνικο, σε ένα κόσμο ραμμένο και κομμένο στα μέτρα των αντρών. Η τόλμη αυτής της γυναίκας, που γυμνή προχωράει με θράσος και αποφασιστικότητα προς την ελευθερία, μας δείχνει τον δρόμο προς την απελευθέρωση. Αυτός ο δρόμος είναι μακρύς, σίγουρα όχι εύκολος, αλλά η επιθυμία μας για έναν δίκαιο και ισότιμο κόσμο μας ωθεί προς τα εμπρός.
Μια γυναίκα.
Κάθε φορά θα ‘ναι μια γυναίκα μέχρι όλες οι γυναίκες να μπορούν να είναι ελεύθερες.
Σημείωση:
1. Η συγκεκριμένη γυναικοκτονία έδωσε το έναυσμα για να ξεκινήσουν μαζικές διαμαρτυρίες γυναικών στο Ιράν, οι οποίες με το σύνθημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», διαμαρτύρονται κατά της νομοθεσία για τη χιτζάμπ και άλλων νόμων που εισάγουν διακρίσεις.