Ενώ γίνεται πολύς λόγος για συμμαχίες μεταξύ κομμάτων της αντιπολίτευσης, φαίνεται ότι αυτές γρήγορα ναυαγούν. Συζητάμε με τον δημοσιογράφο Τάσο Παππά από την «Εφημερίδα των Συντακτών» για τις πολιτικές εξελίξεις στα κόμματα της αντιπολίτευσης και κυρίως του Κέντρου.
Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Πώς θα χαρακτήριζες την πολιτική κατάσταση αυτή τη στιγμή;Ζόρικη. Ζόρικη και για την κοινωνία και για την κυβέρνηση. Για την κοινωνία γιατί για έκτη χρονιά υποφέρει από ένα πρόγραμμα λιτότητας, για την κυβέρνηση διότι εφαρμόζει ένα πρόγραμμα με το οποίο δεν συμφωνεί και προσπαθεί να ισορροπήσει σε τεντωμένο σχοινί.
Υπάρχει ένα σχέδιο, από κάποιες δυνάμεις έξω ή μέσα, αποσταθεροποίησης και ανατροπής της κυβέρνησης;Το ότι οι δανειστές δεν θέλουν τη συγκεκριμένη κυβέρνηση είναι οφθαλμοφανές. Όπως και στο εσωτερικό υπάρχουν δυνάμεις -μιντιακές, οικονομικές και πολιτικές- που επίσης θέλουν να ανατραπεί αυτή η κυβέρνηση. Το πρόβλημα, όμως, για όλους αυτούς είναι ότι δεν έχουν εναλλακτική λύση, δηλαδή κάποιο κόμμα να διαδεχθεί την κυβέρνηση ΑΝΕΛ–Οικολόγων–ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να διαλυθεί η Βουλή.
Τα σενάρια κυβερνήσεωνΓιατί δεν θέλουν εκλογές;Γιατί δεν έχουν καμιά βεβαιότητα για τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, όπως έγινε και στο δημοψήφισμα και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Γι’ αυτό και επιμένουν στις κυβερνήσεις συνεργασίας είτε με πολιτικό προσωπικό, είτε με τεχνοκράτες είτε οικουμενικές κτλ. Υπάρχει και το σενάριο να αλλάξει παρτενέρ ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, να απομακρύνει τους ΑΝΕΛ και να βρει άλλο διαθέσιμο συνεταίρο. Για παράδειγμα, το Ποτάμι μιλά για κυβέρνηση επαϊόντων. Το ΠΑΣΟΚ προτείνει κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Η ΝΔ δεν έχω καταλάβει τι ακριβώς θέλει. Γνωρίζουμε μόνο ότι δεν θέλει εκλογές και δηλώνει πως η κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει να κυβερνά με την πλειοψηφία που διαθέτει. Εάν υπήρχε μια εναλλακτική λύση, θα ήταν διαφορετικά. Όσο για την Οικουμενική, αυτή προϋποθέτει τη συμμετοχή και του ΣΥΡΙΖΑ, άρα αυτή η εκδοχή δεν υπάρχει στην πραγματικότητα.
Από την πλευρά της κοινωνίας; Αυτός ο κόσμος που κινητοποιείται θέλει, στ’ αλήθεια, να πέσει η κυβέρνηση;Δεν νομίζω ότι επιθυμούν να πέσει η κυβέρνηση. Ο κόσμος δεν είναι ηλίθιος, δεν βλέπει να υπάρχει μια καλύτερη δυνατότητα, στην παρούσα φάση. Ένα σχήμα, που να μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα, πιο προοδευτικά και πιο ευνοϊκά γι’ αυτόν τη σημερινή κατάσταση. Αν υποθέσουμε ότι κερδίζει τις εκλογές η ΝΔ και συγκροτεί κυβέρνηση με κάποιον άλλο εταίρο, τι θα κληθεί να διαχειρισθεί; Μια οικονομική κατάσταση που είναι πάρα πολύ δύσκολη και ένα προσφυγικό που ταλαιπωρεί όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά ολόκληρη την Ευρώπη. Το πρόβλημα, όμως, ποιο είναι; Ότι στο δημόσιο διάλογο που αναπτύσσεται και ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες και την κυβέρνηση και ανάμεσα στα κόμματα της αντιπολίτευσης και την κυβέρνηση κανένας δεν βάζει το ζήτημα της Ευρώπης. Ας κάνουμε την υπόθεση ότι η κυβέρνηση αποσύρει το ασφαλιστικό και το φορολογικό και ξεκινάει ο διάλογος από μηδενική βάση. Πώς θα γίνει αυτό; Η Ευρώπη θα συναινέσει σε ένα καλύτερο σχέδιο από το σημερινό που φέρνει στο τραπέζι η κυβέρνηση; Όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι οι δανειστές πιέζουν για πολύ σκληρότερα μέτρα. Και η ΝΔ και η Δημοκρατική Συμπαράταξη έχουν μια βαθιά αντίφαση στην πολιτική τους. Αφενός λένε να αποσυρθεί το σχέδιο ενώ την ίδια στιγμή πιέζουν για να τελειώνει γρήγορα η αξιολόγηση!
