Συνέντευξη με τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ιωαννίνων Μερόπη Τζούφη, εισηγήτρια στο νομοσχέδιο «Μέτρα για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου», που συζητήθηκε στη Βουλή την προηγούμενη εβδομάδα και αναμένεται να ψηφιστεί τις επόμενες μέρες.
Την εβδομάδα που διανύσαμε συζητήθηκαν διεξοδικά στη Βουλή οι διατάξεις του νομοσχεδίου που ονομάστηκε «παράλληλο πρόγραμμα» και αναμένεται να ψηφιστεί την επόμενη εβδομάδα. Αυτό το νομοσχέδιο είχε κατατεθεί, όμως, τον Δεκέμβριο, αλλά διακόπηκε τότε η διαδικασία. Υπήρχαν ενστάσεις από τους δανειστές; Τι ακριβώς συνέβη;
Όταν το νομοσχέδιο για το παράλληλο πρόγραμμα εισήχθη για συζήτηση στη βουλή τον Δεκέμβριο, η αντιπολίτευση έδωσε λυσσαλέα μάχη εναντίον του, με το επιχείρημα ότι «δεν ήταν σωστά κοστολογημένο». Η τακτική αυτή αποτελούσε έμμεση, αλλά σαφέστατη έκκληση προς τους δανειστές να παρέμβουν, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να ζητήσουν από την κυβέρνηση περισσότερες διευκρινίσεις. Για να ενισχύσουν, μάλιστα, την προσπάθειά τους, η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι αποχώρησαν από την επιτροπή της βουλής. Η αχαρακτήριστη αυτή τακτική της αντιπολίτευσης κατάφερε να καθυστερήσει την επίλυση σοβαρότατων κοινωνικών προβλημάτων για ενάμιση μήνα.
Μέσα στην εβδομάδα, οι επιτροπές της βουλής συνεδρίασαν εκ νέου για να συνεχίσουν τη διαδικασία. Κάποιες από τις διατάξεις του νομοσχεδίου έχουν βγει γιατί μεταφέρθηκαν στις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, που υπογράφηκαν τέλη Δεκεμβρίου και υπερψηφίστηκαν επίσης μέσα στην εβδομάδα στη Βουλή. Γενικά είχαμε πολλές συγκρούσεις με την αντιπολίτευση αυτή την εβδομάδα, αν συνυπολογίσετε το νομοσχέδιο για τις ΠΝΠ, το νομοσχέδιο για το παράλληλο, τη ψήφιση της τροπολογίας για τις τηλεοπτικές άδειες κ.α.
Τι περιλαμβάνει αυτό το νομοσχέδιο, λοιπόν;
Το νομοσχέδιο έχει διατάξεις που είναι αρμοδιότητας διαφορετικών υπουργείων, γιατί ακριβώς έπρεπε να ρυθμιστούν πολλά, χρονίζοντα και εκρηκτικά προβλήματα που κληροδοτήσαμε από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Πέρα, όμως, από την ανάγκη για άμεση αντιμετώπιση ζητημάτων, κατευθύνεται στην ενίσχυση και στήριξη δομών του κοινωνικού κράτους, στην παιδεία, υγεία και ασφάλιση και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Υπάρχουν διατάξεις για θέματα κοινωνικής αλληλεγγύης, αλλά μεγάλο μέρος του νομοσχεδίου αφορά στην υγεία. Είναι λογικό, βέβαια, γιατί η οικονομική και ανθρωπιστική κρίση έχει προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στην κάλυψη των υγειονομικών αναγκών, κυρίως του ανασφάλιστου πληθυσμού της χώρας, αλλά και στην αποτελεσματική λειτουργία του δημόσιου συστήματος υγείας.
Το νομοσχέδιο ρυθμίζει θεσμικά δικαιώματα των ασθενών και ληπτών υπηρεσιών υγείας, όπως της πρόσβασης των ανασφάλιστων στις δημόσιες δομές υγείας. Ταυτόχρονα, με διάφορες διαρθρωτικές παρεμβάσεις στοχεύει στην σταθεροποίηση του ΕΣΥ, για την κάλυψη των μεγάλων κενών στο ΕΣΥ και την άρση δυσλειτουργιών των μονάδων υγείας, την αναβάθμιση των συνθηκών εργασίας των γιατρών, νοσηλευτών και άλλων επαγγελματιών της υγείας προς όφελος, τόσο των ίδιων των εργαζομένων στους προαναφερόμενους φορείς όσο και των χρηστών υπηρεσιών υγείας.
