Aυτό το κείμενο, το τελευταίο της χρονιάς, ξεκινάει από το τέλος. Ο στόχος δεν είναι να εκβιάσουμε την κατάληξη. Αλλά, ξεκινώντας να παρουσιάσουμε δύο αρκετά ενδεικτικές –για τη δραστηριότητα όλης της προηγούμενης χρονιάς– εξελίξεις που εμπίπτουν σε ένα υπουργικό χαρτοφυλάκιο, ήταν σχεδόν αναπόφευκτη μια αναδρομή στα πεπραγμένα του επικεφαλής του εν λόγω υπουργείου. Και με το πνεύμα απολογισμού που χαρακτηρίζει αυτές τις μέρες, ήρθε η σκέψη ότι ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κερδίζει τη διάκριση για την πιο εξόφθαλμη εξυπηρέτηση των κυβερνητικών συμφερόντων. Τι είναι αυτό, κακό ή καλό; Εξαρτάται με ποιανών τα συμφέροντα ταυτίζεται το κυβερνητικό έργο. Αν είσαι με τους πολλούς ή με τους λίγους. Αν είσαι με το περιβάλλον ή με αυτούς που σε περιβάλλουν.
Την προηγούμενη Πέμπτη 19/12, ψηφίστηκε από τη Βουλή νόμος του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών όπου εντάχθηκε τροπολογία, με την οποία το ΥΠΕΝ επιχειρεί να θεραπεύσει την αντισυνταγματικότητα, όπως έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας, διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κώδικα (ΝΟΚ) σχετικά με τα κίνητρα των όρων δόμησης. Για την ακρίβεια και εκ του αποτελέσματος, όμως, επιχειρεί να θεραπεύσει την ισχύ των διατάξεων μετά το πλήγμα της αντισυνταγματικότητας. Αφού ούτε λίγο ούτε πολύ ο κ. Σκυλακάκης ενέταξε στην τροπολογία πρόβλεψη για αναστολή έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών με τα κίνητρα του ΝΟΚ, αλλά, αντίθετα με την υπόδειξη του ΣτΕ, δεν ανακαλεί τις άδειες που ήδη εκδόθηκαν με χρήση των κινήτρων, των οποίων η υλοποίηση δεν έχει ξεκινήσει. Διότι, όπως υποστήριξε στη Βουλή ο υπουργός, «δεν μπορούν να ανακληθούν οι οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί. Γιατί; Γιατί υπάρχει το εξής παράδοξο: Η απόφαση του ΣτΕ μιλάει για έναρξη εργασιών, αλλά δεν δίνει λεπτομερή ορισμό τού τι σημαίνει αυτό»... Τι κρύβεται πίσω από τις λέξεις; Εκτός από τον υπουργό, κρύβεται και το γεγονός ότι σε σημείωση του ΣτΕ, καθώς δεν υπήρχε ακόμα καθαρογραμμένη η πλήρης απόφαση, επισημαίνεται, με επίκληση στις «αρχές της ασφάλειας δικαίου», πως δεν ακυρώνονται λόγω αντισυνταγματικότητας οι οικοδομικές άδειες «των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση». Συνεπώς διαφαίνεται, για όποιον θέλει να το δει, περιθώριο αξιολόγησης για το εάν έχουν ξεκινήσει οι οικοδομικές εργασίες, χωρίς να ορίζεται ποιος θα την κάνει και με ποια κριτήρια. Έτσι, η τροπολογία της κυβέρνησης λέει ότι δεν ανακαλείται καμία άδεια μέχρι να δημοσιευθεί η απόφαση του ΣτΕ. Δωρίζοντας, συνεπώς, ένεκα των ημερών, λίγο καιρό ισχύος ακόμα στα κίνητρα και τους υποκινούμενους.
Είναι προφανές ότι αυτό το περιθώριο ήθελε πολύ να το δει η κυβέρνηση και ο ΥΠΕΝ, αφού ήδη μετά την απόφαση του ΣτΕ είχε σπεύσει να ανακοινώσει ότι «τα όποια κίνητρα θα πρέπει να μεταφερθούν στα τοπικά πολεοδομικά διατάγματα και αυτό θα γίνει το ταχύτερο δυνατό, όταν η κυβέρνηση νομοθετήσει συνολικά για το θέμα».
Άλλα τα μάτια του λαγού…
Με αυτή την «οπτική» πρώτη διαφώνησε η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, της οποίας η έγκαιρη και έγκυρη αντίδραση δεν είναι πρώτη φορά που επιδεικνύεται το τελευταίο διάστημα, ούτε πρώτη φορά που προκαλείται από τον συγκεκριμένο υπουργό*. Όπως υπογραμμίζει η ΚΕΔΕ σε σχετική ανακοίνωση: η τροπολογία του ΥΠΕΝ ορθώς αναστέλλει την έκδοση προεγκρίσεων και νέων αδειών με τα κίνητρα του ΝΟΚ και όλες τις διαδικασίες που οδηγούν στα αυξημένα ύψη των κτιρίων. Δυστυχώς, όμως, παρατηρείται παραβίαση του Συντάγματος με την παράγραφο βάσει της οποίας οι οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί κατ’ εφαρμογή των κινήτρων δεν ανακαλούνται από τη Διοίκηση έως τη δημοσίευση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αυτή η ρύθμιση έρχεται σε αντίθεση με τις γενικές αρχές του Διοικητικού Δικαίου περί ανάκλησης διοικητικών πράξεων και κατά παράβαση των συνταγματικών αρχών.
