Οι σταγόνες πέφτουν βασανιστικά, μία μια, μέχρι να ολοκληρωθεί το πολιτικό έγκλημα, που έχει εδώ και καιρό δρομολογηθεί. Μέχρι η απαξίωση να φτάσει τον πάτο ή να μην υπάρχει πάτος. Ο ΣΥΡΙΖΑ από την περασμένη Πέμπτη δεν είναι αξιωματική αντιπολίτευση καθώς μετά τις ανεξαρτητοποιήσεις τεσσάρων βουλευτών, δύο ακόμα βουλεύτριές του (Τζάκρη - Πούλου) έβαλαν τη σφραγίδα με την αποχώρησή τους. Αλλά αυτό ίσως είναι το λιγότερο. Το σημαντικότερο είναι ότι δεν φαίνεται να υπάρχει φως στον ορίζοντα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πολύ δύσκολα θα μπορέσει να ανακάμψει από τα πολλαπλά τραύματα, που του προκάλεσαν καταστροφικές επιλογές του παρελθόντος. Ο ανταγωνισμός με το κόμμα Κασσελάκη, που από το Σάββατο θα έχει όνομα, με πιθανότερο ένα τίτλο που θα περιέχει τη λέξη «δημοκρατία», μπορεί για ένα πρώτο διάστημα να λειτουργήσει συσπειρωτικά, ωστόσο η απογοήτευση στα μέλη του κόμματος είναι κυρίαρχη. Τούτη τη στιγμή υπάρχουν δύο τάσεις φυγής. Η πρώτη είναι αυτή που πηγαίνει με πάθος στο υπό διαμόρφωση κόμμα Κασσελάκη και η δεύτερη, μάλλον μεγαλύτερη, αυτή που ησύχως πάει… σπίτι.
Στελέχη του κόμματος ευελπιστούν, βέβαια, ότι αργά ή γρήγορα και με κατάλληλες κινήσεις θα μπορέσει να ανακτήσει τη χαμένη του αξιοπιστία ή μέρος αυτής. Και πρώτο βήμα ή αλλιώς πρώτο στοίχημα είναι η εκλογική διαδικασία της Κυριακής για την ανάδειξη του νέου προέδρου του κόμματος. Τις τελευταίες ώρες, πηγές της Κουμουνδούρου υποστηρίζουν ότι ο αριθμός αυτός ενδεχομένως να αγγίξει τις 70.000, πολύ μεγαλύτερος από τις προσγειωμένες εκτιμήσεις άλλων, που μιλούν για έναν αριθμό λίγο πάνω από 20.000. Πως προκύπτει όμως η αισιοδοξία των τελευταίων ωρών; Σύμφωνα πάντα με εκτιμήσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ Θα λειτουργήσουν τα αμυντικά ανακλαστικά των κομματικών μελών και των φίλων του, καθώς η ανακοίνωση του νέου κόμματος Κασσελάκη, το Σάββατο, θα ενισχύσει τη συσπείρωση ως απάντηση στους σχεδιασμούς του έκπτωτου προέδρου. Επιπλέον, το debate, πήγε εξαιρετικά, σύμφωνα με στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, εστιάζοντας στη μεγάλη τηλεθέαση. Αλλά η εκτίμηση αυτή θα κριθεί την Κυριακή το βράδυ όταν θα γίνει γνωστός ο αριθμός των συμμετεχόντων στην εκλογική διαδικασία.
Η Όλγα Γεροβασίλη εμφανίστηκε αισιόδοξη σημειώνοντας ότι «η θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης χάθηκε μόνο στα χαρτιά», ενώ η δεδομένη παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στην εκλογική διαδικασία της Κυριακής θα έχει θετικό πρόσημο για την Κουμουνδούρου. Βέβαια, δεν λείπουν και όσοι εκφράζουν τη διακριτική ενόχλησή τους από τη μέχρι τώρα σιωπηλή στάση του Α. Τσίπρα.
Τελικά, χωρίς να μιλάμε με βεβαιότητες η συμμετοχή θα κρίνει το αποτέλεσμα. Υποστηριχτές της υποψηφιότητας Πολάκη ισχυρίζονται ότι όσοι πιο πολλοί φτάσουν στην κάλπη αυξάνονται οι πιθανότητες να επικρατήσει ο κρητικός πολιτικός. Αντίθετα, αν ο αριθμός των συμμετεχόντων περιοριστεί σε ένα, ας πούμε, πιο αριστερό κοινό, ο Σ. Φάμελλος ευνοείται. Αλλά αυτό θα φανεί στο… χειροκρότημα.