Τα νοσοκομεία είναι υποστελεχωμένα και αντιμετωπίζουν προβλήματα λειτουργίας. Με αυτές τις ρυθμίσεις αντιμετωπίζονται αυτά; Τι ακόμα χρειάζεται για τη λειτουργία τους;
Τα προβλήματα στα νοσοκομεία είναι πολλά. Και για να αντιμετωπιστούν χρειάζονται πολλές ακόμα παρεμβάσεις και αύξηση της χρηματοδότησης από τον τακτικό προϋπολογισμό. Τα προηγούμενα χρόνια δεν έγιναν καθόλου προσλήψεις ούτε στα νοσοκομεία ούτε στην πρωτοβάθμια, οπότε οι ελλείψεις σε προσωπικό είναι μεγάλες. Έχει ψηφιστεί αύξηση των δαπανών για την υγεία στον Προϋπολογισμό του 2016. Το νομοσχέδιο έχει μια σειρά από μέτρα, που θα διευκολύνουν την εισροή ανθρώπινου δυναμικού ιατρικού, νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού.
Επιταχύνεται, για παράδειγμα, η διαδικασία κρίσεων και διορισμών των ιατρών του ΕΣΥ, αλλά και η διαδικασία κινητικότητας και απόσπασης των ήδη υπηρετούντων εργαζομένων. Δίνονται κίνητρα στους επικουρικούς ιατρούς και στους ιατρούς υπηρεσίας υπαίθρου προκειμένου να επιταχυνθεί η πληρέστερη κάλυψη κενών ιατρικών θέσεων σε δομές υγείας των νησιωτικών και άγονων και προβληματικών περιοχών. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την κάλυψη κενών, τη μείωση της μετανάστευσης νέων γιατρών στο εξωτερικό, αλλά και την αναβάθμιση των υπηρεσιών προς τους κατοίκους τους αυτών των περιοχών.
Επίσης, προβλέπονται προσλήψεις ιατρικού προσωπικού μέσω ΚΕΕΛΠΝΟ και για πρώτη φορά με κριτήρια ΑΣΕΠ, που είναι απολύτως απαραίτητες λόγω του προσφυγικού, αλλά και τις χρόνιες ανάγκες των ΜΕΘ και ΜΕΝ.
Μία από τις διατάξεις προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις σε χειρουργεία, αλλά και την πρακτική των ασθενών και των συγγενών τους χρηματισμού. Τι ακριβώς αλλάζει;
Συστήνεται λίστα χειρουργείου, η οποία πραγματικά θα αντιμετωπίσει ένα σοβαρό πρόβλημα αδιαφάνειας, ανισότητας και αποτροπής παράνομου χρηματισμού, που επικρατεί στα νοσοκομεία, αναφορικά με την προτεραιότητα των ασθενών στις τακτικές χειρουργικές επεμβάσεις. Με την καθιέρωση της κατάρτισης λίστας χειρουργείου και μάλιστα με αξιόπιστο τρόπο, η ημερομηνία της επέμβασης του κάθε ασθενούς παύει να αποτελεί αντικείμενο συναλλαγής μεταξύ αυτού και του εκάστοτε θεράποντα ιατρού, γίνεται άμεσα γνωστή σ’ αυτόν και εξαρτάται μετά και από συγκεκριμένη ιατρική τεκμηρίωση, από την αξιολόγηση της σοβαρότητας της νόσου του και του επείγοντος ή όχι της χειρουργικής αντιμετώπισής της.
Υπάρχουν άλλες διατάξεις που αφορούν τους ασθενείς;
Το σύνολο των διατάξεων ακόμα και αυτές που αφορούν τους εργαζόμενους, είναι στην πραγματικότητα προς τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στους ασθενείς. Αλλά υπάρχουν και κάποια πράγματα που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και θα πρέπει να γίνει ακόμα και καμπάνια ενημέρωσης των ασθενών.
Πολλές φορές οι άνθρωποι δεν ξέρουν τα δικαιώματα τους και μέσα στον πόνο τους δεν ξέρουν που να απευθυνθούν για να τα διεκδικήσουν. Συστήνεται σε κάθε νοσοκομείο Γραφείο Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας, το οποίο θα είναι αρμόδιο για την υποδοχή, ενημέρωση σχετικά με τις ενδονοσοκομειακές διαδικασίες και τα δικαιώματα των ληπτών υπηρεσιών υγείας. Θα παρακολουθεί την διακίνηση του ασθενή εντός του νοσοκομείου ή σε εξωνοσοκομειακή υπηρεσία του, τη διοικητική υποστήριξη, τη συλλογή και διεκπεραίωση καταγγελιών και παραπόνων, τη διευκόλυνση υποβολής αναφορών στον Συνήγορο του Πολίτη, στις Εθνικές Επιτροπές Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Βιοηθικής, στις Επιτροπές Δικαιωμάτων στο Υπουργείο Υγείας και άλλες αρμόδιες ελεγκτικές αρχές.
