Η κλιματική κρίση δεν αποτελεί άλλοθι για τις εγκληματικές πολιτικές της ισπανικής δεξιάς, που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τις καταστροφικές συνέπειες της καταιγίδας DANA που σάρωσε κυρίως την Χώρα της Βαλένθια αφήνοντας πίσω της προς το παρόν 211 θύματα και 89 αγνοούμενους. Η τοπική κυβέρνηση της Βαλένθια απέτυχε να διαχειριστεί και το τεράστιο κύμα αλληλεγγύης από χιλιάδες εθελοντές και απέρριψε για ημέρες την βοήθεια πυροσβεστικών μέσων από άλλες περιοχές.
Μετά τη μεγάλη πλημμύρα του 1957 η Βαλένθια βρέθηκε στο στόχαστρο της κερδοσκοπίας των εκσυγχρονιστών – τεχνοκρατών του Φράνκο και αργότερα των αρπακτικών των τραπεζών και των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών που διέπρεψαν κυρίως την εικοσαετία της διαχείρισης της τοπικής κυβέρνησης από το διεφθαρμένο Λαϊκό Κόμμα οικοδομώντας και αλλάζοντας μεταξύ άλλων κοίτες ποταμών και χειμάρρων.
Το Λαϊκό Κόμμα του Κάρλος Μαθόν επέστρεψε στα ηνία της τοπικής κυβέρνησης τον Ιούλιο του 2023, χάρη στις ψήφους του φασιστικού Vox, που ανέλαβε για ένα έτος θέσεις στην τοπική κυβέρνηση και την προεδρία της τοπικής βουλής, που τη διατηρεί μέχρι σήμερα. Τις παραμονές της καταιγίδας το δεξιό – ακροδεξιό τσουνάμι σχεδίαζε να παραχωρήσει σε ιδιώτες 10.000 εκτάρια σε ιδιωτικά συμφέροντα, που τα προηγούμενα χρόνια προσπάθησαν να προστατεύσουν οι τοπικές κυβερνήσεις των σοσιαλιστών και του αριστερού Compromis, που συμμετέχει στο Sumar.
Δεν ήταν η κακιά ώρα
Ο τεράστιος όγκος των βροχοπτώσεων δεν αποτελεί άλλοθι για την εγκληματική πολιτική της τοπικής κυβέρνησης και του προέδρου της Κάρλος Μαθόν που αδιαφορούσαν πλήρως μπροστά στις πολυήμερες προειδοποιήσεις της μετεωρολογικής υπηρεσίας. Την ημέρα της καταστροφής στις 29 Οκτωβρίου ο Μαθόν αφού ξεκίνησε την ημέρα του σαν μην συνέβαινε τίποτα και δήλωνε στα κανάλια ότι η καταιγίδα εξασθενεί εξαφανίστηκε επί πέντε ώρες σε υποτιθέμενο γεύμα εργασίας για να πάει με καθυστέρηση δυόμισι ωρών στην πρώτη σύσκεψη του Κέντρου έκτακτων καταστάσεων. Την ίδια στιγμή, η τοπική υπουργός Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Πράδας αρνήθηκε τρεις φορές τη βοήθεια που προσέφερε η κεντρική κυβέρνηση, μπροστά στον κίνδυνο υπερχείλισης φραγμάτων, αψηφώντας επίσης τις προειδοποιήσεις των πολιτικών και στρατιωτικών μετεωρολογικών υπηρεσιών. Όταν ο Μαθόν αποφάσισε να στείλει το πρώτο alert τα περισσότερα δίκτυα είχαν καταστραφεί, ενώ η τοπική υπουργός Δικαιοσύνης και Εσωτερικών δήλωνε ότι έμαθε για την ύπαρξη των alert την ημέρα της καταστροφής.
Ταυρομαχίες και Πολιτική Προστασία
Για κακή τύχη των πλημμυροπαθών ο Μαθόν και η Πράδας υπέγραψαν την ημέρα της καταστροφής το διορισμό του νέο γενικού διευθυντή του τοπικού υπουργείου Εσωτερικών, έναν ειδικό στη διοργάνωση ταυρομαχιών και μεταξύ άλλων πρώην δήμαρχο του Λαϊκού Κόμματος στην Μπαρσέτα, με αποτέλεσμα να υπάρξει τριήμερο διοικητικό κενό μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων του, μέσα στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η διαχείριση των έκτακτων καταστάσεων ανάγκης, μεταξύ τω οποίων 400 τοπικών αστυνομικών, της Πολιτικής Προστασίας και του συντονισμού των δημοτικών αστυνομιών.
