Αυτό εδώ το ημερολόγιο του 2025 είναι το εικοστό ζαπατιστικό ημερολόγιο που εκδίδουμε στην Ελλάδα. Ξεκινήσαμε πριν είκοσι χρόνια, τότε που η καταιγίδα δεν φαινόταν στον ορίζοντα, τότε που η «θύελλα» ήταν μια λέξη ποιητική και τα συνθήματα έβγαιναν αβίαστα από τα χείλη μας.
Είκοσι χρόνια μετά, η καταιγίδα σκοτεινιάζει τον πλανήτη, οι λέξεις μοιάζει να μην έχουν τίποτα το ποιητικόκαι τα συνθήματα έχουν παγώσει στην καρδιά μας. Ζούμε σε μια γεωπολιτική πλανητική θύελλα, η οποία στο όνομα της «ανάπτυξης» –στην πραγματικότητα για το κέρδος των λίγων–καταστρέφει τα πάντα, λεηλατεί τη γη και ρημάζει την ανθρωπότητα «σαν να ήταν η ανθρωπότητα μια αρρώστια, ένας ιός που πρέπει να τον αποβάλει ξερνώντας καταστροφή».
Στα ημερολόγια που ζούμε υπάρχουν λιγοστές όμορφες εικόνες να συνοδέψουν τις μέρες και τους μήνες μας. Είναι εικόνες ανθρώπων και λαών οι οποίοι αγωνίζονται όταν όλα γύρω τους μοιάζουν να είναι μάταια, εικόνες αόρατων μικρών αγώνων που μοιάζουνανήμποροι μπροστά στην ένταση της καταιγίδας. Ικανοί όμως να μας δώσουν τη δύναμη που χρειαζόμαστε για να συνεχίσουμε, για να φτιάξουμε ένα «εμείς» που θα φτάσει στην απέναντι όχθη και θα χαράξει ξανάτον ορίζοντα.
Είναι τώρα λοιπόν, περισσότερο από ποτέ, που χρειάζεται ν’ αντισταθούμε… Ν’ αντισταθούμε στη σκοτεινιά για να φτάσουμε στην Επόμενη Μέρα. Ν’ αφουγκραστούμε και να μάθουμε. Είναι τώρα που χρειάζεται να πιστέψουμε στον αγώνα και στη δύναμή του. Να ξαναβρούμε την ομορφιά του…
Με την ψυχή μας στην Παλαιστίνη και στον Λίβανο, στρέφουμε ξανά το βλέμμα μας στα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού. Στην εξέγερση των ζαπατίστας, που δεν αρκείται να παρακολουθεί τη θύελλα αλλά παλεύει να χτίσει αυτό το «εμείς», να χτίσει γέφυρες συνάντησης, να χτίσει αυτό το συλλογικό που θα μας επιτρέψει «να διασχίσουμε αυτήν και άλλες καταιγίδες που έρχονται, να διασχίσουμε τη νύχτα και να φτάσουμε σε εκείνο το ξημέρωμα» που τα παιδιά«θα περπατάνε, θα παίζουν, θα μαθαίνουν και θα μεγαλώνουν σε έναν άλλο κόσμο».
Ο επείγων χαρακτήρας και το βλέμμα στο μέλλον
«Και προτείνουμε ένα δρόμο για να μπορέσουμε να διασχίσουμε την καταιγίδα και να φτάσουμε με το καλό στην άλλη πλευρά. Και να μην κάνουμε αυτό το δρόμο μόνοι μας ως ζαπατίστας…»
Οι ζαπατίστας δεν κοιτούν μόνο τις κοινότητές τους. Δεν ανησυχούν μόνο για τη δική τους επιβίωσημέσα στην καταιγίδα. Μας πετούν μια πιθανή σανίδα σωτηρίας μπροστά σε μια παγκόσμια κρίση που μας αφορά όλους. Αν ο καπιταλισμός, από τη φύση του αρπακτικός αλλά τώρα σε αμόκ με πρωτοφανή αδηφαγία, καταστρέφει τον πλανήτη, το ερώτημα είναι: πώς να καταστρέψουμε τον καπιταλισμό;
Ο αγώνας τους από την αρχή ήταν αντικαπιταλιστικός, αλλά ποτέ δεν έμεινε στο «αντί». Τριάντα χρόνια τώρα είναι αγώνας οικοδόμησης εναλλακτικής του καπιταλισμού, αγώνας οικοδόμησης άλλων μορφών οργάνωσης της κοινωνίας.
Από τα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικούλοιπόνφτάνει μια πρόταση, μια ανανεωμένη ελπίδα ότι είναι δυνατόν να χτίσουμε άλλους δρόμους εν μέσω καταστροφής. Ότι είναι δυνατόν να χορέψουμε κάτω από την καταιγίδα. Και ότι ο δρόμος απαιτεί πολλή δέσμευση και οργάνωση, να σπάσουμε τον ατομικισμό, αυτό το «ο καθένας για τον εαυτό του», χτίζοντας τα Κοινά.
Σε μια χειρονομία εξαιρετικά σημαντική πολιτικά–στο συμβολισμό της και στις συνέπειές της–, οι ζαπατίσταςανακήρυξαν ανακτημένα το 1994 εδάφη ως «γη για όλους», γη κοινή. «Γη χωρίς χαρτιά»την ονόμασαν, γη χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας, γη χωρίς ιδιοκτήτες. Γη που προσφέρεται για χρήση σε όποιες καιόποιους τη σέβονται και νοιάζονται για τη συλλογική επιβίωση.
