Η δίνη του πολέμου λυσσαλέα αποπειράται να σβήσει την συλλογική μνήμη, την ταυτότητα, την ιστορία των χωρών της Μ.Ανατολής. Και ενώ σταδιακά κορυφώνεται το δράμα του παλαιστινιακού λαού στη Γάζα , όπως και του λιβανέζικου, για τη Δυτική Όχθη ο Μπ. Σμότριχ ανακοίνωσε ότι επίκειται de jure η προσάρτηση της, ειδικότερα της περιοχής Γ που συνιστά το 60% της εδαφικής επικράτειας της, ενώ η κυβέρνηση του ακροδεξιού συνασπισμού του Ισραήλ αναμένει την ορκωμοσία του Ντ. Τραμπ και την επίσημη ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων του .
Στις 20 Νοεμβρίου συγκλήθηκε εκ νέου το Συμβούλιο Ασφαλείας για τη Γάζα, όπου για άλλη μια φορά οι Η.Π.Α μπλόκαραν ψήφισμα που ζητούσε την άμεση, άνευ όρων, μόνιμη κατάπαυση του πυρός, απαιτώντας την απελευθέρωση όλων των αιχμάλωτων. Εντελώς αιφνιδιαστικά, δύο 24ωρα μετά, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ανακοίνωσε ότι εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπ.Νετανιάχου, τον πρώην υπουργό Άμυνας Γιάβ Γκαλλάντ, όπως και για τον επικεφαλής των στρατιωτικών δυνάμεων της Χαμάς Μοχάμεντ Ντεΐφ που φέρεται να είναι νεκρός, σύμφωνα με τους ισραηλινούς, ως ύποπτους τέλεσης εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας..
Η «Εποχή» δημοσιεύει άρθρο του Σωτήρη Λίβα καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και εθνικό εκπρόσωπο (2023) στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Εγκλήματα Μίσους.
Για τα εντάλματα σύλληψης Νετανιάχου-Γκαλλάντ
Τα εντάλματα σύλληψης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου και του πρώην, πλέον, υπουργού Εθνικής Άμυνας Γιάβ Γκαλλάντ εκδόθηκαν από το Πρώτο Προδικαστικό Τμήμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου στις 21 Νοεμβρίου 2024 σε συνέχεια της από μέρους του Δικαστηρίου απόρριψης δυο αιτημάτων του Ισραήλ που είχαν κατατεθεί στις 16 Σεπτεμβρίου: α) της αμφισβήτησης των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου επί του Ισραήλ (επί τη βάσει του άρθρου 19 παρ. 2 του Καταστατικού του ΔΠΔ) και β) του αιτήματος επανακοινοποίησης της κλήσης για την έναρξη της έρευνας.
Ως προς το πρώτο αίτημα, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είναι απαραίτητη η από μέρους του Ισραήλ αποδοχή των αρμοδιοτήτων του ΔΠΔ, από τη στιγμή που το Δικαστήριο έχει ήδη κρίνει από τις 5 Φεβρουαρίου 2021 ότι μπορεί να ασκήσει τις αρμοδιότητές του στην Παλαιστίνη, συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Όχθης, της Γάζας και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Απέρριψε επίσης το ίδιο αίτημα με το σκεπτικό ότι το ένταλμα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί πριν την έκδοσή του. Ως προς το δεύτερο αίτημα (αίτημα επί της ουσίας αναβολής), απορρίφθηκε από το Δικαστήριο με το σκεπτικό ότι ο Εισαγγελέας είχε ήδη ζητήσει από το Ισραήλ να ασκήσει, εφόσον το επιθυμούσε, το σχετικό του δικαίωμα στο παρελθόν - συνεπώς επανακοινοποίηση δεν απαιτείται εν προκειμένω.
Επί της ουσίας, το Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον Νετανιάχου και τον Γκαλλάντ για τρία αδικήματα προβλεπόμενα από το Καταστατικό του ΔΠΔ: α) για το έγκλημα πολέμου της συστηματικής χρήσης τoυ λιμού ως πολεμικής μεθόδου, β) για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, για δολοφονίες, διωγμούς και άλλες απάνθρωπες πράξεις, γ) για το έγκλημα πολέμου της εσκεμμένης στοχοποίησης αμάχων (στην τελευταία περίπτωση ως πολιτικοί προϊστάμενοι των ενόπλων δυνάμεων). Και στις τρεις περιπτώσεις, το Δικαστήριο έκρινε ότι υφίστανται εύλογοι λόγοι για τη διερεύνηση των εγκλημάτων και την έκδοση των ενταλμάτων. Ένταλμα εκδόθηκε επίσης για τον, κατά πάσα πιθανότητα ήδη θανόντα, Μοχάμεντ Ντεΐφ.