Τα πρώτα μέτρα Σάντσεθ
Τα πρώτα μέτρα των 10,6 δισ. στήριξης του Σάντσεθ πέρα από άμεση στήριξη προβλέπουν φορολογικές απαλλαγές, εγγυήσεις και συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς για τη στήριξη των τουλάχιστον 78 πλημμυροπαθών δήμων. Η στήριξη θα πραγματοποιηθεί σε τρεις φάσεις, στην άμεση στήριξη από τις καταστροφές, την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων περιοχών και την προσαρμογή των περιοχών έναντι της κλιματικής κρίσης.
Ο Σάντσεθ ανακοίνωσε ότι η δημόσια ενίσχυση που προβλέπει ο νόμος για θάνατο, αναπηρία, ζημιές περιουσίας και στέγασης θα τετραπλασιαστεί, χωρίς εισοδηματικά όρια, σε περιπτώσεις αναπηρίας το κράτος θα προσφέρει έως και 72.000 ευρώ, για ανακαίνιση κατοικίας από 20.000 έως 60.000 ευρώ, για αποκατάσταση επίπλων και οικοσυσκευών έως 10.300 ευρώ και έως 37.000 ευρώ για έργα σε κοινόχρηστους χώρους. Άλλα 838 εκατ. θα διατεθούν σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, με έως 5.000 για κάθε ελεύθερο επαγγελματίας, από 10.000 έως 15.000 για κάθε εταιρεία. Περίπου 65.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και 30.000 επιχειρήσεις θα μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους με την απλή αποστολή του τραπεζικού λογαριασμού τους. Οι εργαζόμενοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που αντιμετωπίζουν φυσικά ή ψυχολογικά προβλήματα από την καταιγίδα θα λαμβάνουν το 75% του μισθού τους ή το 70% των αποδοχών που δήλωναν στις κοινωνικές υπηρεσίες. Για το επόμενο τρίμηνο αυξήθηκαν κατά 15% το κατώτατο κοινωνικό εισόδημα και οι μη ανταποδοτικές συντάξεις. Θα δοθούν αποζημιώσεις για τις καταστροφές των αυτοκινήτων και εγγυήσεις 5 δισ. σε επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, ενώ έως τον Φεβρουάριο του 2025 οι εταιρείες που έθεσαν πρόσκαιρα τους υπαλλήλους τους στο ταμείο στήριξης – ανεργία δεν θα καταβάλουν εισφορές. Οι απλοί πολίτες και οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα δουν να παγώνουν τα χρέη τους για 3 μήνες, από στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια και θα πρέπει να καταβάλουν μόνο τους τόκους για τους επόμενους 9 μήνες. Επίσης, η κυβέρνηση πάγωσε προσωρινά μια σειρά φόρων, χαρτόσημων, εισφορών και ενσήμων που αφορούν οχήματα, επανέκδοση αδειών οδήγησης, ταυτοτήτων κλπ.
Η κεντρική κυβέρνηση θα αναλάβει το 100% του κόστους της έκτακτης κατάστασης κινδύνου που καταβάλουν οι δήμοι και το 50% του κόστους των έργων επιδιόρθωσης υποδομών, εγκαταστάσεων και υπηρεσιών, δρόμων, γυμναστηρίων ή πολιτιστικών και άλλων κέντρων. Η κεντρική κυβέρνηση ζήτησε ήδη τη στήριξη από το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ και εκτιμά ότι περισσότεροι από 400.000 εργαζόμενοι θα μπορούν να πάρουν επιδόματα γιατί καταστράφηκαν οι δουλειές τους, 350.000 υπάλληλοι και 70.000 ελεύθεροι επαγγελματίες.
Ο Μαθόν ζήτησε από την κυβέρνηση 31,4 δισ., περίπου 100 εκατ. λιγότερα από τον τοπικό προϋπολογισμό των 31,5 δισ. που παρουσίασε για το επόμενο έτος. Ο Μαθόν θέλει με την χρηματοδότηση της κεντρικής κυβέρνησης να προσφέρει από 6.000 έως 15.000 ευρώ για επισκευές σε κατοικίες και 1,46 δισ. για να βοηθήσει στην επαναγορά ιδιωτικών αυτοκινήτων, επιπλέον διπλό μισθό στους πλημμυροπαθείς, 2,68 δισ. για την επισκευή δημοσίων υποδομών, 7 δισ. για τις ανοικοδόμηση βιομηχανικών ζωνών, 2,2 δισ. για αντιπλημμυρικά έργα.
Το γεγονός ότι όλα τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση δήλωσαν ότι στηρίζουν τα πρώτα 10,6 δισ. της κυβέρνησης για τη βοήθεια των θυμάτων από την καταιγίδα και ότι θα επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις για το νέο προϋπολογισμό, με μια μικρή εξαίρεση το Junts της Καταλονίας, εξόργισε το Λαϊκό Κόμμα που άρχισε να μιλά για εκβιασμό του Σάντσεθ για να περάσει τον προϋπολογισμό του.