Η γη των κοινών, η κοινή γη, είναι ένα ακόμα βήμα στο δρόμο που χαράσσουν για την υπέρβαση του καπιταλιστικού τρόπου οργάνωσης της κοινωνίας και της ηθικής του ατομοκεντρισμού που την αναπαράγει. Είναι ένας τρόπος να αμφισβητήσουν ριζοσπαστικά το ίδιο το θεμέλιο του καπιταλιστικού συστήματος: την ατομική ιδιοκτησία.
Τα κοινά είναι αναγκαιότητα
Η οικοδόμηση των Κοινών, η οικοδόμηση του συλλογικού σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής όσων αντιστέκονται, είναι μια αναγκαιότητα, μας λένε. Και μια απάντηση. Ένας δρόμος αγώνα.
Τα προβλήματα πολλά κι ακόμα πιο δύσκολα στην πράξη. Για να λειτουργήσουν τα κοινά είναι απαραίτητο να οικοδομηθεί μια συλλογική ηθική. Μια ηθική του κοινού καλού. Μια ηθική που δεν χτίζεται στα λόγια αλλά στην πράξη. Στην πρακτική της αξιοπρεπούς δικαιοσύνης που βασίζεται στο διάλογο και τη συναίνεση. Στην αυτόνομη υγεία, η οποία δεν νοείται ως εμπόρευμα αλλά ως δικαίωμα για όλους. Στην εκπαίδευση που βασίζεται στις ανάγκες των ανθρώπων και όχι στην επιβεβλημένη «εθνική» ομογενοποίηση. Στην κατανόηση του κοινού καλού ως δρόμου προς την ατομική και συλλογική ευημερία. Στο σεβασμό και την αξιοπρέπεια.
Η οικοδόμηση των κοινών είναι η πρότασή τους, ο συλλογικός βηματισμός, το μοίρασμα ως πεδίο αγώνα για το μέλλον της ανθρωπότητας. Όλα για όλους!¡ Encomún
Ας τους αφουγκραστούμε…
Μια καμπάνια αλληλεγγύης
Η Καμπάνια αλληλεγγύης ξεκίνησε από το Δίκτυο EuropaZapatista, ένα δίκτυο ευρωπαϊκών οργανώσεων, συλλογικοτήτων και ομάδων αλληλέγγυων με τις αυτόνομες εξεγερμένες ζαπατιστικές κοινότητες.
Στοχεύει στη στήριξη, οικονομική και πολιτική, του αυτόνομου συστήματος υγείας που έχουν οικοδομήσει οι εξεγερμένοι ιθαγενείς, επιδιώκοντας να συγκεντρώσει τους απαραίτητους πόρους για τον εξοπλισμό χειρουργείων σε ζαπατιστικές κλινικές και νοσοκομεία.
Στα τριάντα χρόνια της εξέγερσης οι ζαπατίστας έχουν καταφέρει να αναπτύξουν τις δικές τους αυτόνομες μορφές και δομές υγείας και έχουν καταφέρει να ασκούν κοινοτική και ολιστική υγεία σε διάφορα επίπεδα.
Χιλιάδες λειτουργοί εκπαίδευσης και υγείας έχουν εκπαιδευτεί σε όλες τις κοινότητες. H κάθε κοινότητα διαθέτει ένα κέντρο πρωτοβάθμιας υγείας (casadesalud) και ο κάθε Αυτόνομος Δήμος μια μικροκλινική. Μικρά νοσοκομεία εξοπλισμένα για απλές χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά και με εργαστήρια οφθαλμολογίας, γυναικολογίας, οδοντιατρικής, προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους σε ζαπατίστας και μη ζαπατίστας ιθαγενείς. Η έρευνα και η συστηματική καταγραφή των παραδοσιακών θεραπευτικών πρακτικών και γνώσεων βρίσκεται στο κέντρο της δουλειάς των λειτουργών υγείας. Η πρόληψη με την πλατιά της έννοια (από την καλλιέργεια της γης χωρίς χημικά έως τις καμπάνιες εμβολιασμού) είναι ένα πολύτιμο εργαλείο σε κοινότητες που τους λείπουν οι πόροι, δεν δέχονται και δεν ζητάνε τίποτε από το κράτος και βιώνουν έναν ασφυκτικό κλοιό τόσο από τον μεξικανικό στρατό όσο και από παραστρατιωτικές οργανώσεις και ναρκοκαρτέλ.
Η ομάδα CalendarioZapatista, που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, συμμετέχει ενεργά σε αυτήν την καμπάνια αλληλεγγύης. Τα έσοδα του ημερολογίου του 2025 θα διατεθούν στις αυτόνομες εξεγερμένες κοινότητες για τις ανάγκες εξοπλισμού των χειρουργείων σε ζαπατιστικά νοσοκομεία.
Calendario Zapatista
Επικοινωνία: calendariozapatista@gmail.com,
facebook: Calendario Zapatista, instagram: calendariozapatista_X: zapatista_cal
Το ημερολόγιο μπορείτε να το βρείτε σε κεντρικά βιβλιοπωλεία, στέκια, και αυτοδιαχειριζμενους χώρους. Δείτε τα σημεία διακίνησης: shorturl.at/DYYev