Αφιέρωμα στον Γιάννη Κωνσταντινίδη - Κώστα Γιαννίδη
Ενα μεγάλο αφιέρωμα στο πολύπλευρο έργο του σπουδαίου συνθέτη Γιάννη Κωνσταντινίδη - Κώστα Γιαννίδη με αφορμή τα σαράντα χρόνια από τον θάνατό του. Τέσσερα μοναδικά συναυλιακά προγράμματα συνθέτουν αυτό το πολύπτυχο αφιέρωμα στο έργο του σπουδαίου συνθέτη που κινήθηκε μεταξύ δύο μουσικών κόσμων και μεταξύ δύο ταυτοτήτων. Την επιμέλεια και παρουσίαση των συναυλιών του αφιερώματος έχει ο καθηγητής Εθνομουσικολογίας, Λάμπρος Λιάβας, στον οποίο κληροδότησε ο ίδιος ο συνθέτης το αρχείο του που διατηρείται στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
Ο Γιάννης Κωνσταντινίδης (Σμύρνη 1903 - Αθήνα 1984) υπήρξε μια ιδιαίτερη περίπτωση «διπλού» αλλά όχι διχασμένου συνθέτη, καθώς υπηρέτησε με την ίδια συνέπεια τόσο την «έντεχνη - λόγια - κλασική» μουσική όσο και το δημοφιλές «ελαφρό» τραγούδι (με το ψευδώνυμο Κώστας Γιαννίδης), για να αναδειχθεί σε κορυφαίο δημιουργό και στα δύο είδη. Και σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι ένα μεγάλο μέρος αυτής της «ευελιξίας» του, να κινείται σε διαφορετικά μουσικά είδη και ύφη, αποτελεί κληρονομιά της μουσικής ζωής στο πολυπολιτισμικό αστικό περιβάλλον της Σμύρνης. Μέσα από τα τέσσερα συναυλιακά προγράμματα του αφιερώματος ακολουθούμε την πορεία του από το κοσμοπολίτικο περιβάλλον της Σμύρνης στα καμπαρέ του Βερολίνου και από το μουσικό θέατρο της Αθήνας και τη δισκογραφία των 78 στροφών στη «χρυσή δεκαετία» του ’30, στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και στη μεταπολεμική «νέα τάξη».
Τα έργα για φωνή και πιάνο: 10 Νοεμβρίου, στις 8.30μμ
O διακεκριμένος βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος, συνοδευόμενος από τον Θανάση Αποστολόπουλο στο πιάνο, ερμηνεύουν τα έργα για φωνή και πιάνο. Παράλληλα με την προβεβλημένη καριέρα του ως «Κώστας Γιαννίδης», ο Γιάννης Κωνσταντινίδης ξεκίνησε αθόρυβα και διακριτικά, ήδη από τη δεκαετία του 1930, την ενασχόλησή του με τη λόγια μουσική δημιουργία. Αφετηρία για τα Πέντε τραγούδια της αγάπης (1930-31) και τα Είκοσι τραγούδια του ελληνικού λαού (1937-47) για φωνή και πιάνο, στάθηκαν οι διάφορες συλλογές ελληνικών δημοτικών τραγουδιών και η προσπάθεια εναρμόνισής τους σύμφωνα με τις συνθετικές αρχές και το εθνομουσικολογικό έργο του Μπέλα Μπάρτοκ. Το πρόγραμμα της συναυλίας περιλαμβάνει, επίσης, τα έργα: Μοιρολόι (1946), Η καλόγρια και ο τραγουδιστής (1950) και Πέντε τραγούδια της προσμονής, σε ποίηση Ραμπιντρανάτ Ταγκόρ και μετάφραση του συνθέτη (1924/1980).
Λίγα λουλούδια αν θέλεις στείλε μου: 15, 22 Νοεμβρίου, στις 8.30μμ
Ο Γιαννίδης ακολούθησε μια λαμπρή πορεία στο μουσικό θέατρο και στο «ελαφρό» τραγούδι, που έμελλε να κρατήσει τριάντα χρόνια, έως τις αρχές της δεκαετίας του ’60. Έγραψε μουσική για περισσότερες από πενήντα οπερέτες, επιθεωρήσεις, μουσικές κωμωδίες, ηθογραφίες, κινηματογραφικές ταινίες, καθώς και πολλά κοσμαγάπητα τραγούδια που ερμήνευσαν οι σημαντικότεροι καλλιτέχνες της περιόδου (Σοφία Βέμπο, Δανάη, Νίκος Γούναρης, Πέτρος Κυριακός, Άννα και Μαρία Καλουτά, Κάκια Μένδρη, Στέλλα Γκρέκα, Νάνα Μούσχουρη κ.ά.).