Το φαβορί
Αν δεν υπάρξει κάποια απίστευτη έκπληξη το δίδυμο που θα πάει στον δεύτερο γύρο θα είναι Φάμελλος - Πολάκης. Είναι κοινό μυστικό άλλωστε. Αυτό που ουδείς γνωρίζει είναι η σειρά κατάταξης ή η διαφορά ανάμεσα στους δύο. Μέχρι και πριν λίγο καιρό θα στοιχηματίζαμε υπέρ Φάμελλου. Εντούτοις, ο Παύλος Πολάκης κάνει δυναμική εμφάνιση, κερδίζει πόντους και πλέον καταγράφεται ισοδύναμος με τον εσωκομματικό του αντίπαλο.
Από τη στιγμή που δεν υπάρχει ο «μπαμπούλας» Κασσελάκης, οι υποψήφιοι έχουν κάθε λόγο να ξεδιπλώσουν τη δική τους διακριτή πολιτική πρόταση. Μήπως όμως στο σίριαλ ΣΥΡΙΖΑ έχουμε νέες σκηνές και νέα επεισόδια; Το debate φανέρωσε κάποιες διαφωνίες, χωρίς όμως να γίνουν απολύτως ορατές. Πιο «λαϊκός» ο Πολάκης, πιο «σοβαρός» ο Φάμελλος. Ωστόσο, οι δύο βασικοί υποψήφιοι απέφυγαν να μπουν στον ιδεολογικό και πολιτικό καυγά. Ενδεχομένως να ήταν η ανάγκη μιας ενωτικής εικόνας, που οδήγησε σε ήπιο και πολιτισμένο διάλογο ανάμεσα σε συντρόφους, όπως ειπώθηκε. Ο δεύτερος λόγος της ηπιότητας και των ιδιαιτέρως προσεχτικών και πολιτικά ανώδυνων διαλόγων έχει να κάνει με το κοινό. Διαφορετικά θα μίλαγε ο Πολάκης, για παράδειγμα, σε 300 της Κρήτης, διαφορετικά σε ένα κομματικό ακροατήριο και διαφορετικά σε ένα αγνώστου προελεύσεως εκλογικό κοινό, που εν δυνάμει θα φτάσει στην κάλπη την Κυριακή. Το ίδιο ασφαλώς ισχύει για τον Σωκράτη Φάμελλο και για τους άλλους δύο υποψηφίους. Την Τετάρτη το βράδυ μίλαγαν στο πανελλήνιο και όπως είπε ο Παύλος Πολάκης απευθύνεται σε όλους τους Έλληνες εκτός από φασίστες και λαμόγια. Κάπως έτσι εξηγούνται οι συνεχείς αναφορές του στο «όραμα για μια έντιμη χώρα» και η αναμενόμενη επιμονή του σε ζητήματα διαπλοκής και σκάνδαλα.
Τι απέφυγαν οι υποψήφιοι πρόεδροι
Αυτός, που αναμφίβολα δεν αισθάνθηκε άνετα στη συζήτηση ήταν ο Απόστολος Γκλέτσος, που ήταν σαν το ψάρι στη στεριά, για να το πούμε κομψά. Ο Νίκος Φαραντούρης επιχείρησε να καταγραφεί ως «επιστήμων» και «ειδικός», σαφώς δεξιόστροφος που απευθυνόταν σε ένα κοινό πέρα και έξω από την Αριστερά. Ο Παύλος Πολάκης ήταν ο «λαϊκός» της παρέας, εστιάζοντας σε προγραμματικά ζητήματα, μιλώντας για την ανάγκη να κλείσουν οι πληγές των μνημονίων. Ο Σωκράτης Φάμελλος είχε συγκροτημένο λόγο, ιδιαίτερα στα ζητήματα του περιβάλλοντος και της εξωτερικής πολιτικής. Εντούτοις, αν και ο τηλεοπτικός διάλογος κράτησε κάτι παραπάνω από δύο ώρες, οι υποψήφιοι απέφυγαν αρκετά ζητήματα, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να επηρεάσουν, θετικά ή αρνητικά, το εκλογικό κοινό. Και αυτό, μάλλον, δεν έγινε τυχαία.
