Του Θανάση ΤσακίρηΟ πρώτος γύρος των προκριματικών εκλογών για την ανάδειξη των υποψηφίων προέδρων των ΗΠΑ έληξε. Θυμίζει την γνωστή τηλεοπτική σειρά House of Cards, αλλά σε μια πιο σπλάτερ εκδοχή.
Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και ιδιαίτερα η ηγετική ελίτ του αντιμετωπίζει ένα τρελό και εφιαλτικό σενάριο: Τραμπ εναντίον Κρουζ. Ήθελαν να βρουν ελκυστικό αντίπαλο απέναντι στον Τραμπ και τελικά προκύπτει κόντρα ανάμεσα σε ένα «διαταραγμένο» δισεκατομμυριούχο και έναν «τρομακτικό» γερουσιαστή. Το εσωκομματικό σώμα των Ρεπουμπλικάνων είναι κατατμημένο σε 3-4 κομμάτια. Κανείς, όμως, δεν φαίνεται ικανός να ξανακολλήσει αυτά τα κομμάτια. Τον Τραμπ υποστηρίζουν οι πιο ξενοφοβικοί και οι πιο χαμένοι στις τάξεις των λευκών και των «ημίλευκων» που θέλουν μια Αμερική-φρούριο. Όπως λέει μια 29χρονη λατινοαμερικανίδα: «Είμαστε χαμένοι. Πώς, ρε γαμώτο μπορούμε να ελπίσουμε πως θα νικήσουμε όλους αυτούς του ανθρώπους που κυριαρχούν απολύτως στον εθνικό διάλογο και μας μιλάνε ακατάπαυστα για πρόοδο, ανοχή, αποδοχή, συμπόνια». Ή ο επιστήμονας που ψήφισε Ομπάμα το 2012 και φοβάται το ισλαμιστικό «ντου» που θα καταργήσει τον γάμο των ομοφυλοφίλων και τις αμβλώσεις και γι’ αυτόν το λόγο θα ψηφίσει Τραμπ! Αφήστε που το κρύβει από το νόμιμο έτερο ήμισυ!1.
Στην πλευρά του Δημοκρατικού Κόμματος μετά την Σούπερ Τρίτη, η εκστρατεία του Μπέρνι Σάντερς για το προεδρικό χρίσμα έχει φτάσει σε κρίσιμο σημείο. Ο συσχετισμός δυνάμεων στο πεδίο των αντιπροσώπων για το Συνέδριο που έχει διαμορφωθεί είναι 1.221 – 571 υπέρ της Χίλαρι Κλίντον. Πολλοί ψηφοφόροι έχουν αποδεχτεί την άποψη που υποβάλλει το επιτελείο περί του αναπόφευκτου της νίκης της Κλίντον, ενώ άλλοι αισθάνονται ότι υπάρχει ακόμα δυνατότητα για τον Σάντερς να αγωνιστεί για νικηφόρα κατάληξη. Είναι αρκετά αισιόδοξη η δεύτερη άποψη μάλλον γιατί δεν λαμβάνει σοβαρά υπόψη της τους εξ οφίτσιο υπερεκλέκτορες του Δημοκρατικού Κόμματος. Σε αυτούς περιλαμβάνονται διακεκριμένοι ηγέτες του κόμματος και εκλεγμένοι αξιωματούχοι, όλοι οι Δημοκρατικοί-μέλη της Βουλής και της Γερουσίας καθώς και οι Δημοκρατικοί-κυβερνήτες Πολιτειών.
Άλλοι υπερεκλέκτορες επιλέγονται κατά τη διάρκεια της σεζόν των προκριματικών. Οι Δημοκρατικοί υπερεκλέκτορες είναι ελεύθεροι να στηρίξουν όποιο υποψήφιο θέλουν για το χρίσμα. Κάτι τέτοιο έρχεται σε αντίθεση με τη συμφωνία «δέσμευσης» των εκπρόσωπων που επιλέγονται με βάση τις προκριματικές εκλογές και συνελεύσεις του κόμματος σε κάθε πολιτεία των ΗΠΑ. Επειδή είναι ελεύθεροι να υποστηρίξουν όποιον θέλουν, οι υπερεκλέκτορες μπορούν να «νοθεύσουν» τα αποτελέσματα και να ορίσουν ως προεδρικό υποψήφιο κάποιον που δεν έλαβε την πλειοψηφία των ψήφων κατά τη διάρκεια των προκριματικών.2
Το καλεντάρι των προκριματικών έχει αρκετές σελίδες ακόμα. Σε πολλές μεγάλες πληθυσμιακά πολιτείες δεν έχουν γίνει ακόμα εκλογές. Για τους Ρεπουμπλικάνους υπάρχει και η παγίδα του πλειοψηφικό συστήματος εκλογής εκλεκτόρων. Π.χ. στην πολιτεία Νιου Τζέρσεϋ ισχύει πλειοψηφικό σε σύνολο επικράτειας, ενώ στην Καλιφόρνια σε επίπεδο κομητείας κι αυτό ευνοεί τον Τραμπ. Στο μέτωπο των Δημοκρατικών, ο Σάντερς κερδίζοντας το Μίσιγκαν εκνεύρισε την Κλίντον που στο ντιμπέιτ της Τετάρτης τον κατηγόρησε για…αντιμεταναστευτική τάση! Είναι σαφές ότι ο Σάντερς μπορεί να κερδίσει τις ψήφους της μαύρης και της αραβόφωνης εργατικής τάξης στις μεγαλοπόλεις της χώρας.
Ακολουθούν:
10 Μαρτίου: Παρθένοι Νήσοι (Ρεπ.)
12 Μαρτίου: περιοχή Πρωτεύουσας (Ρεπ.), Γκουάμ (Ρεπ.), Northern Mariana Islands (Δημ.), Ουαϊόμινγκ (Ρεπ.)
15 Μαρτίου: Φλόριντα, Οχάιο και Ιλλινόι (Ρεπ) όλες με πλειοψηφικό, Μιζούρι (Ρεπ.), Northern Mariana Islands (Ρεπ.), Βόρεια Καρολίνα (Ρεπ.)
22 Μαρτίου: Αριζόνα (Ρεπ) με πλειοψηφικό, Αϊντάχο (Δημ.), Γιούτα (αμφοτέρων των κομμάτων
26 Μαρτίου: Γουάσιγκτον (Πολιτεία), Αλάσκα, Χαβάη (όλες Δημοκρατικών)
Σημειώσεις:
1. http://www.theguardian.com/us-news/2016/mar/03/secret-donald-trump-voters-speak-out
2. Κάτι τέτοιο έγινε τις προκριματικές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος το 1912 όταν ο κομματικός μηχανισμός ανέδειξε για δεύτερη θητεία τον φιλοεργοδοτικό Γουίλιαμ Ταφτ αποκλείοντας τον νικητή των προκριματικών Προοδευτικό Θίοντορ Ρούζβελτ. Βλ. Kalb Deborah (2016) Guide to U.S. Elections, SAGE Publications.
3. http://www.nytimes.com/interactive/2016/us/elections/primary-calendar-and-results.html?_r=1