Ο καθένας, η καθεμιά από εμάς που επιμένουμε στον έντυπο Τύπο, στην προσπάθειά μας να βρούμε στέκι για να αγοράσουμε την εφημερίδα μας βιώνουμε πια μια περιπέτεια. Το ένα μετά το άλλο περίπτερα, ψιλικατζίδικα, μίνι μάρκετ σταματούν να πωλούν εφημερίδες και περιοδικά. Και τούτο διότι το ποσοστό κέρδους είναι ελάχιστο, οι πωλήσεις όλο και μειώνονται ενώ η εργασία παράδοσης και παραλαβής είναι εξαιρετικά επίπονες και χρονοβόρες. Προς τι, λοιπόν, ο κόπος, η ταλαιπωρία; Η λύση είναι απλή: δεν πουλάμε εφημερίδες!
Δεν σταματούν εδώ οι δυσκολίες. Από πέρυσι έχουμε ένα πρόβλημα ακόμη με τους διανομείς, τους γνωστούς εφημεριδοπώλες, κρίσιμος κρίκος στην αλυσίδα. Αυτοί παραλαμβάνουν τον Τύπο από τα υπoπρακτορεία και τα διανέμουν σε περίπτερα και λοιπά σημεία πώλησης. Η κυβέρνηση, λοιπόν, με τον νόμο της που εισάγει τεκμήρια, περιλαμβάνει και τους διανομείς – εφημεριδοπώλες που επουδενί φθάνουν το τεκμαρτό εισόδημα με αποτέλεσμα να κλείνουν τα βιβλία τους.
Η Ένωση Εφημεριδοπωλών Αθηνών επανειλημμένως έχει συναντηθεί με εκπροσώπους της κυβέρνησης, καταθέτει υπομνήματα με σοβαρά επιχειρήματα, αλλά η απάντηση που παίρνει είναι αρνητική. Κύριο επιχείρημά της είναι ότι εφόσον τα έσοδα κάθε εφημεριδοπώλη θεωρούνται από Ανώνυμο Εταιρεία, συγκεκριμένα από το Πρακτορείο Εφημερίδων Άργος, δεν υπάρχει ζήτημα φοροδιαφυγής. Οι εισπράξεις είναι καθαρές, αναμφισβήτητες.
Το πρακτορείο Άργος υποστηρίζει το αίτημα των διανομέων. Σε υπόμνημά του στους αρμόδιους υπουργούς σημειώνει: “παρά τις συνεχείς έγγραφες και δια ζώσης εκκλήσεις μας […] αδρανείτε και αποφεύγετε να δώσετε λύση με αποτέλεσμα το Πρακτορείο και οι συνεργάτες του να έχουν περιέλθει σε δυσλειτουργία ως προς τη διανομή των εντύπων, γεγονός που θα οδηγήσει σύντομα και με βεβαιότητα σε αδυναμία διανομής σε περιοχές Αττικής και Θεσσαλονίκης, δεδομένης της πληροφόρησης από τους διανομείς για μαζική διακοπή της συνεργασίας μας εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του Ιανουαρίου”.
Η κυβέρνηση δεν λύνει το πρόβλημα. Το υπουργείο Οικονομικών άκαμπτα αρνείται, χωρίς επιχειρήματα! Ούτε ότι δεν θέλει να υπάρξει προηγούμενο μπορεί να επικαλεστεί γιατί, όπως σημειώνουν σε υπόμνημά τους οι εφημεριδοπώλες, με ρύθμιση “ήδη έχουν εξαιρεθεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις και λοιποί κλάδοι, όπως αγρότες, ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές, καφενεία κλπ”. Τι εμποδίζει να επεκταθεί και στους εφημεριδοπώλες; Το Υπουργείο Οικονομικών δεν απαντά, επιμένει. Και μάλιστα χωρίς να λάβει υπόψη το πολιτικό κόστος που δημιουργεί η στάση του, κάτι όμως που ενοχλεί την κυβέρνηση.
