Η νεολαία, στους δύσκολους και ανήσυχους καιρούς μας αναζητά αγωνιστικά παραδείγματα, πηγές αισιοδοξίας, στιγμές εξέγερσης. Τι πιο αναμενόμενο, λοιπόν, μια οργάνωση αριστερής νεολαίας, να στραφεί στην εξέγερση του Δεκέμβρη 2008; Η Νεολαία της Νέας Αριστεράς την Τρίτη οργάνωσε στο Πάντειο μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για το τότε όταν ένας αστυνομικός, οπλισμένος με το πνεύμα καταστολής και δαιμονοποίησης της νεολαίας από τις ευρύτερες δυνάμεις του συστήματος, δολοφόνησε τον 15χρονο μαθητή Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο. Οι ομιλητές και η ομιλήτρια εξέφρασαν διαφορετικά πεδία εμπειριών, με αποτέλεσμα η συζήτηση να είναι πλούσια.
Η Έφη Αχτσιόγλου πολύ νέα τότε, σήμερα βουλεύτρια της ΝεΑρ, περιέγραψε το υπόβαθρο αναβρασμού και δυσφορίας που υπήρχε τότε στους νέους έναντι της κυβέρνησης της ΝΔ και του συστήματος που συγκροτούσε ο δικομματισμός ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Οι νέοι αντιδρούσαν, υποστήριξε, σε ένα κυρίαρχο μοντέλο εξουσίας και ήταν οι αόρατοι της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας.
Η δολοφονία υπήρξε πολύ σοβαρή αφορμή για να προκληθεί αντίδραση και τελικά εξέγερση της νεολαίας. Υπενθύμισε το χαρακτηριστικό στοιχείο της στάσης των θεσμών εξουσίας και των κομμάτων, πλην ΣΥΡΙΖΑ, που επέδειξαν τη μέγιστη εχθρότητά τους στους εξεγερμένους νέους. Ωστόσο, σημείωσε, ο σπόρος είχε πέσει και φάνηκε στο μείζον ζήτημα της πολιτικής εκπροσώπησης και της ανόδου της Αριστεράς, με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ίχνος που άφησε ο Δεκέμβρης, σημείωσε, φάνηκε με την ανάπτυξη του κινήματος των πλατειών. Όπως δεν μπορούμε, όμως, να κατανοήσουμε το αντιμνημονιακό κίνημα χωρίς τον Δεκέμβρη, έτσι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τον Δεκέμβρη χωρίς την πολιτικοποίηση που συντελέστηκε στις δεκαετίες του 1990 και του 2000.
Βρισκόμαστε σήμερα, πρόσθεσε, σε φάση κινηματικής ύφεσης, μειωμένων προσδοκιών και ήττας της Αριστεράς που αδυνατεί να εκφράσει πολιτικά τις αγωνίες των νέων και των εργαζόμενων τάξεων, ενώ υπάρχει και κρίση της στρατηγικής της Αριστεράς. Ο κόσμος όμως ψάχνει από κάπου να πιαστεί, παρατήρησε, τονίζοντας ως το πιο κρίσιμο στοιχείο σήμερα το πώς ξαναβρίσκει η Αριστερά τη στρατηγική της, πώς μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση πολιτικής εκπροσώπησης, να μετουσιώσει την πολιτική δυσαρέσκεια που υπάρχει. Δεν πρέπει να θεωρήσουμε τη φάση αυτή σαν μια σταθερά, θυμίζοντας το κλίμα της δεκαετίας του ’90, με συνθήκη ήττας της Αριστεράς που στην πορεία άλλαξε, εισάγοντας στην ανάλυσή της το στοιχείο του μη προβλέψιμου. Το ζητούμενο είναι να τροφοδοτούμε την κοινωνική αντιπολίτευση, να έχουμε έναν οργανωμένο χώρο υποδοχής, να ανοίγουμε θέματα, να είμαστε παρόντες και σ’ αυτά που μπορεί να φαίνονται σήμερα μειοψηφικές αντιδράσεις. Λαϊκές αντιδράσεις, ανέφερε, υπάρχουν, δεν είναι ανύπαρκτες. Και ο Δεκέμβρης δείχνει ότι ανά πάσα στιγμή ο κοινωνικός ξεσηκωμός είναι πιθανός.