Η έκδοση των ενταλμάτων και για εγκλήματα πολέμου και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατά Νετανιάχου και Γκαλλάντ αιτιολογείται από την, από μέρους του Δικαστηρίου, αναγνώριση της «κατάστασης στη Γάζα» και ως διεθνή ένοπλη σύρραξη (μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης) και ως μη διεθνή ένοπλη σύρραξη (μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς).
Τελειώνοντας: είναι λίγο δύσκολο να προβλέψει κανείς τις αντιδράσεις τόσο του ίδιου του Ισραήλ, όσο και των χωρών που, πολύ πιθανόν, θα κληθούν στο μέλλον να σεβαστούν τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει σε σχέση με την από μέρους τους κύρωση του Καταστατικού του ΔΠΔ, προβαίνοντας στις συλλήψεις που επιτάσσουν τα εντάλματα. Είναι πολύ πιθανόν ο Νετανιάχου να προσπαθήσει να καλυφθεί πίσω από την επίκληση κρατικής ασυλίας. Είναι πολύ πιθανόν επίσης πολλές χώρες να παραβλέψουν αυτές τους τις υποχρεώσεις, όπως το έπραξε πριν λίγο καιρό η Μογγολία, όταν, στην ουσία, αρνήθηκε να συλλάβει τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν που βρισκόταν για επίσημη επίσκεψη στο Ουλάν Μπατόρ.
Πάντοτε, σε αυτές τις περιπτώσεις, οι πολιτικές προτεραιότητες υπερβαίνουν τις νομικές (και ηθικές) υποχρεώσεις – όμως, από την άλλη μεριά, οι τελευταίες καθιστούν όλο και πιο δύσκολη την επανάληψη του αφηγήματος του Ισραήλ περί ηθικής ανωτερότητας και άμυνας και περιορίζουν, έστω και σε μικρό, αλλά όχι αμελητέο βαθμό, την ελευθερία των κινήσεών του.
Στη συνέχεια παραθέτουμε αποκλειστικές δηλώσεις που εστάλησαν στην εφημερίδα μας από το Hadash-Δημοκρατικό Μέτωπο για την Ειρήνη και την Ισότητα, τον Μουσταφά Μπαργκούτι, Γενικό Γραμματέα του κόμματος «Παλαιστινιακή Εθνική Πρωτοβουλία» και το Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Αντιδράσεις στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη από την απόφαση
Εντός του Ισραήλ σύσσωμο το πολιτικό φάσμα τάχθηκε εναντίον της απόφασης. Στην ανακοίνωση του γραφείου του ισραηλινού πρωθυπουργού η απόφαση χαρακτηρίζεται ως αντισημιτική και ότι αποτελεί «επανάληψη» της δίκης Ντρέιφους1, που θα έχει την ίδια κατάληξη: «καμία απόφαση εναντίον του Ισραήλ θα το αποτρέψει από την υπεράσπιση των πολιτών του. Ο πρωθυπουργός Μπ.Νετανιάχου δεν θα υποκύψει στην πίεση, θα συνεχίσει να επιδιώκει τους στόχους που έχουν τεθεί στο δίκαιο πόλεμο που διεξάγει εναντίον της Χαμάς και του ιρανικού άξονα τρομοκρατίας.».
Μοναδική εξαίρεση στην ομόφωνη τοποθέτηση του πολιτικού συστήματος εναντίον της απόφασης ήταν η δήλωση του Δημοκρατικού Μέτωπου για την Ειρήνη και την Ισότητα – Hadash:
«Η απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου απορρέει από σαφή αποδεικτικά στοιχεία: ο πόλεμος στη Γάζα εκδηλώνεται ως ένας ατέρμονος πόλεμος όπου διαπράττονται σοβαρά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Νετανιάχου και Γκαλλάντ είναι υπεύθυνοι για την ολοκληρωτική καταστροφή στη Γάζα και τη μαζική δολοφονία των κατοίκων της. Για αυτό πρέπει να πληρώσουν ένα τίμημα. Αυτός ο ατελείωτος πόλεμος δεν καταστρέφει μόνο τη Γάζα και το Λίβανο αλλά αποστερεί το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού στην αυτοδιάθεση, καταστρέφει την κοινωνία του Ισραήλ μετατρέποντας το σε ένα κράτος – εγκληματία.
