«Άντριες»
Για πρώτη φορά προβάλλεται στην Ελλάδα η δεύτερη ταινία του Σεργκέι Παρατζάνοφ «Αντριές» (Andriesh) που ο μεγάλος σοβιετικός -αρμενικής καταγωγής- σκηνοθέτης, γύρισε το 1954. Είχε προηγηθεί το 1951 το Μολδαβικό παραμύθι που δυστυχώς θεωρείται χαμένη. Βασισμένο σε ένα ποίημα του Εμιλιάν Μπούκοφ, όπως και το Μολδαβικό παραμύθι, το «Αντριές» είναι ένα μικρό αριστούργημα διάρκειας 63 λεπτών που ο Παρατζάνοφ συν-σκηνοθέτησε με τον Γιάκοβ Μπαζελιάν.
Σε ένα χωριό στη Μολδαβία, ένας μικρός βοσκός, συγκεντρώνει τα πρόβατα των φτωχών συγχωριανών του για να τα πάει να βοσκήσουν. Στοn δρόμο θα συναντήσει τον ήρωα της περιοχής, τον Βαϊνοβάν, ο οποίος θα του χαρίσει τη φλογέρα του. Όμως ο Μαύρος Τυφώνας, που είναι ένας κακός μάγος, θα κλέψει το κοπάδι του Αντριές και τον Λουπάρ, τον αγαπημένο του σκύλο και θα απαγάγει την όμορφη Λιάνα μέσα από τα χέρια του Βαϊνοβάν. Ακολουθώντας διαφορετικές διαδρομές ο μικρός Αντριές και η ήρωας Βαϊνοβάν θα προσπαθήσουν να φτάσουν στο κάστρο του Μαύρου Τυφώνα για να σώσουν τα πρόβατα και να απελευθερώσουν τη Λιάνα.
Αυτή είναι η πλοκή η οποία ακολουθεί τη δομή ενός κλασικού παραμυθιού. Έχει καλούς ήρωες, κακούς μάγους, γίγαντες, δέντρα που μιλάνε, άλογα που πετάνε και ό,τι περιλαμβάνει ένα παραμύθι που σέβεται τον εαυτό του. Έχει όμως και κάτι ακόμη που το κάνει να είναι ξεχωριστό. Τον Σεργκέι Παρατζάνοφ -και τον Γιάκοβ Μπαζελιάν, για να είμαστε δίκαιοι- που αυτήν την απλή, τρυφερή και όμορφη αφήγηση την ανυψώνουν στο επίπεδο του κινηματογραφικού αριστουργήματος!
Έτσι η ταινία «Αντριές» μετατρέπεται σε ένα υπέροχο έργο τέχνης, σε ένα σαγηνευτικό εικαστικό παραμύθι, ένα λυρικό ποίημα εικόνων και ήχων. Η αιώνια μάχη του Καλού με το Κακό γίνεται ένα κινηματογραφικό αφήγημα που προσφέρει οπτική, αισθητική, ψυχική απόλαυση. Με εμπνευσμένες λήψεις, κοντινά πορτρέτα των ηρώων, εντυπωσιακά χειροποίητα οπτικά εφέ, όμορφη φολκλορική μουσική και υπέροχη φωτογραφία, οι Παρατζάνοφ και Μπαζελιάν παραδίδουν ένα εντυπωσιακό αριστούργημα. Μια ταινία όπου οι θρύλοι και οι λαϊκές δοξασίες συναντιούνται με την τέχνη του κινηματογράφου και κάτω από την εμπνευσμένη σκηνοθεσία παρουσιάζεται ένα, το λιγότερο, εντυπωσιακό αποτέλεσμα.
Στρεφόμενος σε αυτό το σινεμά, δηλαδή σε ταινίες που αντλούν την έμπνευσή τους από τα λαϊκά παραμύθια, κάτι που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στη Σοβιετική Ένωση, ο Παρατζάνοφ, που ως γνωστόν είχε προβλήματα με τη λογοκρισία του καθεστώτος, καταφέρνει να αποφύγει τους εκφραστικούς περιορισμούς που επιβαλλόταν από την κυρίαρχη καθεστωτική αισθητική. Καινοτόμος, ουσιαστικός κι ανήσυχος ο Παρατζάνοφ, κέρδισε με το έργο του την εκτίμηση και τον θαυμασμό της διεθνούς κινηματογραφικής κοινότητας. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του Ζαν Λικ Γκοντάρ για τον Αρμένιο συνάδελφό του: «Στο ναό του κινηματογράφου υπάρχουν εικόνες, φως και πραγματικότητα. Ο Σεργκέι Παρατζάνοφ ήταν ο άρχοντας αυτού του ναού».
