Ούτε οι βιαστές είναι τέρατα, ούτε οι γυναίκες θέλουν να είναι ηρωίδες ή ευπρεπή θύματα
Ήταν 12 του Νοέμβρη 2022 όταν η Ζιζέλ Πελικό, που ζει σε ένα χωριό της Γαλλίας (Προβηγκία), 72 χρονών και συνταξιούχα, με τρία παιδιά που απέκτησε με τον 71χρονο (πρώην πλέον) σύζυγό της Ντομινίκ Πελικό και εγγόνια, κλήθηκε από την αστυνομία της περιοχής για κάποια ενημέρωση[1]. Εκεί έμαθε ότι ο σύζυγός της επί μία σχεδόν δεκαετία προσκαλούσε άντρες στο σπίτι τους για να τη βιάσουν, αφού προηγουμένως της είχε βάλει, εν αγνοία της, υπνωτικά και αγχολυτικά χάπια στο φαγητό και το ποτό της. Τόσα χρόνια δεν είχε καταλάβει τίποτα και τον θεωρούσε, όπως τα παιδιά τους και το οικείο περιβάλλον, έναν ευγενικό και μετρημένο άντρα. Όμως, ο σύζυγος δεν ήταν μόνο ένας από τους 70 περίπου βιαστές της, αλλά βιντεοσκοπούσε τους βιασμούς της (περίπου 200). Το άφθονο και ζοφερό υλικό καταδεικνύει ότι η Ζιζέλ Πελικό ήταν ναρκωμένη κατά τη διάρκεια των βιασμών της. Μετά την ενημέρωση δεν έπεσε από τα σύννεφα, αλλά αισθάνθηκε σαν ο ουρανός να έπεσε πάνω της, αποσυνθέτοντας το σώμα της, ολάκερη την ύπαρξή της. Παρόλα αυτά, ενημέρωσε την κόρη της (40 χρονών) και ξεκίνησε τα διαδικαστικά για τη δίκη.
Η δημοσιοποίηση του συμβάντος συγκλόνισε, καταρχάς τη γαλλική κοινωνία και προκάλεσε την οργή γυναικείων - φεμινιστικών συλλογικοτήτων, ενώ στη συνέχεια τα ίδια συναισθήματα εκφράστηκαν και σε πολλές άλλες χώρες. Η Ζιζέλ Πελικό επέλεξε να διεξαχθεί η δίκη ανοικτή, και όχι με κλειστές πόρτες που δικαιούταν, να αναλάβει, δηλαδή, τη θέση του κατήγορου και να μην αποδεχθεί τη θέση του θύματος που δεν σιωπά μεν, αλλά νοιώθει ντροπή για όλο αυτό που της συνέβη. Αυτή η επιλογή και το σκεπτικό που διατυπώθηκε διεύρυνε την όλη συζήτηση (περιλαμβανομένης και της δικαστικής διαδικασίας) προς την αναζήτηση των βαθύτερων αιτιών της ασκούμενης σεξιστικής βίας κατά των γυναικών, της «απροθυμίας» των γυναικών να καταγγείλουν τον βιασμό τους, τα προτάγματα της κυρίαρχης στις κοινωνίες μας πατριαρχίας. Η, ουσιαστικά, πολιτική χειρονομία της Πελικό προς την κοινωνία και ειδικότερα τις γυναίκες, βρήκε μεγαλύτερη από την αναμενόμενη ανταπόκριση.
Τα μκδ και ο Τύπος σε μικρότερο βαθμό κατακλύστηκαν από τα ζήτω στη Ζιζέλ Πελικό για το θάρρος και τη σθεναρότητά της και πολύ γρήγορα ανακηρύσσεται ηρωίδα, ενώ οι βιαστές της, και ιδιαίτερα ο Ντομινίκ Πελικό, καταγγέλλονται σαν τέρατα. Μαχητικές διαδηλώσεις, γυναικών κυρίως, σε πολλές πόλεις της Γαλλίας με κεντρικό σύνθημα «Ζιζέλ, δεν είσαι μόνη, είμαστε όλες μαζί σου» και μηνύματα συμπαράστασης γυναικείων – φεμινιστικών συλλογικοτήτων από πολλές χώρες (και την Ελλάδα).