1. Δεν μίλησαν για την πολιτική συμμαχιών, ενώ στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και πρόσφατα και τα προηγούμενα χρόνια αποτελούσε και αποτελεί ένα από τα ζητήματα αντιπαράθεσης. Θα περιμέναμε από τον Σ. Φάμελλο να κάνει αναφορά στη συμπόρευση των δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων, αλλά όχι, προτίμησε να προφυλαχτεί.
2. Υπήρξαν αυστηρές αναφορές στον Στ. Κασσελάκη, μίλησαν για «λάθη», χωρίς όμως να αναφερθούν στην ουσία των πολιτικών και ιδεολογικών διαφορών. Περιορίστηκαν σε γενικόλογες κριτικές, με τον Παύλο Πολάκη να κουνάει το (ψευδές) πόθεν έσχες και τον Σωκράτη Φάμελλο για τα «μαύρα ταμεία». Λέξη δεν ειπώθηκε από τους τέσσερις για την περιβόητη αναφορά Κασσελάκη για το «ΝΑΤΟ ως ιερή αμυντική συμμαχία», την ανάγκη συμπόρευσης κεφαλαίου εργασίας και τόσα άλλα.
3. Δεν μπήκαν σε αντιπαράθεση για τις ευθύνες ανάδειξης του Στ. Κασσελάκη στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, λες και είχαν κάνει κάποια συμφωνία μεταξύ τους. Ήταν ασφαλώς μια δύσκολη στιγμή καθώς θα έπρεπε να εξηγήσουν τη στήριξη στο πρόσωπό του ο καθένας με το δικό του τρόπο. Ο Πολάκης αναγνώρισε ότι έκανε λάθος, λέγοντας ότι παρασύρθηκε από άλλους. Για την ουσία της επιλογής του σιωπή.
4. Καμία αναφορά στην άνοδο της ακροδεξιάς σε Ελλάδα και κόσμο. Μισή κουβέντα για την εκλογή Τραμπ, που αναμφίβολα επηρεάζει τη διεθνή σκηνή, ασφαλώς και τις εξελίξεις στην Ελλάδα.
5. Παρότι «προκλήθηκαν» από τον Ν. Φαραντούρη, ο οποίος άφησε ανοιχτή την εκδοχή προσχώρησης του ΣΥΡΙΖΑ στην ευρωπαϊκή ομάδα των σοσιαλιστών μέσω καταστατικού συνεδρίου, οι δύο βασικοί υποψήφιοι απέφυγαν οποιοδήποτε σχόλιο.
6, Αν εξαιρέσουμε τον Απόστολο Γκλέτσο, που δεν μπόρεσε όμως να απαντήσει σε ερώτηση για το προσφυγικό καμία άλλη αναφορά δεν υπήρξε.
7. Η λέξη «Αριστερά» ακούστηκε ελάχιστες φορές, σε αντίθεση με τη δημοκρατική και προοδευτική παράταξη χωρίς όμως ούτε αυτή να εξηγηθεί.
8. Δεν υπήρξε κανένας αναστοχασμός ή έστω κάποια αναφορά στη διαδικασία εκλογής του προέδρου από μια αόριστη εκλογική βάση. Καμία κριτική αποτίμηση για το φαινόμενο του αρχηγισμού.
9. Δεν άνοιξε το ζήτημα της δημοκρατίας μέσα στο κόμμα, των παραβιάσεων του καταστατικού και όσων έγιναν το τελευταίο διάστημα.
10. Αμήχανες ήταν οι λίγες αναφορές στους εργαζόμενους σε «Κόκκινο» και «Αυγή», οι οποίοι ήταν συγκεντρωμένοι έξω από την ΕΡΤ.
11. Ελάχιστες οι αναφορές στον Αλέξη Τσίπρα και αυτές αποκλειστικά από τον Σ. Φάμελλο. Οι υπόλοιποι φρόντισαν να σιωπήσουν.