Αντιπαράθεση αρμοδιοτήτων
Η κεντρική κυβέρνηση κήρυξε σε σοβαρά πληγείσες περιοχές τις πλημμυροπαθείς ζώνες, αποφεύγοντας την κήρυξη της εθνικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης, όπως ζητούν το δεξιό Λαϊκό Κόμμα και τα αριστερά Sumar και Podemos. Το Podemos επιμένει να κηρυχθεί έστω και μερική εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης «για να είναι πιο σίγουρο ότι η βοήθεια θα φθάσει σε αυτούς που πρέπει» και πρότεινε να διαγραφούν οι υποθήκες στα νοικοκυριά που καταστράφηκαν οι κατοικίες τους, να παγώσει η καταβολή δόσεων υποθηκών και ενοικίων σε κατοικίες που έχουν ζημιές και να πραγματοποιηθούν διαρκείς έλεγχοι στις τιμές των καταναλωτικών ειδών στις πληγείσες περιοχές.
Ο Σάντσεθ προτίμησε τη «συγκυβέρνηση» της διαχείρισης της κρίσης με τη δεξιά τοπική κυβέρνηση, ίσως για να μην αφήσει παρακαταθήκη για το μέλλον στην de facto ακύρωση των αρμοδιοτήτων μιας τοπικής κυβέρνησης.
Ο ίδιος ο πρόεδρος του Λαϊκού Κόμματος Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι η κεντρική κυβέρνηση θα πρέπει να κηρύξει εθνική κατάσταση κινδύνου και να αναλάβει απευθείας τις αρμοδιότητες στην Χώρα της Βαλένθια παρακάμπτοντας την τοπική κυβέρνηση του Μαθόν. Το ίδιο πράγμα ζητά και η αριστερά, εκτιμώντας ότι ακόμη και μετά την καταστροφή ο Μαθόν διαχειρίζεται το Κέντρο Συντονισμού με πολιτικά κριτήρια, θέτοντας τα κομματικά συμφέροντα πάνω από την επαρκή αποτελεσματικότητα, όπως τόνισε ο Μποντοβί. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Compromis και το Unidas Podemos είχαν δημιουργήσει μια Ομάδα Εκτάκτων Καταστάσεων της Χώρας Βαλένθια, όταν είχαν τη διαχείριση της τοπικής κυβέρνησης μετά από μια εικοσαετία δεξιάς διακυβέρνησης, αλλά το Λαϊκό Κόμμα τη διέλυσε μόλις ο Μαθόν ανέλαβε την εξουσία.
Φταίει μόνο ο Μαθόν; Το Λαϊκό Κόμμα του αρνείται εδώ και χρόνια την κλιματική κρίση. Όταν αρνείσαι την κλιματική κρίση πως θα δώσεις βάση στις προειδοποιήσεις για κλιματικές καταστροφές, όπως φάνηκε από τις προειδοποιήσεις της μετεωρολογικής υπηρεσίας της Βαλένθια από τις 23 Οκτωβρίου έως την ημέρα της καταστροφής από τις πρώτες πρωινές ώρες της 29ης Οκτωβρίου; Στην Ισπανία των αυτονομιών, όπως αποκαλούνται οι τοπικές κυβερνήσεις, εάν αυτές δεν θεωρήσουν την κατάσταση κινδύνου στο επίπεδο 3 δεν μπορεί καμία άλλη αρχή να παρέμβει στο έργο τους. Το συντηρητικό έως και ακροδεξιό Συνταγματικό Δικαστήριο είχε μάλιστα αποφασίσει επί πανδημίας ότι ήταν αντισυνταγματική η πρώτη εθνική κατάσταση κινδύνου για τον Covid στις αρχές της πανδημίας, επιτρέποντας σε εγκληματικές δεξιές τοπικές κυβερνήσεις, με πρώτη και καλύτερη αυτή της Ισαμπέλ Αγιούσο της Μαδρίτης, να καταδικάσουν σε βέβαιο θάνατο δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους γιατί ο κορονοϊός δεν υπήρχε ή γιατί δεν ήταν τόσο επικίνδυνος. Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε τα τελευταία χρόνια και ο λαϊκισμός, που αντί για τη στήριξη των δημοσίων υπηρεσιών πρότεινε μια αόρατη αυτοοργάνωση του λαού, με τα μέσα ενημέρωσης να συμμετέχουν ενεργά στην παραπληροφόρηση, την καλλιέργεια των φόβων και του μίσους, της απαξίωσης των πάντων και κυρίως της αντιπολιτικής και της απαξίωσης της δημοκρατίας.