Τα τραγούδια του Κώστα Γιαννίδη σε μεταγραφή για ορχήστρα εποχής από τον Γιάννη Λουπάκη ερμηνεύουν οι Ελένη Βουδουράκη, Άγγελος Παπαδημητρίου και Φένια Παπαδόδημα με τη συμμετοχή οκταμελούς μουσικού συνόλου υπό τη μουσική διεύθυνση του Νίκου Βασιλείου. Σε αυτή την ξεχωριστή συναυλία, οι ήρωες των τραγουδιών του Γιαννίδη χορεύουν βαλς-εζιτασιόν και βαλς-μιζέτ, ταγκό, σουίνγκ, τσάρλεστον, σάμπα, ρούμπα και μπολέρο.
Τα έργα για τετράφωνη μικτή χορωδία a cappella: 16 Νοεμβρίου, στις 8.30μμ
H τρίτη συναυλία του αφιερώματος περιλαμβάνει τα έργα Οκτώ δωδεκανησιακά τραγούδια (1972) και Οκτώ μικρασιατικά τραγούδια (1972), τα οποία θα ερμηνεύσει η Μικτή Χορωδία Τμήματος Μουσικών Σπουδών Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ υπό τη μουσική διεύθυνση του Νίκου Μαλιάρα. Στη συναυλία τα πρωτότυπα δημοτικά τραγούδια σε μεταγραφή Αλέξανδρου Καψοκαβάδη αποδίδει το μουσικό σύνολο POLIS Ensemble: Νίκος Παραουλάκης (νέι), Γιώργος Κοντογιάννης (λύρα), Στέφανος Δορμπαράκης (κανονάκι), Αλέξανδρος Καψοκαβάδης (λαούτα), Θεόδωρος Κουέλης (κοντραμπάσο), Μανούσος Κλαπάκης (κρουστά), μεταγραφή: Αλέξανδρος Καψοκαβάδης.
Ο Γιάννης Κωνσταντινίδης μυήθηκε «εξ απαλών ονύχων» και στα ακούσματα της μικρασιατικής λαϊκής παράδοσης, από τις υπηρέτριες του σπιτιού και τις καπνεργάτριες στα προάστια της Σμύρνης που άκουγε στις καλοκαιρινές εξορμήσεις της οικογένειας. Οι ζωηρές αυτές μνήμες αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης και για τα Οκτώ μικρασιατικά τραγούδια. Τα Οκτώ δωδεκανησιακά τραγούδια βασίζονται στη συλλογή Τραγούδια των Δωδεκανήσων του ελβετού εθνομουσικολόγου και διευθυντή ορχήστρας Σαμουέλ Μπο-Μποβί. Σχετικά με τις βασικές επιλογές που διακρίνουν το συνθετικό του ύφος, ο ίδιος ο συνθέτης δηλώνει «αντίθετος με κάθε θεματική επεξεργασία του δημοτικού τραγουδιού», αφήνοντας αντίθετα «τις μελωδίες έτσι όπως τις έδωσε ο λαός. Την ποικιλία στη σύνθεση προσπάθησε να επιτύχει μόνο με την αρμονική επένδυση και τη ρυθμική υπογράμμιση του υλικού που είχε στα χέρια του».
Από τα έργα για πιάνο: 23 Νοεμβρίου, στις 8.30μμ
Το αφιέρωμα στον Γιάννη Κωνσταντινίδη - Κώστα Γιαννίδη ολοκληρώνεται με ένα ξεχωριστό πρόγραμμα που περιλαμβάνει σπουδαία έργα του συνθέτη για πιάνο. Η Ευτυχία Βενιωτά θα ερμηνεύσει το β΄ τεύχος από το έργο 22 τραγούδια και χοροί από τα Δωδεκάνησα (1943-46), το α΄ και β΄ τεύχος από τα 44 παιδικά κομμάτια πάνω σε ελληνικούς λαϊκούς σκοπούς (1949-51) καθώς και τις Έξι σπουδές πάνω σε ελληνικούς ρυθμούς (1956-58).
Στο πρόγραμμά του, ο Θοδωρής Τζοβανάκης θα ερμηνεύσει το α΄ τεύχος από το έργο 22 τραγούδια και χοροί από τα Δωδεκάνησα (1943-46), το γ΄ τεύχος από τα 44 παιδικά κομμάτια πάνω σε ελληνικούς λαϊκούς σκοπούς (1949-51) και τη Σονατίνα αρ. 1, πάνω σε κρητικούς λαϊκούς σκοπούς (1952). Τέλος, οι Νέλλη Σεμιτέκολο και Ευτυχία Βενιωτά θα ερμηνεύουν το έργο Οκτώ νησιωτικοί ελληνικοί χοροί για δύο πιάνα (1954 / 1971).
