Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έδωσε το σήμα και έκτοτε κυβερνητικά και κομματικά στελέχη της ΝΔ επαναλαμβάνουν μονότονα: Τι ήταν αυτό που συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ; Ήταν η εκπλήρωση ενός πεπρωμένου. Η εκ γενετής τοξικότητα και ο λαϊκισμός, που τον χαρακτήρισαν και τον ανέδειξαν στην κυβέρνηση, αναπόφευκτα εσωτερικεύτηκαν και τον οδήγησαν στο μοιραίο, στη θορυβώδη διάλυση. Πραγματώθηκε το αναπόφευκτο. Ήταν το κάρμα του.
Εύκολη ερμηνεία, βασισμένη σε ένα είδος τελεολογίας, κατάλληλη για επικοινωνιακή πρόσληψη και κατανάλωση, αν και χωρίς καμιά προσπάθεια τεκμηρίωσης –δεν θα λέγαμε επιστημονικής– έστω κάπως βαθύτερης και στηριγμένης στα γεγονότα. Μόνο που θα ήταν λάθος να την ξεπετάξουμε στα γρήγορα πιστεύοντας ότι στοχεύει αποκλειστικά σε ένα κόμμα, που, στο κάτω κάτω της γραφής, όλος ο κόσμος το είδε να ευτελίζεται υπονομεύοντας τον ίδιο τον εαυτό του.
Άλλα λένε κι άλλα εννοούν
Για να την κατανοήσουμε, θα πρέπει να τη συνδυάσουμε με το αίτημα που διατύπωσε σε ανύποπτο χρόνο ο κ. Βορίδης περί αποκλεισμού διά παντός της δυνατότητας της Αριστεράς να κυβερνήσει. Αυτός είναι ο πραγματικός στόχος, με την ευκαιρία που δίνεται τόσο απλόχερα από τους απαράδεκτους διαχειριστές μιας κρίσης στο εσωτερικό ενός κόμματος της Αριστεράς. Θα ήταν λάθος, παρασυρμένοι από τη δικαιολογημένη και ορθή αντιπαλότητα προς τον κυβερνητισμό, από τον οποίο έχουμε καεί, να μη δούμε ότι αυτός είναι τελικά ο στόχος.
Όταν μιλούν για τοξικότητα, δεν εννοούν μόνο τον πολάκειο ή αυριανικό λόγο. Αναφέρονται σε κάθε αιχμηρή υπόδειξη της συγκρουσιακής σχέσης της Αριστεράς με την πολιτική της Δεξιάς και της ανειρήνευτης αντιπαράθεσής της με τις συνέπειες αυτής της πολιτικής στους όρους ζωής των λαϊκών τάξεων, σε αντίθεση με την ευμάρεια και τον πλουτισμό των κυρίαρχων πολιτικών και κοινωνικών –διαπλεκόμενων– μερίδων. Υπόδειξη που οξύνει την πολιτική διορατικότητα των πρώτων και αποκαλύπτει την εκμεταλλευτική υποκρισία των δεύτερων.
Όταν καταγγέλλουν τον λαϊκισμό, δεν αναφέρονται μόνο στην ασυλλόγιστη πλειοδοσία υπέρ κάποιων «μη προνομιούχων» που ονειρεύονται να ανέλθουν στην τάξη των προνομιούχων. Εννοούν τη διεκδίκηση της εκπλήρωσης κάθε δίκαιης απαίτησης των λαϊκών τάξεων, που κάνει ανθρώπινη τη ζωή τους και υπόσχεται καλύτερο αύριο για τα παιδιά τους. Κάθε διεκδίκηση και κατάκτηση που απειλεί τις προνομίες των κυρίαρχων, αντιπαλεύει τις ανισότητες που θεριεύουν και υποδεικνύει το εφικτό μιας ζωής, ενός κόσμου, που μπορεί να αρχίσει να πραγματώνεται στο παρόν, όχι στο αόρατο μέλλον.
