Ο καταποντισμός των κομμάτων της συμμαχίας που κυβερνούσε την Ιρλανδία τα τελευταία χρόνια, δεν αποτελεί μόνο κατηγορηματική απόρριψη της πολιτικής της λιτότητας, αλλά και καταδίκη της οικονομικής και κοινωνικής στρατηγικής της που επιχείρησε και επιχειρεί να επιβάλει η ΕΕ μέσω της τρόικας.
Η καταδίκη αυτή έρχεται μετά την εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, την επιτυχία των αριστερών κομμάτων της Πορτογαλίας (ΣΚ, Μπλόκο της Αριστεράς και ΚΚ Πορτογαλία) και το σχηματισμό της κυβέρνησης Αντόνιο Κόστα, καθώς και την καταψήφιση της κυβέρνησης Ραχόι στην Ισπανία και την ανάδειξη του Ποδέμος σε σημαντική πολιτική δύναμη της χώρας.
Στην Ιρλανδία τα αποτελέσματα ήρθαν να διαταράξουν και εν μέρει να ανατρέψουν το παλιό πολιτικό σκηνικό. Ορισμένοι μάλιστα έκαναν λόγο και για «πολιτικό σεισμό», που δεν περιορίζεται μόνο στα σύνορα της χώρας, αλλά αγγίζει ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η Ιρλανδία οδηγήθηκε στην επιτήρηση των μνημονίων με τη χρεοκοπία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και την κρίση των ακινήτων για να διασωθούν οι τράπεζες που κατέρρεαν και, συνεπώς, να διασφαλισθούν οι ξένοι δανειστές. Η Ιρλανδία είχε ανακηρυχθεί «υποδειγματικό μοντέλο» από τους Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και Άνγκελα Μέρκελ που δεν έχαναν ευκαιρία να εκθειάζουν το μοντέλο της χώρας, η οποία ακολούθησε πιστά την πολιτική της λιτότητας και έτσι πέτυχε να επιστρέψει στην ανάκαμψη και την οικονομική ανάπτυξη. Αυτό το μοντέλο, όμως, είχε σοβαρές συνέπειες για τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα της χώρας και γι’ αυτό αποδοκιμάστηκε από το εκλογικό σώμα.
Βαριά ήττα των κομμάτων της συμπολίτευσηςΤα κόμματα που συνεργάστηκαν στην κυβέρνηση μετά το 2011, είχαν το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία της χώρας. Εξέλεξαν 57 έδρες από τις 113 που διέθεταν στην προηγούμενη βουλή. Έτσι, είχαν την απόλυτη πλειοψηφία στο σύνολο των 158 εδρών. Πιο συγκεκριμένα, το Φίνε Γκάελ έχασε το 10,6% των ψήφων, έπεσε στο 25,5% και πήρε 55 έδρες έναντι 76 που είχε. Ο κυβερνητικός του εταίρος, οι Εργατικοί, έπαθαν πραγματική πανωλεθρία. Από το 18,4% των ψήφων συγκράτησαν μόλις το 6,6%, έχασαν 12,8% και από τις 37 έδρες εξέλεξαν μόνο 7. Αυτή φαίνεται να είναι η τύχη των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων της Ευρώπης. Όσο επιμένουν σε συνεργασία με την κεντροδεξιά, δεν έχουν καμία ελπίδα, σύμφωνα με αναλυτές.
Το άλλο κεντροδεξιό κόμμα, το Φιάνα Φέιλ (Fianna Fail), που ήταν στην εξουσία από το 2007 μέχρι το 2011, δηλαδή μέχρι τότε που υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο, στις εκλογές που ακολούθησαν υπέστη συντριπτική ήττα και το ποσοστό του έπεσε κάτω από το 20%. Στις εκλογές της περασμένης Παρασκευής συγκέντρωσε το 24,35% των ψήφων αυξάνοντας το ποσοστό του κατά 6,9% σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, χωρίς ωστόσο να φθάσει στα ποσοστά που έπαιρνε πριν την κρίση. Ο λόγος που κέρδισε τις ψήφους αυτές, οφείλεται στο γεγονός ότι τάχθηκε υπέρ των δημόσιων επενδύσεων για την καταπολέμηση της ανεργίας.
Τα δύο κόμματα εξουσίας που κυριαρχούσαν και εναλλάσσονταν στην κυβέρνηση, συσπείρωναν δυνάμεις και ψηφοφόρους απ’ όλες τις κοινωνικές ομάδες πριν το 2007. Το ποσοστό τους αθροιζόμενο έφθανε στο 69%. Στις εκλογές της περασμένης Παρασκευής έπεσαν κάτω από το 50%.
Η δυναμική της ριζοσπαστικής αριστεράςΗ αριστερά φάνηκε ότι είναι η μόνη δύναμη που έχει εναλλακτικό πρόγραμμα. Ιδιαίτερα το Σιν Φέιν, είναι το ιστορικό κόμμα της αριστεράς, που χαρακτηρίζεται από τους δημοκρατικούς αγώνες και τους αγώνες για την ενότητα της Ιρλανδίας, καθώς και για τις μαζικές του κινητοποιήσεις για την έξοδο της χώρας από τη λιτότητα και την ανάκτηση της λαϊκής κυριαρχίας. Οι κινητοποιήσεις αυτές είχαν εν μέρει αντίκτυπο και στις κάλπες με την ψήφο στο Σιν Φέιν και στα άλλα κόμματα της αριστεράς. Το κόμμα του Τζέρι Άνταμς συγκέντρωσε το 13,8%, είχε αύξηση 3,9% και εξέλεξε 24 βουλευτές έναντι των 14 που είχε στην προηγούμενη βουλή. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κόμμα από το 2008 σημειώνει προοδευτική άνοδο.
