Σκίτσο: Βαγγέλης Χερουβείμ
Το μήνυμα του πρωθυπουργού για το νέο έτος σκιαγράφησε την ελληνική κυβέρνηση με δύναμη και με αυτοπεποίθηση· μια κυβέρνηση πρωτίστως «σταθερή» (σε έναν μάλιστα «ασταθή πλανήτη») η οποία «προχωρά» (σε ένα «περιβάλλον καθήλωσης»). Στον απολογισμό του όλοι οι δείκτες ευημερούν, ανάμεσά τους και οι μισθοί και συντάξεις, παρά τα όποια προβλήματα και αστοχίες του 2024, τα οποία παραμένουν απροσδιόριστα. «Αφήνουμε πίσω τις φουρτούνες και τη μιζέρια του χθες», καταλήγει, «ώστε ενωμένοι να κάνουμε τις ελπίδες βεβαιότητες, τα βήματα της πατρίδας να τα κάνουμε άλματα, από το σήμερα που ζούμε στο αύριο που θέλουμε». Από κοντά και ο υπουργός Οικονομίας, κ. Χατζηδάκης, ο οποίος στο μήνυμά του καταλήγει «θαυματοποιοί δεν είμαστε. Σουηδία δεν γίναμε, αλλά η Ελλάδα ανεβαίνει». Είχε ήδη επισημάνει την αύξηση του κατώτατου μισθού (στα 830 ευρώ) και του μέσου μισθού πλήρους απασχόλησης (στα 1.445 ευρώ). Παραμονή πρωτοχρονιάς «ολαρία ολαρά στη θερμή σου αγκαλιά», ανήμερα πρωτοχρονιάς «στη σκεπή μας κάποιος ξαγρυπνά».
Δεν γίναμε Σουηδία, αλλά κοντεύουμε
Σύμφωνα με την Eurostat και την ΕΛΣΤΑΤ (31.12.2024), η ευημερία είναι οφθαλμαπάτη. Στο 18,9% ανέρχεται η μερίδα πληθυσμού της Ελλάδας που ζει στη φτώχεια, όταν το κατώφλι κινδύνου φτώχειας είναι τα 6.030 ευρώ. Συγκεκριμένα το 9% των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης και το 21,8% μερικής απασχόλησης και το 12,5% των συνταξιούχων ζει στη φτώχεια. Είμαστε στον πάτο της ευρωζώνης και συγκεκριμένα η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα με τους περισσότερους φτωχούς στην ευρωζώνη (26,1%), με την Ισπανία να είναι η πρώτη χώρα με (26,5%). Αν δούμε τα στοιχεία όλης της Ευρώπης, η Σουηδία που την επικαλέστηκε ο κ. Χατζηδάκης είχε το 18,4% του πληθυσμού της σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό για το 2023. Δεν γίναμε Σουηδία, αλλά κοντεύουμε… Βέβαια, ένας στους δύο κατοίκους αυτής της χώρας νιώθει ότι απειλείται από την οικονομική ανισότητα (51%) και ένας στους τέσσερις από τις κοινωνικές διακρίσεις (25%), σύμφωνα με την Metron Analysis, αλλά η οικονομία βαίνει καλώς… «και το άρρωστο σκυλί μας ξεψυχά».
Είμαστε και φαινόμαστε
Μας μάλωσε ο κ. Γεωργιάδης για τη μιζέρια μας, και μας έμαθε ότι δεν είμαστε φτωχοί, αισθανόμαστε φτωχοί. Κατόπιν, ο πρωθυπουργός υιοθέτησε ως επιχείρημα τη «μιζέρια» και μας παροτρύνει να ξεφύγουμε μακριά από αυτή. Βέβαια, η Eurostat αποκάλυψε ότι είμαστε οι πιο φτωχοί της Ευρώπης και φαινόμαστε κιόλας: τελευταίος σε αγοραστική δύναμη ο μέσος μισθός στην Ελλάδα. Όπως έχει ανακοινωθεί στο προηγούμενο κύμα της Eurostat, η Ελλάδα είναι τρίτη από το τέλος σε μέσο ετήσιο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης (17.013 ευρώ το χρόνο), όταν ο αντίστοιχος μέσος μισθός στην ΕΕ είναι 37.863 ευρώ. Στην τελευταία της ανακοίνωση για το 2024, η Eurostat ανακοίνωσε την κατάταξη σε ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης (PPS), δηλαδή σε τεχνητά νομίσματα, όπου μια μονάδα PPS μπορεί θεωρητικά να αγοράσει την ίδια ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών σε κάθε χώρα. Έτσι ο μέσος ετήσιος μισθός σε PPS για την Ελλάδα προσαρμόζεται σε 20.525 ευρώ, και η χώρα μας κατατάσσεται στον πάτο της λίστας. Από την άλλη, βέβαια πρωτιά καταγράφει η Ελλάδα στα καταθλιπτικά συμπτώματα στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα, που σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να ενημερώσει τον κ. Γεωργιάδη και την κυβέρνηση ότι και είμαστε φτωχοί και δεν αισθανόμαστε καθόλου καλά για αυτό. Η χώρα μας βρίσκεται επίσης στην κορυφή και όσον αφορά τα συμπτώματα της μοναξιάς (είναι η ατομική ευθύνη και η απαξίωση της αλληλεγγύης που φαίνονται εδώ), ενώ αναδείχθηκε από την έρευνα πως η εργατική τάξη εμφανίζει υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ενώ οι εργοδότες τα χαμηλότερα! Η Σουηδία και φέτος βγήκε τέταρτη στις είκοσι πιο ευτυχισμένες χώρες του κόσμου το 2024, και όλο κάνουμε να την πλησιάσουμε κ. Χατζηδάκη και όλο μας ξεγλιστράει.