Δραματική η εικόνα
Η συνέπεια της ρύθμισης, που αθροίζεται βεβαίως στη μείωση και των πωλήσεων, είναι “να έχουν ήδη εγκαταλείψει το επάγγελμα περί τους εκατό διανομείς Τύπου” και προβλεπόταν έως το τέλος του 2024 να έχουν κλείσει τα βιβλία τους οι μισοί από τους εναπομείναντες. “Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να τίθεται υπό κατάρρευση όλος ο μηχανισμός της διανομής του Τύπου και να κινδυνεύουν να μείνουν δίχως έντυπη ενημέρωση 2.500 σημεία πώλησης που καλύπτουν τις περιοχές Αττικής και Θεσσαλονίκης” αναφέρεται στο υπόμνημα.
Εν τω μεταξύ, τα σημεία πώλησης έχουν μειωθεί τραγικά τα τελευταία χρόνια. Αυτό θα έπρεπε να έχει κτυπήσει συναγερμό στην κυβέρνηση και τους εμπλεκόμενους στον Τύπο όπως Εκδότες, Ενώσεις Δημοσιογράφων, Πρακτορείο Εφημερίδων. Τα στοιχεία είναι τρομακτικά. Όπως αναφέρει η Εφημερίδα των Συντακτών (23/12/2024) “τα σημεία πώλησης από 11.500 το 2011 έχουν μειωθεί σε λιγότερα από 3.500 σήμερα”.
Το μέλλον του Τύπου
Είναι αλήθεια ότι η αφετηρία των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο έντυπος Τύπος είναι η μείωση των πωλήσεων, μετακίνηση αναγνωστών στον ηλεκτρονικό Τύπο, μείωση της ανάγνωσης. Αυτό παραπέμπει, ασφαλώς, σε μέτρα που πρέπει να πάρουν κυρίως οι συντελεστές του Τύπου. Η ποιότητα της δημοσιογραφίας, η εξάρτηση του Τύπου από επιχειρηματικά συμφέροντα, η πολιτική επηρεασμού της κυβέρνησης είναι πλευρές του προβλήματος. Η έλλειψη ενός συντονισμού όλων των εμπλεκόμενων που θα καθίσουν να εξετάσουν το πρόβλημα και να αναζητήσουν λύσεις είναι επίσης κρίσιμο κενό, που μάλιστα δεν πιέζει την κυβέρνηση να πάρει μέτρα.
Μπορεί η κυβέρνηση να λύσει κάποια προβλήματα; Ασφαλώς το φορολογικό, που θέτουν οι διανομείς. Υπάρχουν άλλα; Η πτώση των κυκλοφοριών δημιουργεί προβλήματα και στη διανομή, στο Άργος. Ενίσχυση, εφόσον θα ωφελεί ολόκληρη την αλυσίδα, δεν αντίκειται στον ανταγωνισμό. Η κυβέρνηση, σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους, να αναζητήσει μορφές σε εμπειρίες άλλων χωρών. Ακόμη και ad hoc ενισχύσεις, όπως την περίοδο ενεργειακής κρίσης και πανδημίας.
Υπάρχει ζήτημα κρατικής –με την ευρεία, όχι τη στενή έννοια κράτους– διαφήμισης. Επιχειρήματα ότι επιλέγονται μεγάλα, μόνο, έντυπα, δεν ευσταθούν. Εφόσον τηρείται η ισοτιμία, δηλαδή διαφοροποίηση τιμών το πρόβλημα του “μεγάλου – μικρού” έντυπου δεν υφίσταται.
Η κυβέρνηση δεν μπορεί να καλύπτει την αδράνειά της πίσω από την “αντικειμενική εξέλιξη” στον έντυπο Τύπο. Οφείλει να μελετήσει το θέμα και να πάρει μέτρα. Να συντονίσει ακόμη και τους εμπλεκόμενους. Διαφορετικά οι πολίτες θα αναζητήσουν πολιτικές ευθύνες.