Διχασμένη είναι πλέον η κοινωνία, τόσο στη Δανία όσο και στη Σουηδία αναφορικά με το θέμα της υποδοχής προσφύγων, καθώς το ζήτημα έχει πάψει πια να είναι οι πρόσφυγες που έχουν ήδη φθάσει στις χώρες αυτές, αλλά εκείνοι που βρίσκονται σε ευρωπαϊκό έδαφος και τις έχουν ως τελικό τους προορισμό. Παρά την διαφορετική αντίδραση οι στόχοι και των δύο ήταν κοινοί: Κατ’ αρχάς στέλνουν μήνυμα προς τους πρόσφυγες να αλλάξουν τον τελικό τους προορισμό και, κατά δεύτερον, δείχνουν στην κοινή γνώμη της χώρας τους ότι ελέγχουν πλήρως το ζήτημα.
Απάνθρωπες πολιτικέςΑνάλογη, λοιπόν, με την κυβέρνηση που βρίσκεται σε κάθε μία ήταν και η αντίδραση: Στη Δανία, την χώρα όπου έως πριν από περίπου 10 χρόνια λειτουργούσε κέντρο αποκατάστασης ανθρώπων που έχουν υποστεί βασανιστήρια και είχε να παρουσιάσει παγκοσμίως θαυμαστά αποτελέσματα, η υπερσυντηρητική κυβέρνηση που υποστηρίζεται από ακροδεξιούς επέλεξε να παίρνει τα χρήματα και τα τιμαλφή των προσφύγων που ζητούν εκεί άσυλο. Παραβίασε όλες τις συμφωνίες περί προσφύγων, αδιαφόρησε για τη διεθνή κατακραυγή και δεν έλαβε καν υπόψη της τις διαδηλώσεις που έγιναν, όχι μόνον στην Κοπεγχάγη αλλά και σε άλλες πόλεις της χώρας, γεγονός όχι και τόσο συνηθισμένο. Έτσι αντιδρούν οι υπερσυντηρητικοί που υποστηρίζονται από ακροδεξιούς: Αδιαφορούν για το τι συμβαίνει γύρω τους, δείχνουν πυγμή και εκμεταλλεύονται, προς όφελός τους βέβαια, οτιδήποτε σε όποια κατάσταση κι αν βρίσκεται.
Η διάσταση που πήρε στον τοπικό τύπο η παραίτηση από τη δουλειά μιάς νεαρής γυναίκας που εργαζόταν ως ελεγκτής στα τραίνα και η οποία δήλωσε, «... δεν αντέχω να βλέπω κάθε μέρα παιδικά μάτια να με εκλιπαρούν χωρίς να μιλάνε, να μην τα κατεβάσω επειδή δεν έχουν χαρτιά...», είναι το άλλοθι μιας κοινωνίας που θέλει να δείξει ότι έχει και άλλο πρόσωπο. Δεν το έδειξε, όμως, όταν αυτό που η κυβέρνηση κάνει σήμερα στους πρόσφυγες το έκανε χθες στους Δανούς. Κατάργησε κάθε επίδομα σε ανθρώπους που είτε έχαναν τη δουλειά τους είτε είχαν κάποια άλλη επείγουσα ανάγκη και είχαν περιουσία. Έπρεπε πρώτα να εκποιήσουν την περιουσία τους, να φθάσουν στο όριο της εξαθλίωσης και μετά να στραφούν προς την κοινωνική πρόνοια. Ίσως για να μην μπορέσουν ποτέ πια να ξαναγίνουν αυτό που ήταν όσο είχαν δουλειά, ίσως για να νιώθουν πάντα εξαρτημένοι από την κοινωνική πρόνοια.
Στη γειτονική Σουηδία η αντίδραση ήταν λιγότερο απάνθρωπη. Η κυβέρνηση μειοψηφίας σοσιαλδημοκρατών και οικολόγων αποφάσισε να απελάσει (προς ποια χώρα άραγε;) τους μισούς από τους περίπου 160.000 πρόσφυγες που ζήτησαν άσυλο. Εκεί οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα ποσοστά των ακροδεξιών μεγαλώνουν συνεχώς. Αλλά δεν χρειάζεται να δει κάποιος τις δημοσκοπήσεις για να το καταλάβει. Το αισθάνεται όταν περπατάει στη Στοκχόλμη και το καταλαβαίνει καλά σε μικρές επαρχιακές πόλεις. Η ορθολογιστική σοσιαλδημοκρατική λογική υπαγορεύει να φανεί το ανθρώπινο πρόσωπο της κοινωνίας σε εκείνους που είναι έτοιμοι να καλύψουν τα κενά στην αγορά εργασίας από εργατικό δυναμικό που δεν της έχει στοιχίσει τίποτα (σ.σ. μόνο στο νοσοκομείο Akademiska στην Ουψάλα το πρώτο εξάμηνο του 2015 προσελήφθησαν 200 Έλληνες γιατροί) και οι υπόλοιποι να γίνουν θυσία στις απαιτήσεις των ακροδεξιών, έτσι «για να τους κλείσουν το στόμα».
Εγκλωβισμένη η ΑριστεράΆλλαξαν οι άνθρωποι στις χώρες του Βορρά, επιλέγουν πλέον συντηρητικά κόμματα κάθε απόχρωσης. Αυτή που δεν άλλαξε είναι η Αριστερά. Εγκλωβισμένη στα στεγανά της, στη μεν Σουηδία ασχολείται με τις προσυνεδριακές διαδικασίες του Συνεδρίου που θα γίνει τον Μάιο και στη Δανία καταναλώνεται σε εκδηλώσεις υποστήριξης των προσφύγων που τις παρακολουθούν αυτοί που τις διοργανώνουν. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να πείσουν, πόσο μάλλον να εντάξουν στον χώρο τους ανθρώπους σαν τη συνομιλήτρια μου που μου είπε την Παρασκευή το μεσημέρι: «Ντρέπομαι και αγανακτώ Nikos, αλλά δεν ξέρω πια τι να κάνω. Όλοι εκείνοι οι σύλλογοι που είχαμε και κάναμε τόσα πράγματα δεν υπάρχουν πια. Από τότε που κόπηκαν οι επιδοτήσεις έκλεισαν. Ο καθένας έχει κλειστεί στο σπίτι του...». Και ξέρω πολύ καλά ότι η Μάλιν δεν είναι η μόνη που σκέπτεται αλλά και λειτουργεί έτσι.
Νίκος Σερβετάς