Το μακρινό 1998 και συγκεκριμένα τον μήνα Φεβρουάριο, η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Σημίτη με λάβαρο μια αξιοκρατική στελέχωση του δημοσίου τομέα διεξήγαγε έναν πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό ΑΣΕΠ, σύμφωνα με τις διατάξεις του γνωστού “νόμου Πεπονή” (ν. 2190/1994). Αυτός ο Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός του 1998, προκήρυξη 8/1997 (ΦΕΚ 45/3.11.1997) δεν είχε σχέση με τον περιβόητο διαγωνισμό των εκπαιδευτικών επίσης του 1998 τον οποίον εισήγαγε ο Γεράσιμος Αρσένη (ν. 2525/1997), ενάντια στον οποίον 10.000 εξοργισμένοι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί σχεδόν πολιόρκησαν τα 30 εξεταστικά κέντρα. Εδώ ο διαγωνισμός 8/1997 αφορούσε τόσο απόφοιτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης όλων των σχολών, όσο και δευτεροβάθμιας. Από τα αποτελέσματά του δημιουργήθηκαν πίνακες επιτυχόντων - διοριστέων στις νομαρχίες, από τους οποίους όμως έμειναν εκτός πάνω από 2000 επιτυχόντες.
Και τι δεν έκαναν αυτοί οι άνθρωποι για να βρουν το δίκιο τους. Από δικαστήρια έως διαμαρτυρίες στο υπουργείο Εσωτερικών (έξω από οποίο είχαν κατασκηνώσει για μήνες ζητώντας να εφαρμοστεί η δικαστική απόφαση 2352/2006 του ΣτΕ την οποία είχαν κερδίσει), ενώ η απόγνωση τους οδήγησε να διαδηλώσουν ως και έξω από το σπίτι του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή στη Ραφήνα. Τελικά 18(!) χρόνια αργότερα, το 2016 και μέσω νομοθετικής παρέμβασης, διορίστηκαν όλοι. Το να πούμε όμως ότι αυτοί οι άνθρωποι δικαιώθηκαν είναι μάλλον μια τολμηρή δήλωση, καθώς μας έρχεται στον νου το νομικό ρητό «δικαιοσύνη η οποία απονέμεται με καθυστέρηση, δεν είναι δικαιοσύνη».
Και ερχόμαστε στον Μάρτιο του 2023, όταν η κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη ξαναζωντάνεψε τον θεσμό του γραπτού διαγωνισμού, αυτή τη φορά με δικαίωμα συμμετοχής σε κάθε απόφοιτο πανεπιστημιακής και τεχνολογικής εκπαίδευσης. Με τις πιο διθυραμβικές διατυπώσεις να συνοδεύουν το μεγαλεπήβολο σχέδιο του υπουργείο Εσωτερικών, ο διαγωνισμός ΑΣΕΠ 2Γ/2022, αν μπορούμε να πούμε ότι κατάφερε κάτι, αυτό ήταν η αθρόα συμμετοχή. 75.000 ανθρώποι πλημμύρισαν 500 εξεταστικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα, η οποία ήταν έτοιμη να αλλάξει σελίδα στην στελέχωση του δημοσίου, μένοντας όμως στο ίδιο κεφάλαιο. Η ουσία πάντως είναι ότι από τις εξετάσεις, οι οποίες διεξήχθησαν με δυσκολίες και ευτράπελα, 14.800 άνθρωποι πέρασαν τη βάση και σχημάτισαν μια “δεξαμενή επιτυχόντων”, από την οποία θα αντλούσαν οι φορείς (Δήμοι, Περιφέρεις, Υπουργεία κ.α) για να στελεχώσουν το δημόσιο ολόκληρης της χώρας.