Πώς θα γίνει;
Όμως μην ανησυχούμε, το 2025 θα είναι πολύ καλύτερο, όπως πάλι ανακοίνωσε η κυβέρνηση, διότι οι μισθοί και οι συντάξεις θα αυξηθούν και άλλο και οι εισφορές θα μειωθούν. Κυβερνητικές πηγές, μάλιστα, επισημαίνουν ότι το 2025 είναι καθοριστικό για την επίτευξη του κυβερνητικού στόχου να φτάσει ο μέσος μισθός στα 1.500 ευρώ το 2027. Αυτό απαιτεί όχι μόνο την αύξηση του κατώτατου μισθού (τον Απρίλιο του 2025 η κυβέρνηση θα ανακοινώσει και πάλι αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία ελπίζει να φτάσει στα 870, με στόχο τα 950 ευρώ το 2027), η οποία γίνεται με κυβερνητική πρωτοβουλία -αφού η κυβέρνηση κρατά παγωμένες τις συλλογικές διεκδικήσεις- αλλά και η αναπροσαρμογή και των υπόλοιπων αμοιβών, στις οποίες δεν φαίνεται να περνούν οι αντίστοιχες αυξήσεις. Χαρακτηριστικό είναι το στοιχείο ότι το 80% των εργαζομένων δεν έχει δει καμία αλλαγή στο μισθό του, παρά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις του κατώτατου μισθού.
Αντίστοιχα, θα πρέπει να αυξηθούν και οι μισθοί στο Δημόσιο που είναι καθηλωμένοι από τα χρόνια των μνημονίων και μάλιστα χωρίς να δικαιούνται το δώρο των Χριστουγέννων και του Πάσχα και το επίδομα αδείας του καλοκαιριού. Η ΑΔΕΔΥ προσέφυγε στις 27 Δεκεμβρίου στα διοικητικά δικαστήρια και ζητά την επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού που κόπηκαν με το νόμο 4093/2012. Παράλληλα, ζητά να εισαχθεί η αγωγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας και να δικαστεί ως πρότυπη δίκη. Βασικό επιχείρημα της ΑΔΕΔΥ είναι η τήρηση της ευρωπαϊκής οδηγίας για επαρκείς και δίκαιους κατώτατους μισθούς, η οποία επιτάσσει την ίση μεταχείριση εργαζομένων του ιδιωτικού και δημόσιου φορέα. Η οδηγία αυτή ενσωματώθηκε μόλις πριν ένα μήνα, στην εκπνοή της προθεσμίας από την ελληνική κυβέρνηση, η οποία ανακάλυψε τον αλγόριθμό για τον κατώτατο μισθό, ώστε να μην δώσει στα χέρια των εργαζομένων τη δύναμη της συλλογικής διεκδίκησης που στερήθηκαν από τα μνημόνια, και παράκουσε την οδηγία για κάλυψη των εργαζομένων με συλλογικές συμβάσεις στο 80%. Για να κερδηθεί, λοιπόν, το στοίχημα της κυβέρνησης, οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν πως θα πρέπει να επανέλθουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, κάτι που δεν προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση, μην και χαλάσει η ζαχαρένια των μεγαλο-εργοδοτών και αλλάξουν και τα ποσοστά κατάθλιψης. «Ολαρία ολαρά… θα βρεθούμε όλοι μαζί στο πανηγύρι… και θα πιούμε από το ίδιο το ποτήρι και την πιο πικρή γουλιά».
Αυξήσεων συνέχεια
Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση εύχεται ευημερία για το 2025 και τη σκιαγραφεί ως αποτέλεσμα των δικών της πολιτικών, τα διόδια αυξήθηκαν ξαφνικά από 1.1.2025 κατά 6%, γιατί έτσι, οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 4,3% μετά το κλείσιμο της στρόφιγγας από τη Ρωσία, τα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης θα αυξηθούν 10% μέσω της τιμολόγησης των εκπομπών ρύπων η ισχύς της οποίας ξεκίνησε την πρώτη μέρα του χρόνου και τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια ανακοίνωσαν ήδη αυξήσεις στα εισιτήρια κατά 12% από τον Απρίλιο (έχουν ήδη αυξηθεί κατά 45% την τελευταία πενταετία). Παράλληλα, συνεχίζονται οι ανατιμήσεις σε βασικά προϊόντα, με έσχατη την αύξηση του καφέ και της σοκολάτας κατά 14% και όσο ο πληθωρισμός κρατά αυτές θα ανακοινώνονται κάθε μήνα. Πώς λοιπόν αυξάνεται το εισόδημα των πολιτών, όταν ακόμα οι πενιχρές αυξήσεις του κατώτατου μισθού απορροφούνται άμα τη εμφανίσει; Όπως δημοσίευσε και η γερμανική εφημερίδα Handelsblatt (2.1.2025), το εισόδημα των πολιτών της Ελλάδας είναι κατά 23,7% χαμηλότερο σε σύγκριση με το 2009 και αυτή η κατάσταση θα χειροτερέψει το 2025. «Ολαρία ολαρά μαύρο τύμπανο χτυπά».