Το εφικτό καταγγέλλεται ως ανέφικτο
Στόχος τους είναι να διαδώσουν ευρύτερα και να ενισχύσουν την πεποίθηση που ήδη καλλιεργούν, ότι κάθε βλέψη για καλυτέρευση των όρων ζωής πέρα από τα πνιγηρά όρια που η νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία βάζει, δεν είναι μόνο όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, είναι άκρως επικίνδυνη. Είναι αποτέλεσμα της παρεμβολής κάποιων άτακτων κατσαπλιάδων, που θέλουν να κάνουν ρεσάλτο και πλιάτσικο σε ένα σύμπαν τόσο σωστά και προσεκτικά βαλμένο, τόσο νοικοκυρεμένο που κάθε ανόσιο άγγιγμα πάνω του μπορεί να το καταστρέψει. Γιατί τέτοιοι είναι, αναξιόπιστοι και καταστροφικοί εκ φύσεως, εκ γενετής.
Κάθε προσπάθεια να ερμηνευτεί το φαινόμενο της διάλυσης του ΣΥΡΙΖΑ με βάση τις πολιτικές επιλογές σε κρίσιμα ζητήματα και τις ιδεολογικές παρεκκλίσεις σε κρίσιμες στιγμές της πορείας του είναι άχρηστη γι’ αυτούς. Δεν τους αφορά. Δεν μιλούν γι’ αυτόν. Με την ευκαιρία της εσωτερικής κατάρρευσής του, θέλουν να τελειώνουν με την Αριστερά. Να επικυρώσουν το θρυλούμενο ανέφικτο των επιδιώξεών της. Και ό,τι απόμεινε από τον ΣΥΡΙΖΑ στην Κουμουνδούρου, μετά από τη λεηλασία που δέχτηκε από το κασελάκειο άγος, τους βοηθάει στο έργο τους αρνούμενο να αναστοχαστεί για την πολιτική και ιδεολογική διαδρομή του και αναλωνόμενο σε έναν εσωτερικό αγώνα χωρίς έπαθλο.
Η ιδέα και οι μορφές της
Αυτός ο χώρος δεν τελειώνει όπως του αξίζει, όπως θέλουν να λένε πολλοί και από διαφορετικές κατευθύνσεις. Τον τελειώνουν συγκεκριμένοι όπως τους αξίζει. Θα ήταν ολέθριο σφάλμα, παρά την καταλυτική κριτική για τη στάση τους, να μετάσχουμε σε έναν εξ αριστερών μηδενισμό μιας ολόκληρης πορείας, ικανοποιώντας χωρίς να το συνειδητοποιούμε την επιδίωξη της Δεξιάς. Τακτική που ακολουθούν ορισμένοι, και στον Περισσό, σε μια παράλληλη ερμηνευτική λογική, που αποδίδει την ευτελιστική διάλυση σε έναν κατά κάποιο τρόπο γενετικό εκφυλισμό, ο οποίος οδηγεί μοιραία στη σήψη (λέξεις που, δυστυχώς, έχουν ξεστομιστεί από μαρξιστές, οι οποίοι, ωστόσο, αρνούνται ακόμα και την ύπαρξη της έννοιας της Αριστεράς έξω από το δικό τους περίβολο).
Έχοντας ζήσει τον ΣΥΡΙΖΑ από την αρχή του, το 2004 και από πολύ χαμηλές καταγραφές, αλλά κυρίως έχοντας ζήσει την περίοδο 2009-2015, θα έλεγα ότι επιμένω πως υπήρξε ένα σχήμα ορθολογικής αμφισβήτησης, αριστερής εναλλακτικής και ελπίδας. Αυτή η ιδέα μου φαίνεται ακόμα και σήμερα έγκυρη και σωστή[1].
Αυτή την ιδέα, που μπόρεσε τότε να κερδίσει την πλειοψηφία των λαϊκών τάξεων, χρειάζεται σήμερα να κρατήσουμε ζωντανή, όσοι πιστεύουμε ότι την έχουμε ανάγκη πολύ περισσότερο από τις μορφές που μπορεί να πάρει, και να τη βοηθήσουμε να κατισχύσει αποκρούοντας τις τελεολογίες της συμφοράς και της απελπισίας.
Σημείωση:
1. Έχω διαπράξει κι άλλη φορά το «αμάρτημα» να δανειστώ λόγια του Βασίλη Παπαστεργίου όπως αυτά. Δεν θα μπορούσαν άλλα να αποδώσουν καλύτερα την ουσία του ζητήματος.