Θολή γραμμή Στον, ποικίλο, χώρο του Κέντρου γίνονται διάφορες προσπάθειες σύνθεσης αλλά χωρίς, ως τώρα, αποτέλεσμα. Πού προσκρούει αυτό;Ο χώρος είναι πολύ-διασπασμένος, και κατακερματισμένος με πάρα πολλούς φιλόδοξους ηγετίσκους, χωρίς όμως τον έναν που θα μπορούσε να συσπειρώσει το χώρο. Ο καθένας φαντάζεται τον εαυτό του σ’ αυτό τον ρόλο. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι καθόλου εύκολα. Ο συγκεκριμένος χώρος χρειάζεται να καθορίσει την ιδεολογική του ταυτότητα, να διατυπώσει μια πολιτική συμμαχιών και ένα πρόγραμμα. Όταν η κ. Γεννηματά λέει ότι «μας χωρίζει άβυσσος από τη ΝΔ» και έρχεται ο κ. Βενιζέλος να υπογραμμίσει ότι δεν ισχύει αυτό και προσθέτει πως «μας χωρίζει άβυσσος και με τον ΣΥΡΙΖΑ» τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε; Ότι δεν μπορούν να συμφωνήσουν στο ποιος είναι ο αντίπαλος και ποιος ο εν δυνάμει σύμμαχός. Ο Φίλιππος Σαχινίδης, είπε πρόσφατα κάτι πολύ σωστό: πάντοτε, για τον χώρο της Σοσιαλδημοκρατίας, ο ιστορικός αντίπαλος ήταν η ΝΔ και ο δυνάμει εταίρος η Αριστερά. Αυτό ίσχυε από τη μεταπολίτευση και μετά. Αυτό ισχύει σήμερα; Εδώ βλέπεις μια διάθεση ρεβανσισμού από πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ. Προσπαθούν να δικαιωθούν και να κόψουν κάθε γέφυρα με την Αριστερά. Όμως, ο κόσμος του έχει άλλη αντίληψη, είναι διαπαιδαγωγημένος διαφορετικά γι’ αυτό και μετακινήθηκε μαζικά προς τον ΣΥΡΙΖΑ και όχι προς τη ΝΔ. Και το σπουδαιότερο είναι, ότι μ’ αυτή τη θολή γραμμή δεν πρόκειται να υπάρξει τάση επανάκαμψης των πρώην ψηφοφόρων του. Πολλοί απ’ αυτούς τους παράγοντες του Κέντρου είναι απλώς αντί – ΣΥΡΙΖΑ.
Ωστόσο, η ομιλία της κας. Γεννηματά στη Βουλή για την τροπολογία των ΜΜΕ ξεπέρασε κάθε όριο, διατύπωσε θέσεις που, υπό κανονικές συνθήκες, δεν θα εξέφραζαν κανένα κομμάτι του Κέντρου.Η κα. Γεννηματά έχει να διαχειρισθεί μέσα στο εσωτερικό της, απόψεις, θέσεις και στελέχη που, εν πάση περιπτώσει, έχουν ένα «βαρύ» παρελθόν στο ζήτημα αυτό, δηλαδή, τις σχέσεις πολιτικής, με τα μέσα ενημέρωσης και με την οικονομία. Αυτό, λοιπόν, δεν είναι καθόλου εύκολο. Και το βλέπεις από την πρεμούρα που δείχνουν, την προσπάθεια που κάνουν κάποια στελέχη της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του ΠΑΣΟΚ στο θέμα της αδειοδότησης των συχνοτήτων. Σου δημιουργείται η βάσιμη υποψία ότι δεν είναι η ειλικρινής η αγωνία τους για το μέλλον της ενημέρωσης, αλλά ότι έχουμε να κάνουμε με μια ιδιοτελή προσπάθεια να στηριχθούν συμφέροντα. Κάλλιστα κάποιος μπορεί να υποθέσει ότι κάνουν τα στραβά μάτια για να ξεπληρώσουν γραμμάτια.