Η μάχη μεταξύ τοπικής αυτοδιοίκησης και ΥΠΕΝ, άλλωστε, καλά κρατεί, αφού ο υπουργός δεν παρέλειψε να ρίξει τα βέλη του από το βήμα της Βουλής εναντίον των Δήμων, διεκδικώντας για τον εαυτό του τον ορισμό της έναρξης εργασιών: «Προφανώς δεν μπορούμε να αφήσουμε κάθε Δήμο να θεσμοθετήσει διαφορετική έναρξη εργασιών. Αυτό θα είναι το απόλυτο πολεοδομικό χάος», είπε και πρόσθεσε αναφερόμενος συγκεκριμένα ότι «έχουμε κάποιους δημάρχους, όπως ο δήμαρχος Αλίμου, που ανακοινώνει ότι θα ανακαλέσει τις άδειες στις οποίες δεν έχουν ξεκινήσει οι εργασίες σκυροδέτησης. Δεν μπορεί ο κάθε Δήμος να κάνει τη δική του, περιοριστική ερμηνεία». Αλλά, όπως και να το κάνουμε, το κάθε υπουργείο μπορεί.
Ο εκβιασμός ως μέθοδος διακυβέρνησης
Εν τω μεταξύ, στο ίδιο νομοσχέδιο ψηφίστηκε άλλη μια άσχετη τροπολογία του ΥΠΕΝ που περιλαμβάνει διατάξεις με τις οποίες προβλέπονται επιδοτήσεις προς τις ΔΕΥΑ για οφειλές σε ηλεκτρική ενέργεια, εάν αυτές συγχωνευτούν στην ΕΥΔΑΠ ή τη ΔΕΥΑΘ. Η ιστορία γνωστή: απίστευτες κυβερνητικές παλινωδίες με στόχο τις συνενώσεις ΔΕΥΑ, έντονη αντιπαράθεση με τους Δήμους και την ΚΕΔΕ, που μέχρι στιγμής φαίνεται να καταλήγει στην απόσυρση του κυβερνητικού σχεδίου, τουλάχιστον με άμεσο τρόπο, όπως φαίνεται από την παραπάνω είδηση.
«Ο τίτλος που ταιριάζει εδώ είναι “ο εκβιασμός ως μέθοδος διακυβέρνησης”», σημείωσε, κατά τη συζήτηση στη Βουλή, η βουλεύτρια της Νέας Αριστεράς, Πέτη Πέρκα. «Γνωρίζουμε ότι έχετε “αλλεργία” στη διαβούλευση, στον διάλογο και στις συναινετικές διαδικασίες. Εδώ όμως βλέπουμε έναν αυταρχισμό απίστευτο. Επιβάλλετε στις ΔΕΥΑ να συμφωνήσουν, να σας δώσουν “λευκή επιταγή”, ώστε αν δεχθούν να συγχωνευτούν, να καλύψετε από τον κρατικό προϋπολογισμό κατά 70% τις οφειλές που έχουν σωρεύσει, εξαιτίας του υπέρογκου ενεργειακού κόστους, με το οποίο φορτώθηκαν. Σε περίπτωση που δεν δώσουν “λευκή επιταγή” όμως, θα λάβουν μόνο 30% επιδότηση, αν και εφόσον την 15η Ιανουαρίου 2026 πληρούν τις προϋποθέσεις για διαχειριστική επάρκεια».
«Τρία πράγματα κάνετε. Πρώτον, δημιουργείτε ΔΕΥΑ δύο ταχυτήτων. Δεύτερον, προστατεύετε τα κέρδη των εταιρειών ρεύματος. Τρίτον, αντί να παρουσιάσετε, όπως οφείλετε, το σχέδιό σας για τη συγχώνευση των ΔΕΥΑ και να γίνει διάλογος για αυτό, το επιβάλλετε εκβιαστικά».
Ο υπουργός ΠΕΝ υπερασπίστηκε τη ρύθμιση διατεινόμενος ότι δεν είναι «εκβιαστική». «Να παρέμβουμε να βοηθήσουμε τις ΔΕΥΑ, αλλά πρέπει να υπάρχουν και κάποιες δεσμεύσεις», ανέφερε, σημειώνοντας ότι δεν είναι δυνατόν κάποιες δημοτικές επιχειρήσεις «να μην πληρώνουν το ρεύμα επειδή ακρίβυνε»…
Ελπίζουμε τώρα να είναι πιο κατανοητός ο προσδιορισμός «εξόφθαλμη» εξυπηρέτηση των κυβερνητικών συμφερόντων, στην εισαγωγή. Γίνεται πολύ εύκολα αντιληπτή ή βγάζει μάτι(α), που λέμε.
Ας ευχηθούμε –και ας εργαστούμε για– καλύτερη χρονιά, λοιπόν. Κι αν είναι τέτοια για το περιβάλλον, τότε θα έχει γίνει η αρχή για καλύτερες επόμενες χρονιές και για όλους εσάς και εμάς.
* Βλέπε και:
www.epohi.gr/article/48880/telh-telh-telh-kalpikh-kyvernhtikh-politikh
www.epohi.gr/article/50644/mykono-kai-santorinh-stala-poros-den-tha-meinei
www.epohi.gr/article/50594/h-topikh-aytodioikhsh-sto-eleos-mias-ehthrikhs-kyvernhshs