Κανένας εκτός από κάποιους διεφθαρμένους φίλους του δεν θα δακρύσει με την αναχώρηση του τυράννου. Μην έχουμε, ωστόσο, αμφιβολία. Αυτό που βλέπουμε σήμερα στη Συρία είναι μια τεράστια ήττα, ένα μίνι 1967 του αραβικού κόσμου. Καθώς γράφω, οι ισραηλινές χερσαίες δυνάμεις έχουν εισέλθει στην κακοποιημένη χώρα. Δεν υπάρχει ακόμη οριστική διευθέτηση, αλλά κάποια πράγματα είναι ξεκάθαρα.
Ο Άσαντ είναι στη Μόσχα. Ο μπααθιστικός μηχανισμός του έκανε συμφωνία με τον ηγέτη του ανατολικού ΝΑΤΟ, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσφέροντας τη χώρα στο πιάτο. Οι αντάρτες συμφώνησαν ότι ο πρωθυπουργός του Άσαντ, Μοχάμεντ Γκάζι αλ Τζαλάλι, θα συνεχίσει τον κρατικό συντονισμό προς το παρόν. Θα είναι μια μορφή ασαντισμού χωρίς τον Άσαντ, ακόμα κι αν η χώρα απομακρυνθεί από τη Ρωσία και ό,τι απομένει από τον «Άξονα της Αντίστασης»;
Όπως το Ιράκ και η Λιβύη, όπου οι ΗΠΑ ελέγχουν το πετρέλαιο, η Συρία θα γίνει πλέον κοινή αμερικανοτουρκική αποικία. Η ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ, σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι να διαλύσει χώρες που δεν μπορούν να φαγωθούν ολόκληρες, αφαιρώντας κάθε ουσιαστική κυριαρχία, υπέρ της οικονομικής και πολιτικής ηγεμονίας της. Ό,τι ξεκίνησε «τυχαία» στην πρώην Γιουγκοσλαβία εξελίχθηκε σε υπόδειγμα. Οι δορυφόροι της ΕΕ χρησιμοποιούν παρόμοιες μεθόδους για να εξασφαλίσουν τον έλεγχο μικρότερων κρατών (Γεωργία, Ρουμανία). Η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν έχουν καμία σχέση με όλα αυτά.
Η εκδίωξη του Άσαντ έχει δημιουργήσει ένα διαφορετικό είδος κενού –ίσως καλυφθεί από την Τουρκία και τις ΗΠΑ μέσω της «πρώην αλ Κάιντα», Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (η μετονομασία του ηγέτη της Αμπού Μοχάμαντ αλ Τζολάνι σε «μαχητή της ελευθερίας» μετά τη φυλάκιση του στο Ιράκ είναι ενδεικτική της πορείας) και το Ισραήλ. Η συνεισφορά του τελευταίου ήταν τεράστια, αφού πλαγιοκόπησε τη Χεζμπολλάχ και κατέστρεψε τη Βηρυτό με νέους μαζικούς βομβαρδισμούς. Στον απόηχο αυτής της νίκης, δύσκολα φαντάζεται κανείς ότι το Ιράν θα μείνει ανέπαφο. Αν και ο απώτερος στόχος για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ είναι η αλλαγή του καθεστώτος, προέχουν η υποβάθμιση και ο αφοπλισμός του. Αυτό το ευρύτερο σχέδιο για την αναμόρφωση της περιοχής εξηγεί την αμείωτη υποστήριξη Ουάσιγκτον και ευρωπαίων πληρεξουσίων της στη συνεχιζόμενη ισραηλινή γενοκτονία στην Παλαιστίνη.
Ποιος θα αντικαταστήσει τον Άσαντ; Ο κρατικός μηχανισμός που τον εγκατέλειψε έχει δηλώσει την ετοιμότητά του να συνεργαστεί με οποιονδήποτε. Θα κάνει το ίδιο και ο Ερντογάν; Σίγουρα θα θέλει τους δικούς του ανθρώπους (που γαλουχήθηκαν στο Ιντλίμπ ως παιδιά-στρατιώτες) επικεφαλής, υπό τον έλεγχο της Άγκυρας. Αν καταφέρει να επιβάλει ένα καθεστώς μαριονέτας, θα είναι μια άλλη εκδοχή όσων συνέβησαν στη Λιβύη. Αλλά είναι απίθανο να τα έχει όλα δικά του. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ πιθανόν ασκήσουν βέτο σε μια κυβέρνηση Αλ Κάιντα για τους δικούς τους λόγους, παρά το γεγονός ότι χρησιμοποίησαν τους τζιχαντιστές για να πολεμήσουν τον Άσαντ. Εξάλλου, είναι απίθανο το καθεστώς αντικατάστασης να καταργήσει τη μυστική αστυνομία, τα βασανιστήρια και να ασκήσει υπεύθυνη διακυβέρνηση.