Παρόλο που όλοι γνωρίζουν ότι η κεντρική κυβέρνηση δεν έχει καμιά αρμοδιότητα σε τοπικό επίπεδο το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο της Χώρας της Βαλένθια ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να εξετάσει εάν η κεντρική κυβέρνηση μπορεί να κατηγορηθεί για «αδράνεια», μετά από αίτημα του ακροδεξιού συλλόγου Liberum.
Το αριστερό Compromis
Το αριστερό τοπικό Compromis, που συμμετέχει στο Sumar, ζήτησε έρευνα της τοπικής βουλής για την δράση της τοπικής κυβέρνησης κατηγορώντας τον Μαθόν ότι προσπαθεί να σώσει την καρέκλα του αντί να συντονίσει την αντιμετώπιση της κατάστασης κινδύνου, όπως τόνισε ο ηγέτης του Compromis Ζοάν Μπαντοβί. Το τοπικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSPV) τόνισε ότι θα ζητήσει ευθύνες μετά την αντιμετώπιση των καταστροφών, καταγγέλλοντας όμως τα ψέματα της τοπικής κυβέρνησης. Επί πέντε ημέρες προειδοποιούσαμε μάταια την τοπική κυβέρνηση για τον κίνδυνο από την καταιγίδα, υποστηρίζει η μετεωρολογική υπηρεσία Aemet, αλλά η Πολιτική Προστασία με ευθύνη της τοπικής κυβέρνησης αδιαφορούσε.
Όταν ο Μαθόν αποφάσισε να κινητοποιήσει την Πολιτική Προστασία περισσότερα από 80.000 αυτοκίνητα είχαν παρασυρθεί από τα νερά κλείνοντας την πρόσβαση σε 69 χωρία και κωμοπόλεις.
Ο Μαθόν προσπάθησε ανεπιτυχώς να ρίξει τα βάρη της καταστροφής στην Στρατιωτική Υπηρεσία Έκτακτων Καταστάσεων και το Υπουργείο Κλιματικής Αλλαγής, ενώ το μεγαλύτερο ισπανικό συνδικάτο Εργατικές Επιτροπές CC.OO. κατάγγειλε ότι η τοπική κυβέρνηση δεν έθεσε σε ετοιμότητα την Πυροσβεστική Υπηρεσία, παρόλο που είχε τις προειδοποιήσεις της πολιτικής και στρατιωτικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Δύο ημέρες μετά την καταστροφή πολλές μονάδες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και τα ελικόπτερά της δεν είχαν χρησιμοποιηθεί καθόλου, σύμφωνα με τις CC.OO. Όταν πυροσβεστικές επίγειες και εναέριες δυνάμεις από άλλες τοπικές κυβερνήσεις προσπάθησαν να φθάσουν στην περιοχή της Βαλένθια αναγκάστηκαν να επιστρέψουν πίσω γιατί δεν είχαν την άδεια της τοπικής κυβέρνησης της Βαλένθια.
«Ο Μαθόν δημιούργησε ένα χάος με τη διαχείριση των εθελοντών, τροφοδοτώντας τη σύγχυση και θέτοντας εμπόδια», υποστηρίζει ο Μποντοβί, καταγγέλλοντας επίσης την απάνθρωπη συμπεριφορά της τοπικής κυβέρνησης προς τις οικογένειες των θυμάτων.
Αποδοκιμασίες, συλλήψεις και νεοφασίστες
Οι αποδοκιμασίες του βασιλιά Φελίπε Στ’, του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντεθ και του προέδρου της Χώρας της Βαλένθια Μαθόν στην Παϊπόρτα χρεώθηκαν κατά μέρος σε ορισμένους ακροδεξιούς, τροφοδοτώντας τα μέσα ενημέρωσης με την ιδέα ότι ακροδεξιές ομάδες προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την DANA για να κερδίσουν έδαφος κυρίως έναντι των σοσιαλιστών. Η αστυνομία προχώρησε σε τρεις συλλήψεις για τα επεισόδια στην Παϊπόρτα, ενώ έχει συλλάβει άλλα 107 άτομα για πλιάτσικο στις κατεστραμμένες περιοχές. Διάφορες ομάδες νεοναζί, φαλαγγιτών και ρατσιστών που το πρωί εμφανίζονται ως εθελοντές, το βράδυ περιπολούν στους δρόμους των κατεστραμμένων περιοχών για να αποτρέψουν πιθανό πλιάτσικο από τους «εχθρούς της Ισπανίας» στοχεύοντας να μετατρέψουν την καταστροφή σε μέτωπο εναντίον του Σάντσεθ και της κυβέρνησής του.