Το αποτέλεσμα αυτά ασφαλώς δεν ήταν αυτά που περίμενε για το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, αφού όλα έδειχναν – και οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν– ότι θα μπορούσε το ποσοστό του να κυμανθεί γύρω στο 20%. Ο εκλογικός αγώνας, όμως, ήταν σκληρός και ανορθόδοξος, όπως άλλωστε συνηθίζεται τελευταία στις χώρες της ευρωζώνης. «Η καμπάνια για τις εκλογές στην Ιρλανδία στις 26 Φεβρουαρίου περιστράφηκε γύρω από τον ανερχόμενο αστέρα της πολιτικής της χώρας, το Σιν Φέιν», έγραψε η γαλλική «Λα Τριμπιούν» και συνέχισε: «Το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς δαιμονοποιήθηκε από τους αντιπάλους του» και αυτό όχι χωρίς συνέπειες, γιατί επρόκειτο για ένα «ένα φάντασμα που πλανιέται πάνω από τους Ιρλανδούς ψηφοφόρους…».
Οι προεκλογικές συζητήσεις περιορίστηκαν στις πολιτικάντικες επιθέσεις κατά του κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς. Κάθε προσπάθεια για ουσιαστική πολιτική συζήτηση για προγράμματα κ.λπ. ήταν μάταιη. Ο Τζέρι Άνταμς θα έπρεπε να απαντήσει αν ήταν μέλος του IRA (το είχε κατηγορηματικά διαψεύσει), ή αν στρέφεται και καλλιεργεί το μίσος κατά της Βρετανίας. Έφθασαν, μάλιστα, να παρομοιάσουν το κόμμα με το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν. Έπρεπε πάση θυσία να μην ακουστεί ο λόγος του, γιατί ο λόγος αυτός ανησύχησε τα παραδοσιακά κόμματα. «Ένας λόγος που επέβαλε μια ταξική λογική στην ιρλανδική πολιτική ζωή», αναφέρει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου Ρίγκαν Εντεμ.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, οι δημοσκοπήσεις δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή να «καταγράφουν» τη μεταστροφή του εκλογικού σώματος.
Το αποτέλεσμα, όμως, που πέτυχε το Σιν Φέιν «αν και δεν του επιτρέπει ένα σημαντικό ρόλο για το σχηματισμό μιας προοδευτικής κυβέρνησης της αλλαγή, ωστόσο το ανέδειξε σε μια πολιτική δύναμη αναμφισβήτητα σημαντική σε πανεθνικό επίπεδο», ανέφερε ο Τζ. Άνταμς. Μια δύναμη η οποία, σε στενή συνεργασία με τις άλλες δυνάμεις της αριστεράς, τα κινήματα, τα συνδικάτα, θα συνεχίζει να αγωνίζεται για να διαχειρίζονται από το λαό οι κοινωνίες υπηρεσίες (νερό, ενέργεια, υγεία…)
Στα κινήματα αυτά μετέχουν και φορείς της άκρας αριστεράς, όπως η AAA- PBP (Συμμαχία Ενάντια στη Λιτότητα- Οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη). Η οργάνωση αυτή κέρδισε περίπου το 4% και πέντε έδρες έναντι 1,7% και 3 έδρες το 2011. Οι Πράσινοι πήραν 2,7% έναντι 0,7%, κέρδισαν 3 έδρες, όπως και οι Σοσιαλδημοκράτες που συγκέντρωσαν το 3% των ψήφων. Πρόκειται για ένα μικρό κόμμα που αποσχίσθηκε από τους Εργατικούς. Ακολουθεί μια πολιτική κατά της λιτότητας.
Νέα εποχήΗ χώρα μπαίνει σε περίοδο πολιτικής αστάθειας σύμφωνα με αναλυτές. Το πολιτικό κατεστημένο θα δυσκολευτεί να βρει συμβιβαστική λύση για το σχηματισμό κυβέρνησης. Η μόνη δυνατότητα που διαφαίνεται, είναι να συμπράξουν τα δύο κόμματα που εναλλάσσονταν στην εξουσία. Δηλαδή να σχηματιστεί ο «μεγάλος συνασπισμός» από το Φάινα Φέιλ και το Φίνε Γκάελ. Θα πρέπει όμως να ξεπεράσουν τις μεγάλες ιστορικές διαφορές που τα χωρίζουν εδώ και δεκαετίες. Με το σχηματισμό ενός μεγάλου συνασπισμού θ’ αφήσουν ελεύθερο χώρο στο τρίτο κόμμα της βουλής, που θα αναδειχθεί σε αξιωματική αντιπολίτευση. Ο ηγέτης του Τζέρι Άνταμς δήλωσε μετά τα αποτελέσματα: «Η διαδικασία της αλλαγής ξεκίνησε. Οι δυνάμεις της αλλαγής στο εσωτερικό της χώρας και σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα συνεχίσουν να κινητοποιούνται και να συγκλίνουν σε μια πολιτική προοδευτικών μεταρρυθμίσεων στην Ευρώπη, για την κοινωνική δικαιοσύνη και την ειρήνη».
Μπ. Κοβάνης