“Η καινοτομία του συγκεκριμένου διαγωνισμού έγκειται, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία της λεγόμενης δεξαμενής επιτυχόντων”...” Ενδεικτικά, αναφέρω ότι με το ισχύον καθεστώς της τυπικής μοριοδότησης, απαιτούνται περίπου δύο έτη προκειμένου να ολοκληρωθεί μία πρόσληψη. Με τον πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό αυτό το χρονικό διάστημα θα συρρικνωθεί στους επτά μήνες”, είπε τον Φεβρουάριο του 2023 ο κ. Βορίδης, τέως υπουργός Εσωτερικών, αλλά έπεσε έξω παραπάνω από έναν χρόνο, καθώς οι πρώτοι διορισμοί μόλις μερικών δεκάδων ατόμων στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, ολοκληρώθηκαν το καλοκαίρι του 2024.
“Για πρώτη φορά έγινε ένας οριζόντιος διαγωνισμός του ΑΣΕΠ. 75 χιλιάδες συμπολίτες μας έδωσαν εξετάσεις για να προσλάβουμε, για να έχουμε μια δεξαμενή 12.000 προσλήψεων με απολύτως αντικειμενικά κριτήρια”, είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τον Μάρτιο του 2023, αλλά έπεσε επίσης έξω κατά 11.000 άτομα, καθώς σχεδόν 2 χρόνια αργότερα έχουν διοριστεί περίπου 1.000 άνθρωποι. Έκτοτε, δεν έγιναν άλλες προβλέψεις και μάλλον καλύτερα.
Το ΑΣΕΠ κατάφερε να εκδώσει 2 μεγάλες προκηρύξεις, την μια 6 μήνες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και την άλλη 7, για τη συμμετοχή στις οποίες οι επιτυχόντες χρειάστηκαν πάνω από 48 ώρες για να συμπληρώσουν την αίτηση, καθώς το σύστημα σερνόταν και η σελίδα έπεφτε καθημερινά. Κι όλα αυτά για θέσεις – ψίχουλα οι οποίες βαριά να απορροφούσαν το 1/4 των επιτυχόντων. Κακήν κακώς υποβλήθηκαν περίπου 12.000 αιτήσεις για τις οποίες χρειάστηκαν σχεδόν άλλοι 6 και 7 μήνες για να βγουν τα προσωρινά αποτελέσματα, δηλαδή φτάσαμε πια καλοκαίρι του 2024. Τότε ο Πρωθυπουργός θυμήθηκε ότι τελικά “Δε λειτουργεί το ΑΣΕΠ. Λυπάμαι που το λέω έτσι ξερά”. Στη συνέχεια προβαίνει σε σύσκεψη με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών με θέμα το ΑΣΕΠ, αλλά χωρίς την παρουσία του ΑΣΕΠ.
Το υπουργείο Εσωτερικών αποφασίζει τώρα να σκύψει πάνω από το πρόβλημα του ΑΣΕΠ. Κατεβάζει νέο νόμο (ν. 5149/2024), ο οποίος παρατείνει τη διάρκεια ζωής της ξεχασμένης δεξαμενής των επιτυχόντων (η οποία διαφορετικά θα έληγε έχοντας το 90% των επιτυχόντων αδιόριστους), θεσπίζει νέες διαδικασίες επιτάχυνσης με τη σιγουριά ότι τώρα όλα θα λειτουργήσουν, δικαιολογεί όλες τις προηγούμενες αστοχίες ως παιδικές ασθένειες του νέου θεσμού που λέγεται γραπτός διαγωνισμός, κι άρα όλα είναι καλώς καμωμένα. Ωστόσο, ο νέος νόμος 5149/2024 δίνει μια εντελώς προσωρινή λύση και μάλιστα ασαφή. Ουσιαστικά κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χάλι μεταβιβάζοντάς το στο μέλλον. Και το καλύτερο; Επίσημα χείλη ήδη μιλούν για 2ο γραπτό διαγωνισμό! Για τους 10.000 αδιόριστους όμως από τον 1ο διαγωνισμό δεν λέει κανείς κουβέντα.