«Πολιτική σταθερότητα» πάει να πουλήσει η ΝΔ στο πιο ρευστό κομματικό τοπίο της μεταπολίτευσης. Είναι η πρώτη φορά που διαγράφεται πρώην πρωθυπουργός από το κόμμα του (ΝΔ), η πρώτη φορά που το εκλεγέν κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης χάνει τη θέση του στο κοινοβούλιο (ΣΥΡΙΖΑ) και η πρώτη φορά που το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αριθμεί τη μικρότερη δύναμη κοινοβουλευτικά (ΠΑΣΟΚ). Τρεις πρωτιές που αλλάζουν το πολιτικό σκηνικό και που αναθέτουν νέα καθήκοντα στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται.
Μήνυμα με πολλούς αποδέκτες
Η διαγραφή Σαμαρά δεν χτύπησε, ακριβώς, σαν κεραυνός εν αιθρία. Όπως είπε και ο κ. Σαμαράς όλα όσα είπε στη συνέντευξη στο Βήμα τα έχει ξαναπεί πολλές φορές. Ήταν ένα μήνυμα με πολλούς αποδέκτες: τους υπουργούς και τα στελέχη της κυβέρνησης που έχουν επιλέξει από τις ευρωεκλογές και ύστερα ν’ αποσυρθούν από το δημόσιο βήμα [«κάποια στιγμή η δόξα των κρυπτόμενων θα τελειώσει», δήλωσε ο Α. Γεωργιάδης]· τους βουλευτές που έλεγχαν το κυβερνητικό έργο με κοινοβουλευτικές ερωτήσεις και διαμορφωνόταν σιγά σιγά μια εσωκομματική αντιπολίτευση [«Δεν υπάρχουν Συμπιλίδηδες στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας», Π. Μαρινάκης]· τους σαμαρικούς να αποκηρύξουν τον Σαμαρά [«εάν αμφισβητείται ο πατριωτισμός του υπουργού Εξωτερικών, προφανώς αμφισβητείται και ο πατριωτισμός του πρωθυπουργού (…) αυτό δεν μπορεί να γίνει ανεκτό», Μ. Βορίδης]· τις υπό συσπείρωση τάσεις της ΝΔ· όσους ενδέχεται να επιδιώξουν να έχουν το πάνω χέρι στην επιλογή του προέδρου της Δημοκρατίας –οι ζυμώσεις βρίσκονται στο ζενίθ, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις. Η Νέα Δημοκρατία θέλει να εκπέμψει ένα σήμα ότι μετά τη διαγραφή Σαμαρά, το ζήτημα θεωρείται λήξαν, ωστόσο το βλέμμα παραμένει καρφωμένο στον Προϋπολογισμό που θα πρέπει να ψηφιστεί από όλη την ΚΟ –ακόμα και αν δεν κινδυνεύει η κυβέρνηση να πέσει, κινδυνεύει να αποκαλυφθεί ότι πατά σε σαθρό έδαφος.
Το ΠΑΣΟΚ αναζητά το «παλιό»
Όπως και να έχει, η στρατηγική της ΝΔ έχει πια χαραχθεί και είναι πολύπλευρη. Έχει επιλέξει καιρό πριν συμβεί σε ποιον απευθύνεται ως αξιωματική αντιπολίτευση, παίρνοντας έτσι από τη λάμψη που νιώθει το ΠΑΣΟΚ πως βρέθηκε δεκαπέντε χρόνια μετά -και ύστερα από δύο διασπάσεις του ΣΥΡΙΖΑ σε έναν χρόνο- ξανά στη δεύτερη θέση. Έχει φροντίσει η ΝΔ να αρχίσει να συσπειρώνει ένα αντι-ΠΑΣΟΚ (κατά το αντι-ΣΥΡΙΖΑ) μέτωπο, χαρακτηρίζοντας το «πράσινο ΣΥΡΙΖΑ» και εγκαλώντας το για έλλειψη προγράμματος και αναξιοπιστία (όπως ακριβώς έκανε με τον ΣΥΡΙΖΑ). Οι πρωταγωνιστές άλλαξαν, οι ρόλοι που η ΝΔ αποδίδει στην αξιωματική αντιπολίτευση παρέμειναν ίδιοι.