Ο Δημήτρης Ψαρράς, με την εμπειρία του από τη δικτατορία συνέχισε τον συλλογισμό: “Έχω ζήσει κάποιες στιγμές όπου η νεολαία ήταν στο στόχαστρο των μηχανισμών εξουσίας τόσο έντονα ώστε κανείς δεν περίμενε ότι μπορεί να αντιδράσει. Κι όμως αντέδρασε! Και μάλιστα με τρόπους κάθε φορά διαφορετικούς που όμως συνδύαζαν πάντα την αυθόρμητη έκρηξη με την απαραίτητη αυτοοργάνωση”. Και αναφέρθηκε σε δυο εμπειρίες: “Η μία είναι η φοιτητική έκρηξη του 1973 που κορυφώθηκε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη 1973”. Η άλλη είναι από την – αναγκαστική – συγκέντρωση μαθητών, στο Παναθηναϊκό Στάδιο το 1969 όταν 70.000 μαθητές με “ουρανομήκεις ζητωκραυγές” εμπόδιζαν τον δικτάτορα να προχωρήσει τον λόγο του μετά από το στερεότυπο “Νέοι της Ελλάδος”. Το Πανδαιμόνιο στις κερκίδες τον ανάγκαζε να σταματά και υποχρεώθηκε να “καλέσει σε πειθαρχία” τους μαθητές. “Τι σχέση έχουν αυτές οι παλιές ιστορίες με την εξέγερση του 2008; Αυτό που συνέβη μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου, ήταν ακριβώς ο ξεσηκωμός αυθόρμητου πανελλαδικού κινήματος στα σχολεία (και στη συνέχεια στα πανεπιστήμια) σε μια στιγμή που όλοι θεωρούσαν ότι η νεολαία έχει θαμπωθεί από την τηλεόραση, τα κινητά, το διαδίκτυο”.
Ο Πέτρος Δαμιανός, με πλούσια εμπειρία στο Σχολείο Φυλακών Αυλώνα, μίλησε για τη νεολαία εκείνη που βρίσκεται μεταξύ κοινωνίας και φυλακής, που θα μπορούσε να μην είναι στη φυλακή. Αναφέρθηκε στο πώς συμπεριφέρεται το κράτος, όταν οδηγεί ένα νέο στη φυλακή, αλλά και μετά την έξοδο του, που μένει τραγικά αβοήθητος. Εδώ συμπυκνώνονται όλες οι αδικίες που μπορεί να συμβαίνουν σήμερα σε ένα νέο άνθρωπο. Τον Δεκέμβρη αυτά τα παιδιά βγάλαν πανό συμπαράστασης στη φυλακή!
Αναφέρθηκε και στην περίπτωση του Νίκου Ρωμανού, μαθητή του στο σχολείο, που σπούδασε από τη φυλακή και σήμερα τον οδήγησαν ξανά εκεί! Ο ομιλητής υποστήριξε την αθωότητά του παρατηρώντας ότι ποτέ δεν θα λειτουργούσε με τον τρόπο που του αποδίδεται. Πέντε χρόνια οι παρακολουθούντες, σημείωσε, γνωρίζουν ότι όλα αυτά είναι αστήριχτα και δήλωσε αισιόδοξος πως η υπόθεση δεν θα φθάσει στο δικαστήριο. Του οφείλουμε τη βοήθειά μας να ζήσει, δεν έχει ζήσει ακόμη. Είναι το παιδί που δίπλα του ξεψύχησε ο Γρηγορόπουλος. Είμαστε δίπλα του, τον στηρίζουμε για το δικαίωμά του να ζήσει.
Ο Γιάννης Δημητρίου από τη Νεολαία σημείωσε ότι ο Δεκέμβρης, καθόλου ξεκομμένο περιστατικό, ήταν το αποκορύφωμα όλων των αρνητικών στερεοτύπων που και σήμερα αποδίδουν στους νέους. Το γεγονός συνέβη σε περίοδο φαινομενικά ήρεμη και δεν περίμεναν, κανένα κομμάτι του πολιτικού συστήματος, ότι θα μπορούσε να πυροδοτήσει τέτοια εξέλιξη. Ακόμη περισσότερο να διαμορφώσει αγωνιστικές, σε όλα τα επίπεδα, γενιές. Μετά, η μαγιά υπήρχε.