Χριστουγεννιάτικος υπερήρωας
Ο SuperSanta είναι ένα δημοφιλής κινηματογραφικός υπερ-ήρωας που λατρεύουν όλοι και ιδίως τα παιδιά. Όπως ο Μπίλι ο οποίος είναι ενθουσιασμένος που πρόκειται σύντομα να κυκλοφορήσει η τρίτη ταινία της σειράς με τον SuperSanta. Και ενώ βρισκόμαστε μόλις τέσσερις μέρες πριν από τα Χριστούγεννα και στον Βόρειο Πόλο επικρατεί αναβρασμός προετοιμασιών για να μοιραστούν τα δώρα στην ώρα τους, o Άγιος Βασίλης χάνει τη μνήμη του και μπερδεύει τον ρόλο του! Νομίζει ότι αυτός είναι ο SuperSanta κι αποφασίζει να σώσει τα Χριστούγεννα. Μόνο που, αν συνεχίσει έτσι, όχι μόνον δεν θα τα σώσει αλλά θα τα καταστρέψει! Αφήστε δε που ένας καταχθόνιος έμπορος παιχνιδιών, ο Φρανκ Φάφνιρ, έχει βάλει σκοπό να εξοντώσει τον Άγιο Βασίλη για να κατακλύσει τον κόσμο με τα δικά του παιχνίδια! Η κατάσταση κρέμεται από μία κλωστή και ένα ξωτικό που καταφθάνει άρον-άρον από τον Βόρειο Πόλο μαζί με τον Μπίλι αναλαμβάνουν να συνεφέρουν τον Άγιο και να σώσουν τα Χριστούγεννα.
Ο δρόμος προς την ευτυχία
Ο Δαλάι Λάμα, 90 ετών, μιλά σε όλες και όλους μας. Κάνει τη σοφία του κοινό κτήμα με τον θεατή, προσφέρει μαθήματα αυτογνωσίας και πραγματικής ζωής. «Πραγματικός σκοπός της ζωής μας είναι η ευτυχία, η χαρά» λέει και δεν ξέρω ποιος μπορεί να διαφωνήσει με αυτό.
Η ταινία «Η σοφία της ευτυχίας» (Wisdom of happiness) του Φιλίπ Ντελάκις και της Μπάρμπαρα Μίλερ είναι ένα βαθιά προσωπικό ντοκιμαντέρ όπου ο Δαλάι Λάμα προσφέρει πρακτικές συμβουλές για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα. Τον καταγράφει να μιλά απευθείας στους θεατές, δημιουργώντας την αίσθηση μιας ιδιωτικής ακρόασης, και να μοιράζεται τη διαχρονική σοφία του για την επίτευξη εσωτερικής ειρήνης και ευτυχίας για όλους.
Οι σκηνοθέτες εμπλουτίζουν τα λόγια του με ταιριαστές εικόνες από την καθημερινή ζωή, τον κόσμο, τη φύση, τους ανθρώπους. Δεν ξέρω πως να το εξηγήσω, αφού ποτέ δεν ήμουν «οπαδός» (ούτε «εχθρός») της ανατολικής φιλοσοφίας, αλλά παρακολουθώντας την ταινία ένιωσα να με κατακλύζει μια αίσθηση γαλήνης. Δεν θα τολμήσω να πω ότι έγινα καλύτερος άνθρωπος αλλά χωρίς αμφιβολία αισθάνθηκα τη ηρεμία που εκπέμπει αυτός ο άνθρωπος να εισχωρεί μέσα μου. Και σίγουρα επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι μου ότι στη ζωή που ζούμε κάτι πηγαίνει στραβά.
Εντάξει, δεν αρκεί ένα ντοκιμαντέρ για να σε κάνει να αλλάξεις ζωή, αλλά είναι αρκετό για να λειτουργήσει ως πυροδοτικός μηχανισμός για να γίνει το επόμενο βήμα. Όμορφη ταινία, τρυφερό χάδι τα λόγια και το βλέμμα του Δαλάι Λάμα.
Να πούμε ότι στην ταινία βοήθησε ο αμερικανός ηθοποιός Ρίτσαρντ Γκιρ που ως γνωστόν έχει εδώ και χρόνια ασπαστεί τον Βουδισμό.