Το ΠΑΣΟΚ, βέβαια, τρέχει τώρα να διαμορφώσει πρόγραμμα και να αναθερμάνει κοινωνικές συμμαχίες, ξεχνώντας τους λόγους που βρέθηκε στα πολιτικά Τάρταρα την προηγούμενη δεκαετία. «Ανοίγουμε διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους για νέο κοινωνικό συμβόλαιο», δήλωσε ο Ν. Ανδρουλάκης, ο οποίος την ερχόμενη Τετάρτη διοργανώνει σύσκεψη με την ΓΣΕΕ, τον ΣΕΒ, την ΓΣΕΒΕΕ και τον ΣΕΤΤΕ, κοινωνικούς φορείς με τους οποίους είχε στο παρελθόν (και διατηρεί σε κάποιο βαθμό ακόμα) προνομιακή σχέση. Η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ είναι να θυμίσει το «παλιό καλό ΠΑΣΟΚ», τις «ένδοξες εποχές». Θέλει να αποκτήσει την ιδιοκτησία της ατζέντας στη στέγη, την εργασία (μισθούς και συλλογικές διαπραγματεύσεις) και την ακρίβεια. Είναι άλλωστε πεδία από τα οποία η ΝΔ συσσωρεύει την οργή και ανασφάλεια των πολιτών. Για να μην φαίνεται ότι τα εγκαταλείπει η ΝΔ τα έχει μεταφέρει στο… 2027, προεκλογικό έτος. Τότε θα αρχίσει η εφαρμογή του αλγορίθμου για τον κατώτατο μισθό και ευελπιστεί ότι ο μέσος μισθός θα είναι πάνω από τα 1.500 ευρώ, τότε θα εφαρμόσει φοροελαφρύνσεις στη μεσαία τάξη.
Το τερέν της ΝΔ
Έως τότε όμως στρώνει το δικό της τερέν η ΝΔ, που το έχει ονομάσει «Εθνική Στρατηγική για την Περιφερειακή Ανάπτυξη» και θα παρουσιάσει τον Μάιο του 2025, δύο χρόνια πριν τις εκλογές, όπως λένε κυβερνητικές πηγές, για να είναι «ουδέτερος ο χρόνος», αλλά και στη μέση του εκλογικού κύκλου έχοντας την κυβέρνηση προετοιμασμένη για οτιδήποτε αιφνίδιο ή… πρόωρο προκύψει.
Η Εθνική Στρατηγική, λοιπόν, που έχει ήδη παρουσιαστεί σε Έβρο, Ζάκυνθο, Ναύπλιο και Φωκίδα και εν μέρει στη Νάξο, μέσω του Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών, είναι ένα πρόγραμμα έργων με χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά ταμεία, που δίνονται στους μεγάλους επιχειρηματίες. Η κυβέρνηση της ΝΔ πηγαίνει σε όλες τις περιφέρειες, ενεργοποιώντας έτσι τις τοπικές της δυνάμεις και τους βουλευτές της, αναθερμαίνοντας τις σχέσεις της με την τοπική αυτοδιοίκηση και δείχνοντας στους πολίτες ότι είναι δίπλα τους. Ανακοινώνει έργα που δεν επηρεάζουν τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς θα είναι χρηματοδοτούμενα, θα δώσουν μεροκάματα σε εργάτες (όλη η Ελλάδα ένα εργοτάξιο), θα φέρουν τεράστια έσοδα στις μεγάλες επιχειρήσεις και ομίλους αφού τεχνηέντως έχει αποκλείσει την μικρή επιχειρηματικότητα ή το να δοθούν τα έργα στους δήμους ή σε συνεταιρισμούς. Όπως στην πρώτη της θητεία η ΝΔ –κάτι που διάβασε εσφαλμένα η Αριστερά και το πλήρωσε στις εκλογές– έδινε επιχορηγήσεις και ενισχύσεις (με το σταγονόμετρο, αλλά στη ανομβρία είναι σωτήριο), τώρα θα δίνει δουλειά στους ανθρώπους και κεφάλαια στο μεγάλο κεφάλαιο. Τι και αν τα έργα που ανακοινώνει δεν αλλάζουν σε τίποτα το παραγωγικό μοντέλο της χώρας ούτε αντιμετωπίζουν τις ανισότητες. Αυτά είναι ψιλά γράμματα.