Αντίστοιχα, θα συστηθεί στο υπουργείο Υγείας Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας. Αυτή η επιτροπή θα εποπτεύει και θα ελέγχει την προστασία όλων των δικαιωμάτων των ληπτών υπηρεσιών υγείας στους φορείς ή μονάδες της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας φροντίδας υγείας και περίθαλψης του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Θα ελέγχει ότι η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας γίνεται χωρίς διακρίσεις. Θα ελέγχει αν ικανοποιείται το δικαίωμα σε αξιοπρεπείς συνθήκες φροντίδας υγείας και περίθαλψης, το δικαίωμα στη συνέχεια της φροντίδας υγείας, το δικαίωμα σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, το δικαίωμα στην πληροφόρηση για την παροχή κατάλληλης και τεκμηριωμένης υπηρεσίας υγείας, το δικαίωμα στον αυτοκαθορισμό, το δικαίωμα στη συναίνεση και ενημέρωση, το δικαίωμα της πρόσβασης στον ιατρικό φάκελο και αρχεία, το δικαίωμα στο απόρρητο, στην ιδιωτικότητα και στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, το δικαίωμα προστασίας της γενετικής ταυτότητας και το δικαίωμα αναφοράς και λήψης γραπτής απάντησης.
Επιπλέον θεσπίζονται οι Διαμεσολαβητές Υγείας και οι Συντονιστές Υπηρεσιών Υγείας, με αποστολή την αρωγή σε ευπαθείς (ευάλωτες και ειδικές) ομάδες του πληθυσμού για άρση των εμποδίων στην πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγείας του δημοσίου συστήματος.
Η σημαντικότερη διάταξη φαίνεται πως είναι η υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων. Πόσοι αναμένεται να ωφεληθούν; Τι θα περιλαμβάνει η κάλυψη;
Για το θέμα των ανασφάλιστων ζήσαμε μια κατάσταση παραλόγου αυτή την εβδομάδα γιατί προσπαθούσαν από την αντιπολίτευση να μας πείσουν ότι δεν υπάρχει θέμα με τους ανασφάλιστους, αφού όλοι εξυπηρετούνται στα νοσοκομεία. Μόνο που αυτό δεν είναι αλήθεια και το γνωρίζουμε όλοι όσοι εργαζόμαστε στην υγεία, ένα ολόκληρο κίνημα αλληλεγγύης που στήριξε μεγάλο μέρος του ανασφάλιστου πληθυσμού, και ανέδειξε τραγικές ιστορίες ανθρώπων, και βέβαια οι ίδιοι οι ασθενείς.
Το νομοσχέδιο αυτό ορίζει θεσμικά, για πρώτη φορά μετά το 1973, ένα ενιαίο πλαίσιο για την υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων ατόμων και μελών της οικογένειάς τους, ελλήνων πολιτών ή ομογενών, πολιτών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πολιτών τρίτων χωρών με νομιμοποιητικά έγγραφα παραμονής στην Ελλάδα. Επίσης, συμπεριλαμβάνει ως δικαιούχους των υπηρεσιών δημόσιας υγείας συγκεκριμένα μέλη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς στο οποίο βρίσκονται και από το εάν κατέχουν ή όχι νομιμοποιητικά έγγραφα παραμονής στη χώρα.
Πρακτικά με το ΑΜΚΑ τους θα μπορούν οι ασθενείς να πηγαίνουν στο ΠΕΔΥ για γιατρούς και για διαγνωστικές εξετάσεις, αφού θα καλύπτονται και αυτές, με το καθεστώς που ισχύσει για τους ασφαλισμένους. Επίσης, θα μπορούν να πηγαίνουν στα νοσοκομεία χωρίς να πρέπει να υποστούν τη γραφειοκρατία των τριμελών επιτροπών που ισχύει σήμερα.
Υπάρχει βέβαια και η πρωτοβάθμια περίθαλψη που πρέπει να ενισχυθεί. Το ΠΕΔΥ είναι επίσης υποστελεχωμένο και χρειάζεται ενίσχυση.
Το πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας έχει επίσης κατακερματιστεί. Ακόμα και ο ΕΟΠΥΥ δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί πλήρως από την ίδρυση του, με αποτέλεσμα πλείστων νομικών, λειτουργικών και οικονομικών προβλημάτων. Το υπουργείο Υγείας πρέπει να προχωρήσει επιπροσθέτως σε νομοθετικές παρεμβάσεις για να στηριχθεί η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας με ευρύτερα προγράμματα πρόληψης και αγωγής υγείας. Το παρόν νομοσχέδιο είναι μέρος της πολιτικής στην υγεία, στην οποία κινείται η κυβέρνηση, και μέρος βέβαια ενός παράλληλου προγράμματος που ούτε ξεκινά ούτε τελειώνει σε αυτό. Θεωρώ ότι υπάρχουν περιθώρια άσκησης μιας παράλληλης πολιτικής, με κοινωνικό, ριζοσπαστικό και ταξικό πρόσημο, με προοπτική τον απεγκλωβισμό από τις μνημονιακές πολιτικές βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής. Η ψήφιση του νομοσχεδίου εκτιμώ ότι θα το επιβεβαιώσει.