Κατά την έναρξη κάθε συναυλίας θα πραγματοποιείται σύντομη εισήγηση του Λάμπρου Λιάβα για τον συνθέτη και τα έργα του, με προβολή οπτικού υλικού από το Αρχείο Γ. Κωνσταντινίδη - Κ. Γιαννίδη.
Στην Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
Μαργαρίτα Ζορμπαλά - Μαρία Παπαγεωργίου
Η Μαργαρίτα Ζορμπαλά, η ερμηνεύτρια με τη λαμπρή πολυετή καριέρα και την πορεία γεμάτη τραγούδια σπουδαίων δημιουργών που αντέχουν στον χρόνο, επέλεξε προσωπικά την Μαρία Παπαγεωργίου, μία από τις σημαντικότερες ερμηνεύτριες, μουσικούς και δημιουργούς της νεότερης γενιάς, για να συν-δημιουργήσουν και να καταθέσουν τη δική τους μουσική πρόταση για τον γυναικείο λόγο και τη γυναικεία σύνθεση στη μουσική.
Καταργώντας τα όρια των διαφορετικών γενεών, οι δύο ερμηνεύτριες αποκαλύπτουν πως μοιράζονται το ίδιο καλλιτεχνικό όραμα και την ίδια αισθητική, καθώς και τον κοινό -σε πολλά σημεία- θαυμασμό τους για σημαντικές γυναίκες δημιουργούς.
Το κριτήριο για την επιλογή του ρεπερτορίου δεν ήταν να καλύψουν όλο το φάσμα της γυναικείας μουσικής δημιουργίας χρονικά και υφολογικά –κάτι που θα ήταν εξάλλου αδύνατον μέσα σε τόσο πλούτο– αλλά να αποτυπώσουν τη δική τους αλήθεια μέσα από κοινές αναφορές, τιμώντας τις γυναίκες που μας διαμόρφωσαν και αυτές που έρχονται να ανθίσουν.
Δύο μοναδικές φωνές, δύο γοητευτικές προσωπικότητες και ένα προσεκτικά επιλεγμένο ρεπερτόριο παραδίδουν στο κοινό ένα ιδιαίτερο αισθητικά αποτέλεσμα σε μια ξεχωριστή καλλιτεχνική συνάντηση.
Τις Κυριακές 10, 24 Νοεμβρίου και 1 Δεκεμβρίου, στις 9μμ, στο Θέατρο Άλσος.
Δώρος Δημοσθένους - Λένα Κιτσοπούλου
Οι δύο ξεχωριστοί καλλιτέχνες δηλώνουν για αυτή την παράσταση: «Ένα τραγούδι γράψαμε μαζί που λέγεται «Το τραύμα» και από αυτό προκύπτει μία ολόκληρη συναυλία. Από το τραύμα μας που έγινε η φιλία μας και τα αστεία μας. Τα δικά μας λαϊκά είναι τα χρόνια της φιλίας μας σε μαγαζιά, σε στούντιο, σε νύχτες που σιγοτραγουδούσαμε τα τραγούδια που μας φτιάχνανε. Από παλιά ρεμπέτικα των Τσιτσάνη, Παπαϊωάννου, Καλδάρα μέχρι τον Ζαμπέτα, τον Άκη Πάνου, αλλά και τραγούδια που τα ζητούσαμε ο ένας από τον άλλον, λόγω της φωνής που τα είπε, τραγούδια που έχουν στιγματιστεί από τη φωνή που τα τραγούδησε. Πες έναν Καζαντζίδη. Πες έναν Στράτο. Πες μία Ρίτα. Η δική μας λαϊκή μουσική είναι η φιλία μας και οι νύχτες μας με τραγούδια ελληνικά. Θέλουμε να παρουσιάσουμε ένα γλέντι που ενίοτε θα μελαγχολεί και να μοιραστούμε μία συγκίνηση που θα γλεντάει συνέχεια. Κάνω λάικ στον Δώρο και εκείνος σε μένα για όλα όσα ο καθένας μας ξεχωριστά αγαπάει να τραγουδάει».
Την Πέμπτη 14 Νοεμβρίου, στις 8.30μμ, στη Μουσική Σκηνή Σταυρός του Νότου.