Έκθεση του ΙΟΒΕ εστίασε στη συστηματική καταγραφή των τάσεων στις ελληνικές περιφέρειες. Σύμφωνα με αυτή: η μείωση και γήρανση του πληθυσμού συσχετίζονται με τους ρυθμούς ανάπτυξης σε περιφερειακό επίπεδο, ενώ παρουσιάζουν μειωμένη ένταση σε επιμέρους περιοχές, όπως η Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο· η οικονομική δραστηριότητα παρουσιάζει αμείωτα υψηλή συγκέντρωση στην Αττική, όπου καταγράφεται με διαφορά το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ· η ετερογένεια μεταξύ περιφερειών σε βασικούς κοινωνικούς δείκτες και η απόκλιση από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο παραμένει έντονη, όπως για θέματα εισοδηματικής ανισότητας, υπηρεσιών και κοινωνικής προστασίας. Η Εθνική Στρατηγική της ΝΔ καθόλου δεν αντιμετωπίζει κάτι από αυτά. Το αντίθετο. Εγκαταλείπει και όσα έχουν γίνει.
Πολύπλευρη στρατηγική
Η ΝΔ, έχοντας το βλέμμα της σε δύο ορόσημα την υπερψήφιση του Προϋπολογισμού και την ανακοίνωση της υποψηφιότητας του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλάζει την ατζέντα, αφήνοντας πίσω το δυσβάσταχτο παρόν της κοινωνίας και οδηγώντας το βλέμμα της σε ένα πιο άνετο μέλλον· κάνει ιδεολογική στροφή εισάγοντας την αντι-woke ατζέντα και μιλώντας για «τυραννία της μειοψηφίας», μήπως και η ακροδεξιά δεν βρει στο πρόσωπο ενός ή μίας τον/την ηγέτη της και συσπειρωθεί (πριν ένα χρόνο μίλαγε για την «τυραννία της πλειοψηφίας», για να περάσει την ισότητα στο γάμο, άλλη συγκυρία, άλλη ρητορική), · ανοίγει μέτωπο με την νέα αξιωματική αντιπολίτευση, με παλιά εργαλεία που έκαναν τη δουλειά στην προηγούμενη· τοποθετεί στα πόδια των πολιτικών της εταίρων όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία· χαράσσει το δρόμο για τις εκλογές το 2027, έχοντας εξασφαλίσει την ατζέντα και το κυβερνητικό πρόγραμμα, αν χρειαστεί να γίνουν νωρίτερα· προετοιμάζει το κοινό της για ενδεχόμενες συμμαχίες που θα τη βγάζουν από αδιέξοδα.
Η ΝΔ παρότι έχει βρεθεί στις Συμπληγάδες, έχει κλειδώσει την πορεία της και δεν επηρεάζεται ούτε στο ελάχιστο από την πορεία του ανέμου. Την προηγούμενη θητεία της τα κατάφερε να τις περάσει. Αυτή τη φορά, είναι τόσες οι πρωτιές, τόσο άγνωστο το τοπίο που μπορεί και να μην καταφέρει να σταθμίσει όλους τους παράγοντες. Σε αυτό ελπίζουμε, στο απρόβλεπτο.