Ανατολή και Δύση. Δύο κόσμοι διαφορετικοί όπως η φωτιά με το νερό. Πίσω από την ιστορία των τριών μοναχικών ηρώων, διαθλώνται όψεις της σύγχρονης ιστορικής πραγματικότητας με τις χιλιάδες των θυμάτων πολέμου, τις μετακινήσεις πληθυσμών και τα καραβάνια των προσφύγων για μια καλύτερη ζωή.
Το έργο «Φωτιά και νερό» της Χρύσας Σπηλιώτη ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Άβατον από τις 2 Νοεμβρίου, σε σκηνοθεσία Αυγουστίνου Ρεμούνδου.
Το κείμενο αναδεικνύει στοιχεία της ζωής και της κουλτούρας δύο διαφορετικών πολιτισμών, του Ιράν και του Ιράκ, ενός άδικου πολέμου, αλλά κυρίως τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων που βίαια αποχωρίζονται τον προηγούμενο τρόπο ζωής τους και εγκλωβίζονται σ’ ένα νέο, ξένο περιβάλλον.
Με αφορμή το ανέβασμα της παράστασης, ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Αυγουστίνος Ρεμούνδος μιλά στην για την πολυπολιτισμικότητα και την αποδοχή του διαφορετικού.
Οι ήρωες του έργου πώς ορίζουν το «ξένο» και το διαφορετικό, δεδομένου ότι έχουν βιώσει την προσφυγιά;
Οι ήρωες του έργου είναι τρεις. Δύο πρόσφυγες από την Ανατολή, ο Σαΐντ και η Χαγιάτ και ένας ευρωπαίος «Ξένος». Ο Σαΐντ δεν έχει αποδεχτεί τον ρατσισμό, την ανεργία και τα καθημερινά πρακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει στη νέα του ζωή και απομονώνεται απ’ τον έξω κόσμο σταδιακά, ζώντας κλεισμένος σε ένα διαμέρισμα, με μόνη παρέα τα βιβλία του, το κρασί και τη σύντροφό του. Δεν έχει καταφέρει να ενσωματωθεί στην κοινωνία της χώρας που μένει. Για αυτόν όλοι οι Ευρωπαίοι είναι «ξένοι».
Η Χαγιάτ απ’ την άλλη, έχει προσαρμοστεί πλήρως με τον δυτικό τρόπο ζωής. Για αυτήν «ξένοι» είναι οι φανατικοί ισλαμιστές που την ανάγκασαν να εγκαταλείψει παράνομα τη χώρα της και την κατηγόρησαν άδικα. «Ξένος» για το τρίτο πρόσωπο του έργου, για τον Ευρωπαίο είναι όλος ο κόσμος. Όπως ο ίδιος είναι αδιάφορος για τον κόσμο, έτσι και ο κόσμος είναι αδιάφορος για αυτόν. Ζει από-ξενωμένος από τον κόσμο. Μετανάστης όπως λέει και ο ίδιος, από τον ίδιο του τον εαυτό.
Ο ιρακινός Σαΐντ και η σύντροφός του, η ιρανή Χαγιάτ, ζώντας σε μια ανώνυμη πόλη στην Ευρώπη έχουν βιώσει τον κοινωνικό ρατσισμό. Τι σημαίνει για αυτούς πολιτισμός; Και πώς υποδέχονται έναν «ξένο» στις ζωές τους;
Η Χρύσα Σπηλιώτη είπε ότι έγραψε το «Φωτιά και νερό» γιατί ήθελε να μάθει να σέβεται τους αλλιώτικους ανθρώπους. Δεν την τρόμαζε η διαφορετικότητα, αλλά η ομοιότητα πολλών ανά τον πλανήτη, να χτυπούν τον αδύναμο, τον απροστάτευτο. Για την ίδια, όπως και για τους τρεις ήρωες του έργου της, Πολιτισμός σημαίνει αποδέχομαι το διαφορετικό.
Ο ιρακινός Σαΐντ αιχμαλωτίζει τον Ξένο, που τυχαία βρέθηκε στο σπίτι τους, όχι για να τον βασανίσει αλλά για να του διδάξει τον αραβικό πολιτισμό. Ως δάσκαλος ιστορίας που ήταν στη χώρα του, θέλει να αναδείξει την αραβική κουλτούρα και να γίνει αποδεκτός στην Ευρώπη. Η Χαγιάτ -εγκλωβισμένη στο ανατολίτικο στερεότυπο της γυναίκας- προσπαθεί να δημιουργήσει ένα κλίμα φιλοξενίας και όχι αιχμαλωσίας στον ευρωπαίο Ξένο. Θέλει να αναπτύξει μια σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσά τους ώστε να φύγει απλά ο Ξένος από το σπίτι τους και να συνεχίσουν κανονικά με τον Σαΐντ τη ζωή τους.