Για το μέλλον και των δύο λαών ο πόλεμος πρέπει να σταματήσει άμεσα, να ανατραπεί η κυβέρνηση, να αλλάξει κατεύθυνση, να τερματισθεί η κατοχή και ακολούθως να υπάρξει πολιτική διευθέτηση.».
Τα παλαιστινιακά πολιτικά κόμματα τόσο στη Γάζα όσο και στη Ραμάλα χαιρέτισαν την απόφαση του διεθνούς δικαιοδοτικού οργανισμού.
O Δρ. Μουσταφά Μπαργκούτι επικεφαλής του κόμματος «Παλαιστινιακή Εθνική Πρωτοβουλία» προέβη στην εξής δήλωση:
«Καλωσορίζουμε την απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου να εκδώσει εντάλματα σύλληψης εναντίον του Μπ.Νετανιάχου και Γιαβ Γκαλλάντ με την κατηγορία διάπραξης εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Καλούμε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης να επισπεύσει την απόφαση του για την τέλεση του εγκλήματος της γενοκτονίας από το Ισραήλ.».
Στη συνέχεια παραθέτουμε τη δήλωση του Δημοκρατικού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης:
«Το Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης χαιρέτισε την απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου να συλλάβει τόσο τον Νετανιάχου, τον επικεφαλής της ισραηλινής φασιστικής κυβέρνησης, όσο και τον Γιάβ Γκαλλάντ, πρώην υπουργό Άμυνας, για τον γενοκτονικό πόλεμο και τα εγκλήματα που διαπράττει εναντίον του παλαιστινιακού λαού εδώ και 14 μήνες, που στοίχισαν τη ζωή, τουλάχιστον, 60 χιλιάδων μαρτύρων και 100 χιλιάδες τραυματίστηκαν, στην πλειονότητά τους ήταν γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι, μετατρέποντας τη Λωρίδα της Γάζας σε καμένη γη.
Το Δημοκρατικό Μέτωπο ζήτησε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο να εμμείνει στην απόφασή του και να επεκτείνει τη δίωξη και σε άλλους εγκληματίες πολέμου του κατοχικού κράτους, όπως σε υπουργούς, αξιωματικούς και αξιωματούχους ασφαλείας: «Οι ευθύνες τους για το γενοκτονικό πόλεμο κατά του λαού μας δεν είναι λιγότερες από τις ευθύνες των Νετανιάχου και Γκάλαντ.». Κάλεσε, επίσης, τις χώρες του κόσμου να σεβαστούν την απόφαση του Διεθνούς Δικαιοδοτικού Οργανισμού και να συνεργαστούν μαζί του για τη σύλληψη των καταζητούμενων.
Ταυτόχρονα, το Δημοκρατικό Μέτωπο προειδοποίησε, επίσης, τις Ηνωμένες Πολιτείες και οποιαδήποτε άλλη χώρα να μην παρέχουν οποιαδήποτε πολιτική κάλυψη στον Νετανιάχου και τον Γκάλαντ. Είναι εγκληματίες πολέμου και καταζητούνται από τη διεθνή δικαιοσύνη, ώστε να βρεθούν στη θέση που τους αξίζει, δηλαδή πίσω από τα κάγκελα των κελιών του Δικαστηρίου.».
Όσο για τις Η.Π.Α κατηγορηματικά καταδίκασαν την απόφαση εκφράζοντας τη βαθιά ανησυχία τους για τη βιασύνη του Εισαγγελέα να ζητήσει εντάλματα σύλληψης, όπως επίσης και για τα ανησυχητικά σφάλματα που προέκυψαν στη διαδικασία. Είναι προφανές, θα αναζητηθούν από κοινού με τους ισραηλινούς τα επόμενα βήματα ανατροπής της απόφασης.
Με αυτήν την υπόθεση ο γενικός εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Καρίμ Χαν, αγνόησε τις «προτροπές» ηγετών της Δύσης να διερευνά την τέλεση απεχθών εγκλημάτων μόνο από χώρες του Παγκόσμιου Νότου, πιο συγκεκριμένα από Ρωσία και από Αφρική.
Ίσως, το αισιόδοξο σενάριο, αυτή η νέα νομική μάχη να συντελέσει, να αποτελέσει τη θρυαλλίδα ανατροπής της ακροδεξιάς κυβέρνησης του Ισραήλ.
Σημειώσεις
1) Η πολύκροτη δίκη αφορούσε το γάλλο αξιωματικό, εβραϊκής καταγωγής, Αλφρέ Ντρέιφους. Με «κατασκευασμένο» κατηγορητήριο, συνελήφθη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, η υπόθεση θεωρήθηκε «προάγγελος» του επερχόμενου ευρωπαϊκού αντισημιτισμού.