Μπορεί, κατά τη γνώμη σου, η νέα ηγεσία της ΝΔ να υλοποιήσει το σχέδιο της διεύρυνσής της, τη δημιουργία όπως λένε της ευρωπαϊκής παράταξης; Δηλαδή, μπορεί η ΝΔ να πάρει κομμάτι του Κέντρου;Ήδη εκδηλώθηκαν τέτοιες τάσεις μετά την εκλογή Μητσοτάκη. Υπάρχουν πρόθυμοι που εξεδήλωσαν την ευαρέσκειά τους, στελέχη του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού που αξιολογούσαν ως πολύ θετική την αλλαγή ηγεσίας στη ΝΔ. Και αν στο Ποτάμι, πχ, δεν αντιμετωπίσουν το σοβαρό πρόβλημα ταυτότητας που έχουν ή αν συνεχισθεί η κατάσταση έμμεσης αμφισβήτησης της κας. Γεννηματά στο ΠΑΣΟΚ, εκτιμώ ότι αρκετά στελέχη και από το Ποτάμι και μερικά από τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, θα αποφασίσουν να μετακινηθούν προς τη ΝΔ. Θα εξαρτηθεί βεβαίως και από το πώς θα αντιμετωπίσει την κατάσταση και ο κ. Μητσοτάκης. Ο στόχος του είναι πάντως να μαζέψει ό,τι προσφέρεται.
Το ΠΑΣΟΚ ως αντιπαράδειγμαΘα τα ακολουθήσουν όμως οι ψηφοφόροι των Κεντρώων κομμάτων; Δηλαδή θα τους προσέλκυε η πιο νεοφιλελεύθερη ατζέντα Μητσοτάκη;Δεν μιλάμε για μεγάλα ακροατήρια. Ο μεγάλος όγκος έχει ήδη μετακινηθεί στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν ξέρω αν παραμένουν στα κόμματα αυτά οπαδοί με τις παραστάσεις που είπαμε προηγουμένως. Αλλά αυτό είναι προς απόδειξη. Επαναλαμβάνω αυτό που υποστήριξα πριν, ότι το κρίσιμο γι’ αυτό τον χώρο είναι ότι απειλείται από τα δεξιά γιατί ό,τι ήταν να χάσει προς τ’ αριστερά, το έχει χάσει
Στην Ελλάδα οι κεντρώες δυνάμεις, η εναπομείνασα σοσιαλδημοκρατία, δεν ακολουθεί τις τάσεις που παρατηρούνται στη σοσιαλδημοκρατία του Νότου. Πώς το ερμηνεύεις;Γι’ αυτά τα κόμματα, είναι γνωστό και διατυπωμένο από τα ίδια, το ΠΑΣΟΚ λειτούργησε ως αντιπαράδειγμα. Έλεγαν ότι δεν πρέπει να συνεργαστούν με τη Δεξιά στις χώρες τους για να μην πάθουν ό,τι έπαθε το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα. Οι εδώ δεν το βλέπουν αυτό διότι έχουν να απολογηθούν για ένα «κακόφημο» παρελθόν και δεν θέλουν να συμφιλιωθούν με την ιδέα ότι αυτό το παρελθόν πρέπει να το ξαναδούν με πολύ κριτική διάθεση. Δυστυχώς το υπερασπίζονται ακόμη και σήμερα. Ο κ. Βενιζέλος υποστηρίζει ότι δεν μπορούσε να γίνει τίποτε άλλο. Το κρίσιμο, λοιπόν, γι’ αυτούς είναι ότι αν δεν ξεκαθαρίσουν τη στάση τους έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, η πολιτική συμμαχιών που θα έχουν θα είναι μόνο προς τα δεξιά.
•