Με αφορμή την έκθεση «Κυκλαδίτισσες: Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων» στο Μουσείο Κυκλαδικής τέχνης
Η έκθεση «Κυκλαδίτισσες: Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων» εντάσσεται στον κύκλο αρχαιολογικών εκθέσεων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με τίτλο «Ιστορίες ανθρώπων» και επίκεντρο τον άνθρωπο και την ιστορία του Αρχιπελάγους ιδωμένα μέσα από τη ματιά της γυναίκας. Όπως επισημαίνουν οι επιμελητές της έκθεσης, οι Κυκλαδίτισσες βρίσκονται «στον πυρήνα των τρεχουσών αναζητήσεων και του γενικότερου προβληματισμού που απασχολεί τη σύγχρονη αρχαιολογική θεωρία και σκέψη: την παρουσία, τη σημασία και τον πολλαπλό ρόλο της γυναίκας ως θεότητας, μητέρας, κόρης, αδελφής ιέρειας, ηγέτιδας ή ακόμα και ως αντικείμενο πόθου ή και αποστροφής στην καθημερινή ζωή και τις κοινωνικές εξελίξεις που σημάδεψαν την ιστορική πορεία των Κυκλάδων από την αρχαιότητα ως τους νεότερους χρόνους. Βρίσκεται, έτσι, σε απόλυτη συμφωνία με τα ζητούμενα της εποχής μας και την έντονη κοινωνική συζήτηση που έχει αναπτυχθεί γύρω από θέματα φύλου και έμφυλων ταυτοτήτων, η οποία σε μεγάλο βαθμό έχει επηρεάσει και διαμορφώσει τις τρέχουσες τάσεις στην επιστήμη της αρχαιολογίας».
Η έκθεση, θέτοντας στο επίκεντρο τη γυναίκα όπως αυτή προβάλλει από τις μαρτυρίες του παρελθόντος αυτών των νησιών, επιχειρεί να προσεγγίσει τους ρόλους και τις θέσεις τους σε αυτές τις κοινωνίες μέσα από τις μικρές, «ασήμαντες» ιστορίες τους που αφηγούνται οι ίδιες με τα δικά τους «λόγια, τα υλικά τους κατάλοιπα ή μέσα από τα μάτια των ανδρών της κάθε εποχής. [...] Από την προϊστορία μέχρι και τα πρώτα χρόνια του σύγχρονου ελληνικού κράτους που καλύπτει η έκθεση η Κυκλαδίτισσα αποκτά φωνή» Άλλοτε ισχνή, άλλοτε επιβλητική, υπερασπίζεται σθεναρά τη σημασία της θέση της γυναίκας στην κοινωνία των Κυκλάδων.
Τις ιστορίες, συνήθως, τις αφηγούνται και «γράφουν την ιστορία» οι άντρες μέσα από το δικό τους βλέμμα και οι γυναίκες παραμένουν στo παρασκήνιο. Αυτή η έκθεση αφορά τις Κυκλαδίτισσες και πώς αυτές έβλεπαν τον εαυτό τους, πώς διαμορφώθηκαν οι ρόλοι τους, και πώς, παρά τους περιορισμούς που επέβαλαν οι πατριαρχικές δομές, τα θρησκευτικά, κοινωνικά, οικονομικά πλαίσια των νησιών πρόσφεραν, παράλληλα, στις γυναίκες τις δυνατότητες δράσης και εξουσίας στον οικιακό χώρο: με το νομικό πλαίσιο ως προστάτιδες και θεματοφύλακες του νοικοκυριού αλλά και με τις θρησκευτικές τελετουργίες.
Η επιλογή των Κυκλάδων ως επίκεντρο του ενδιαφέροντος οφείλεται στην περιοχή και το αντικείμενο που εστιάζουν οι δύο φορείς, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων που υπέγραψαν το μνημόνιο συνεργασίας «αποσκοπώντας στην πολυεπίπεδη και από κοινού δράση τους για τη μελέτη και την προβολή του πολιτισμού των Κυκλάδων στην Ελλάδα και διεθνώς».
Αποτελεί την πρώτη «παγκυκλαδική» έκθεση, καθώς καλύπτει το σύνολο σχεδόν των νησιών του Αρχιπελάγους: Αμοργό, Άνδρο, Δήλο, Θήρα, Ίο, Κέα, Κύθνο, Μήλο, Μύκονο, Νάξο, Πάρο, Σέριφο, Σίκινο, Σίφνο, Σύρο, Τήνο και Φολέγανδρο, «προτείνοντας ένα συνεκτικό αφήγημα με γνώμονα τη γυναίκα και τις δυναμικές της στην κοινωνία διαχρονικά».
Επιμελητές της έκθεσης είναι ο δρ Δημήτρης Αθανασούλης, διευθυντής Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και οι επιστημονικοί διευθυντές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, δρ Παναγιώτης Ιωσήφ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Radboud της Ολλανδίας, και δρ Ιωάννης Φάππας, επίκουρος καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Μέγαρο Σταθάτου - Βασιλίσσης Σοφίας & Ηροδότου 1) διαρκεί έως τις 4 Μαΐου 2025. Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10πμ - 5μμ, Πέμπτη: 10πμ - 8μμ, Κυριακή: 11πμ - 5μμ, Τρίτη: κλειστά.