Αλλά και οι διάλογοι που έγιναν ανάμεσα στους τέσσερις υποψήφιους δεν έβγαλαν είδηση. Κάτι πήγε να γίνει όταν ο Σ. Φάμελλος ρώτησε τον Π. Πολάκη για τους γάμους των ομόφυλων ζευγαριών και τη στάση του στη Βουλή. Ο Παύλος Πολάκης επανέλαβε ότι είχε δίκιο, λέγοντας όμως ότι βασική αιτία ήταν η παρένθετη μητρότητα, χωρίς να απαντήσει στην ουσία της ερώτησης. «Πόσα ακόμα λάθη αντέχει το κόμμα;» ρώτησε ο Φάμελλος τον Πολάκη, υπενθυμίζοντας του τα φάουλ που έχει κάνει στο παρελθόν. Ναι, αλλά εγώ σας ξελάσπωσα τελικά, ήταν περίπου η απάντηση.
Διάλογο με όσους μοιραζόμαστε κοινές αξίες
Από τον Ιούνιο του ’23 μέχρι τον Νοέμβριο του ’24, συνέβησαν τόσα στο ΣΥΡΙΖΑ που θαρρεί κανείς πως πέρασαν χρόνια, δύσκολα, αμήχανα, με προσπάθειες και πολλές ματαιώσεις. Και τα δύσκολα αντιμετωπίζονται μονάχα όταν τα κοιτάμε στα μάτια. Η ανάγκη να διασωθεί ο χώρος δεν αφορά μόνο τα εσωτερικά αλλά την παρουσία της Αριστεράς μπροστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση με ένα Σύμφωνο Μετανάστευσης απέναντι στον άνθρωπο και στις ΗΠΑ όπου η εκλογή του Τραμπ σημαίνει την πλήρη κατάλυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η επόμενη ημέρα είναι σημαντικό να μας βρει σε ουσιαστικό διάλογο με εκείνες και εκείνους που μοιραζόμαστε κοινές αξίες στην πράξη της ζωής, με σεβασμό και χωρίς αφοριστική αντιμετώπιση επί προσωπικού. Η διαφορετική επιλογή να είναι σεβαστή, αλλιώς η Αριστερά είναι λέξη στο χαρτί και όχι ουσία, κι αυτό είναι ίσως η μεγαλύτερη απογοήτευση και η πιο άδικη αντιμετώπιση του χώρου της Αριστεράς, που παλεύει πάντα για έναν πιο δίκαιο κόσμο.
Ευγενία (Τζένη) Αρσένη,
μέλος της ΚΕ ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ
Επιστροφή στη σοβαρότητα και την πολιτική
Κι όμως το προχθεσινό debate έδειξε ότι υπάρχει κοινωνικός και πολιτικός σφυγμός. Ουσιαστικός διάλογος, πολιτικά επιχειρήματα, σοβαρότητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία απέδειξε ότι μπορεί και να μιλήσει πολιτικά και ότι η κοινωνία τον παρακολουθεί κι αυτό προκύπτει από την υψηλή τηλεθέαση στο debate. Επόμενος στόχος είναι να κερδίσουμε το στοίχημα της συμμετοχής την Κυριακή κι από Δευτέρα ανασυγκρότηση, επανεκκίνηση, ανάκαμψη για το κόμμα και τον χώρο μας. Στο χέρι μας είναι να επικοινωνήσουμε ξανά με αυτούς που απογοητεύσαμε και πληγώσαμε όλον αυτό τον καιρό, στο χέρι μας είναι να αποκαταστήσουμε την επικοινωνία μαζί τους και να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους.
Η χώρα έχει μεγάλες προκλήσεις μπροστά της και κανείς μόνος του δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει από τον προοδευτικό και δημοκρατικό χώρο. Ο κίνδυνος μετά την εκλογή Τραμπ να σχηματιστεί και στην Ελλάδα κυβερνώσα ακροδεξιά είναι υπαρκτός. Είναι ανάγκη με τη νέα ηγεσία του ο ΣΥΡΙΖΑ να πάρει πρωτοβουλίες και στην κοινωνία και στη Βουλή για συγκρότηση χώρου διαλόγου και κοινής δράσης των προοδευτικών δυνάμεων απέναντι στην αποτυχημένη κυβέρνηση Μητσοτάκη και απέναντι στον κίνδυνο ανόδου της ακροδεξιάς. Η ιστορία του Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία και μια αντιστοίχιση με ένα προοδευτικό μέτωπο στην Ελλάδα είναι η μεγάλη πρόκληση, όχι μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά για όλους. Να δούμε τις προκλήσεις, τις ανησυχίες και τις ελπίδες της ελληνικής κοινωνίας με όρους μέλλοντος και όχι με όρους παρελθόντος.
Κώστας Ζαχαριάδης,
μέλος της ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