Το Ιράκ του Σαντάμ και η Συρία του Άσαντ (πατέρα/γιού) ήταν βάναυσες, αλλά κοινωνικές δικτατορίες. Ο Άσαντ (πατέρας) προερχόταν από τα μεσαία αγροτικά στρώματα και πέρασε αρκετές προοδευτικές μεταρρυθμίσεις για να ικανοποιηθεί η τάξη του, μειώνοντας τη φορολογική επιβάρυνση και καταργώντας την τοκογλυφία. Το 1970, η συντριπτική πλειοψηφία των χωριών της Συρίας είχαν μόνο φυσικό φως. Μερικές δεκαετίες αργότερα, η κατασκευή του φράγματος του Ευφράτη επέτρεψε την ηλεκτροδότηση τους κατά 95%, με την ενέργεια να επιδοτείται σε μεγάλο βαθμό από το κράτος.
Αυτές οι πολιτικές −και όχι μόνο η καταστολή− εγγυήθηκαν τη σταθερότητα του καθεστώτος. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έκανε τα στραβά μάτια στα βασανιστήρια και τις φυλακίσεις πολιτών. Ο Άσαντ και η παρέα του πίστευαν ακράδαντα ότι ο άνθρωπος ήταν οικονομικό μέγεθος και αν οι ανάγκες αυτού του τύπου μπορούσαν να ικανοποιηθούν, τότε μόνο μια μικρή μειοψηφία θα επαναστατούσε. Τη μεγάλη εξέγερση κατά του νεότερου Άσαντ το 2011 πυροδότησε η στροφή προς τον νεοφιλελευθερισμό και ο αποκλεισμός της αγροτιάς. Μετά τον ισοπεδωτικό εμφύλιο πόλεμο, μια επιλογή θα ήταν συμβιβαστική διευθέτηση και συμφωνία κατανομής της εξουσίας −αλλά οι καθεστωτικοί που τώρα διαπραγματεύονται με τον Ερντογάν απέτρεψαν τέτοια ρύθμιση.
Σήμερα, ελάχιστα σημάδια αλλαγής διαφαίνονται. Οι αντάρτες έχουν απελευθερώσει κάποιους αιχμαλώτους του Άσαντ, σύντομα όμως θα έχουν δικούς τους αιχμάλωτους.
Οι ΗΠΑ και το μεγαλύτερο μέρος της ΕΕ επί ένα χρόνο υποστήριζαν και υπερασπίζονταν τη γενοκτονία στη Γάζα. Όλα τα κράτη-πελάτες των ΗΠΑ στην περιοχή παραμένουν ανέπαφα, ενώ τρεις μη πελάτες −Ιράκ, Λιβύη , Συρία− έχουν αποκεφαλιστεί, αφαιρώντας μια κρίσιμη γραμμή σύνδεσης/ανεφοδιασμού αντισιωνιστικών φατριών. Γεωστρατηγικός θρίαμβος για την Ουάσιγκτον και το Ισραήλ. Αυτό πρέπει να αναγνωριστεί, αλλά η απόγνωση δεν βοηθάει. Το πώς θα ανασυσταθεί μια αποτελεσματική αντίσταση εξαρτάται από την επερχόμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και πολιορκημένου Ιράν, το οποίο συμμετέχει σε απευθείας υπόγειες συνομιλίες με τις ΗΠΑ και μέλη του περιβάλλοντος Τραμπ, επιταχύνοντας παράλληλα την ανάπτυξη των πυρηνικών του σχεδίων. Η κατάσταση είναι πλέον τρομερά επικίνδυνη.
Μετάφραση: Όλγα Αθανίτη