«Για να αλλάξει πλευρά η ντροπή»
Στις 2 Σεπτεμβρίου 2024 ξεκίνησε η εκδίκαση της υπόθεσης των βιασμών της Πελικό στην Αβινιόν (Προβηγκία) με κατηγορούμενους τον Ντομινίκ Πελικό και άλλους 50 άντρες,[2] ηλικίας 26 - 74 χρονών, μερικοί εκ των οποίων αποδέχτηκαν «την πρόσκληση» του συζύγου τουλάχιστον δύο φορές, πολλοί είναι παντρεμένοι με παιδιά και η συντριπτική πλειοψηφία ήταν «καθημερινοί» άντρες. «Η κοινοτοπία του κακού», θα έλεγε η Χάνα Άρεντ. Αν και όλοι οι κατηγορούμενοι αποδέχτηκαν ότι είχαν βιάσει τη Ζιζέλ Πελικό, σχεδόν όλοι δήλωσαν ότι θεωρούν ότι δεν είναι βιαστές είτε γιατί δεν είχαν την πρόθεση να βιάσουν όταν αποδέχτηκαν την πρόσκληση του Πελικό, είτε γιατί νόμιζαν ότι η γυναίκα είχε συναινέσει. Μόνο ένας ζήτησε συγνώμη από την ίδια για την καταστροφική για τη ζωή της πράξη του. Ο Πελικό ειδικότερα δήλωσε: «Είμαι βιαστής, όπως είναι και οι υπόλοιποι μέσα σε αυτήν την αίθουσα» (εννοώντας τους συγκατηγορούμενούς του). Οι δικηγόροι υπεράσπισης των βιαστών, υπεράσπισαν τα περί πρόθεσης και συναίνεσης των πελατών τους, ενώ επιχείρησαν, ανεπιτυχώς, να ταπεινώσουν την Πελικό.
Στις βαθύτατα πολιτικές και στοχαστικές, αγορεύσεις δύο δικηγόρων της Ζιζέλ Πελικό, διάρκειας δυόμιση ωρών (20/11), τονίστηκε ότι αυτή η δίκη μπορεί να πυροδοτήσει εξελίξεις «για να τελειώνουμε με την κουλτούρα του βιασμού και την ιδέα ότι το σώμα της γυναίκας είναι αντικείμενο κατάκτησης». Ζήτησαν από το δικαστήριο ένα κείμενο απόφασης στέρεο και πειστικό σχετικά με την έννοια της πρόθεσης και συναίνεσης στα θέματα βιασμού. Επίσης, άσκησαν κριτική σχετικά με τη δικαστική διαδικασία στις περιπτώσεις καταγγελίας βιασμού, όπου οι γυναίκες - θύματα βιασμού καλούνται να αποδείξουν, με κριτήρια τα κυρίαρχα κοινωνικά – πατριαρχικά, ότι είναι ευπρεπή θύματα. Απέδωσαν δε την αποκαλούμενη «απροθυμία» των γυναικών να καταγγείλουν τον βιαστή/ές τους όχι μόνο στην ντροπή, αλλά και σε αυτές τις διαδικασίες.
Αρχίζει να αλλάζει πλευρά;
Η δίκη έχει φτάσει στο τελευταίο της στάδιο και αναμένεται η ολοκλήρωσή της στις 20 Δεκεμβρίου. Την περασμένη Δευτέρα (25/11), διεθνής ημέρα για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, πραγματοποιούνται διεθνώς διαδηλώσεις - εκδηλώσεις. Στη Γαλλία, η ημέρα αυτή τιμήθηκε το Σάββατο (23/11) με μαχητικές διαδηλώσεις και κεντρική σχεδόν αναφορά στην υπόθεση Πελικό. Την ίδια ημέρα στο δικαστήριο της Αβινιόν είχε έλθει η σειρά των αγορεύσεων της Εισαγγελίας που πρότεινε την επιβολή της μέγιστης ποινής των 20 ετών για τον Ντομινίκ Πελικό. Μιλώντας για τη δίκη, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «στόχος της δίκης είναι να αλλάξει τις θεμελιώδεις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών». Την ίδια ημέρα, μετά από συνάντηση εκπροσώπων γυναικείων οργανώσεων, ο πρωθυπουργός Μ. Μπαρνιέ ανακοίνωσε αύξηση του προϋπολογισμού για τη στήριξη των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας.
Ο συλλογικός, μαχητικός και πολύμορφος αγώνας που ξεκίνησε μόνη η Ζιζέλ Πελικό έχει ήδη τα πρώτα θετικά αποτελέσματα.
Σημειώσεις
1. Το ξετύλιγμα του κουβαριού της υπόθεσης ξεκίνησε όταν η αστυνομία συνέλαβε τον Ντ. Πελικό για βιντεοσκόπηση γυναικών σε σούπερ μάρκετ.
2. Ο πραγματικός αριθμός των βιαστών εκτιμάται ότι είναι 75-80.