Κατά τη γνώμη σας, η πολυπολιτισμικότητα και η αποδοχή του διαφορετικού και του ξένου χαρακτηρίζει τα κράτη στη σημερινή εποχή; Και αν όχι, τι φταίει που λείπει η ειρήνη;
Η πολυπολιτισμικότητα δεν είναι μόνο φαινόμενο των τελευταίων χρόνων. Ανέκαθεν υπήρχε η μίξη πολιτισμών και κουλτούρας. Η Αυστραλία και η Αμερική π.χ. είναι δύο ήπειροι που χτίστηκαν από διαφορετικούς πολιτισμούς, σφάζοντας όμως τους ιθαγενείς. Μπορεί ο Ιταλός, ο Ολλανδός, ο Άγγλος και ο Ιρλανδός να κατάφεραν μαζί να δημιουργήσουν τη Νέα Υόρκη, αλλά ποτέ δεν δέχτηκαν τους Ινδιάνους. ‘Ήταν και είναι ένας κόσμος δύο ταχυτήτων. Κάποιοι σκέφτονται «εμείς, μαζί» και κάποιοι σκέφτονται «αυτοί, οι άλλοι». Αυτός είναι και ο λόγος που λείπει η ειρήνη.
Ο άνθρωπος εν τη γενέσει του έρχεται αντιμέτωπος ή προκαλεί έναν πόλεμο, κυρίως με στόχο τον ιμπεριαλισμό. Ανάμεσα στη φωτιά και στο νερό, μπορεί να επέλθει ουσιαστική εκεχειρία ή πάντα θα επικρατεί ένας αγώνας για την εξουσία;
Ο άνθρωπος αγωνίζεται για χρήματα και εξουσία. Όλη η κοινωνία έχει βασιστεί σε αυτόν τον αγώνα. Λέξεις όπως καριέρα, προαγωγή, μετάλλιο, πρωτάθλημα, όσκαρ, βραβείο, αριστείο κ.λπ., αποτελούν τη βάση των καθημερινών μας στόχων. Ο πόλεμος είναι ο πιο κυνικός τρόπος για να αποκτήσουν κάποιοι περισσότερη εξουσία και χρήμα. Όταν γίνεται ένας πόλεμος, γίνεται για την επίτευξη των στόχων ελάχιστων. Πάντα όμως οι χαμένοι είναι οι πολλοί, οι άμαχοι, οι γυναίκες και τα παιδιά, που καταλήγουν χωρίς συγγενείς, σπίτια, πατρίδες. Τελικά ο κόσμος όλος χάνει ένα πολύ σημαντικό ανθρώπινο κεφάλαιο, η βία αυξάνεται και τροφοδοτείται το μίσος για ό,τι διαφορετικό.
Βλέποντας τι γίνεται αυτές τις μέρες στη Μέση Ανατολή, η ουσιαστική εκεχειρία φαντάζει ουτοπία. Η Ανατολή με τη Δύση είναι σαν τη φωτιά με το νερό. Το νερό τροφοδοτεί τη φωτιά σε μικρή δόση. Της δίνει οξυγόνο και ζωή. Σε μεγάλη δόση την καταστρέφει, την σβήνει. Και εντέλει τα δύο αυτά, φαινομενικά αντίθετα, στοιχεία της Φύσης βρίσκονται σε απόλυτη συνύπαρξη στο σημείο βρασμού. Πρέπει να βρούμε αυτό το σημείο.
Συγγραφέας: Χρύσα Σπηλιώτη, σκηνοθεσία: Αυγουστίνος Ρεμούνδος, πρωτότυπη μουσική: Νικόλας Καρίμαλης Razastarr, σχεδιασμός κοστουμιών/σκηνικών: Τόνια Αβδελοπούλου, σχεδιασμός video / αφίσας: Goran Gagic, επιμέλεια κίνησης: Αναστασία Γεωργαλά, σχεδιασμός φωτισμών/βοηθός σκηνοθέτη: Γιέλενα Γκάγκιτς, σύμβουλοι αραβικής κουλτούρας-γλώσσας: Πέρσα Κουμούτση / Ρόνι Μπου Σάμπα, σύμβουλος ιρανικής κουλτούρας και γλώσσας: Bettya Saleh, φωτογραφίες: Παναγιώτης Ανδριόπουλος
Παίζουν: Δημήτρης Γεωργαλάς, Αυγουστίνος Ρεμούνδος, Έλενα Τυρέα
Παραστάσεις: κάθε Σάββατο στις 9μμ και Κυριακή στις 6.30μμ