8 Μαρ­τίου, Πα­γκό­σμια Ημέ­ρα της Γυ­ναί­κας

Της Ρέ­νας Δού­ρου

Η κρι­τι­κή εί­ναι γνω­στή. Μία μό­νο η­μέ­ρα α­φιε­ρω­μέ­νη στη Γυ­ναί­κα, ε­νώ τα ζη­τή­μα­τα που έ­χουν να κά­νουν με την ι­σό­τη­τα των φύ­λων α­φο­ρούν και τις υ­πό­λοι­πες 364 η­μέ­ρες του χρό­νου. Ελά­χι­στος φό­ρος τι­μής σε έ­να θέ­μα, που συ­νι­στά κα­θη­με­ρι­νό ση­μείο α­να­φο­ράς. Ση­μείο α­να­φο­ράς σε­ξι­στι­κών δια­κρί­σεων, που ξε­κι­νούν α­πό το ντύ­σι­μο και φθά­νουν σε ση­μα­ντι­κές δια­κρί­σεις στις α­πο­δο­χές με­τα­ξύ γυ­ναι­κών και αν­δρών ερ­γα­ζό­με­νων. Δια­κρί­σεις, που ό­χι μό­νο διαιω­νί­ζο­νται, αλ­λά οι ο­ποίες, λό­γω της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης και της ύ­φε­σης, έρ­χο­νται ξα­νά στο προ­σκή­νιο στο πλαί­σιο της ε­πι­στρο­φής σει­ράς πα­τριαρ­χι­κών προ­τύ­πων, τα ο­ποία σχε­τί­ζο­νται με τη θέ­ση της γυ­ναί­κας στη­ν… ε­στία, να α­σχο­λεί­ται με τα… πα­ρα­δο­σια­κά κα­θή­κο­ντα της α­να­τρο­φής των παι­διών. Προ­τύ­πων που σχε­τί­ζο­νται ά­με­σα με την ο­πι­σθο­δρό­μη­ση σει­ράς κε­κτη­μέ­νων του κι­νή­μα­τος της γυ­ναι­κείας χει­ρα­φέ­τη­σης, κα­θώς και με αυ­τό που ο­νο­μά­ζε­ται πλέ­ον «ι­σό­τη­τα προς τα κά­τω» -έ­να φαι­νό­με­νο, που α­να­λύε­ται λε­πτο­με­ρεια­κά και με α­κρί­βεια στο συλ­λο­γι­κό τό­μο «Γυ­ναί­κες και λι­τό­τη­τα. Η οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση και το μέλ­λον της ι­σό­τη­τας των φύ­λων». Και κά­θε άλ­λο πα­ρά τυ­χαίο εί­ναι ό­τι για «πι­κρή ε­ξί­σω­ση των φύ­λων α­πό την κρί­ση», κά­νει λό­γο η κα­θη­γή­τρια (και σή­με­ρα Διοι­κή­τρια του Ο­Α­ΕΔ) Μα­ρία Κα­ρα­με­σί­νη, μία α­πό τις συγ­γρα­φείς και ε­πι­με­λή­τρια του τό­μου. Με άλ­λα λό­για, και αυ­τή η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα δεν α­φο­ρά α­πο­κλει­στι­κά την Ελλά­δα, αλ­λά πολ­λές ευ­ρω­παϊκές, και ό­χι μό­νο, χώ­ρες. Εί­ναι δη­λα­δή γε­γο­νός ό­τι η ύ­φε­ση και οι πο­λι­τι­κές λι­τό­τη­τες έ­χουν ο­δη­γή­σει σε δρα­στι­κή πε­ρι­κο­πή των δη­μο­σίων δα­πα­νών, σε ο­λό­κλη­ρη τη Γη­ραιά Ήπει­ρο, με α­πο­τέ­λε­σμα, με­τα­ξύ πολ­λών άλ­λων, την πε­ρι­στο­λή της πα­ρο­χής σει­ράς κοι­νω­νι­κών υ­πη­ρε­σιών, των ο­ποίων οι κύ­ριοι α­πο­δέ­κτες ή­σαν γυ­ναί­κες, μη­τέ­ρες (μο­νο­γο­νεϊκών και μη οι­κο­γε­νειών). Το ευ­ρω­παϊκό κοι­νω­νι­κό μο­ντέ­λο συν­θλί­βε­ται στα­δια­κά α­πό τις μυ­λό­πε­τρες της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης και οι γυ­ναί­κες α­πο­τε­λούν τα πρώ­τα και ί­σως τα ση­μα­ντι­κό­τε­ρα θύ­μα­τα αυ­τής της ε­ξέ­λι­ξης...

Αφορ­μή για ε­γρή­γορ­ση

Μία λοι­πόν Πα­γκό­σμια Ημέ­ρα δεν μπο­ρεί να κά­νει τη δια­φο­ρά -ει­δι­κά ε­νό­ψει τέ­τοιων σο­βα­ρών ε­ξε­λί­ξεων. Ωστό­σο, η υ­πη­ρε­σία που μπο­ρεί να προ­σφέ­ρει έ­νας τέ­τοιου εί­δους ε­ορ­τα­σμός, εί­ναι δι­πλή. Μπο­ρεί, δη­λα­δή, κα­ταρ­χήν να υ­πο­μνη­μα­τί­σει μια κα­τά­στα­ση, η ο­ποία βαί­νει ε­πι­δει­νού­με­νη -κα­θώς τα ερ­γα­σια­κά, κοι­νω­νι­κά κε­κτη­μέ­να, ύ­στε­ρα α­πό πο­λυε­τείς α­γώ­νες, των γυ­ναι­κών, πε­ρι­στέλ­λο­νται και υ­πο­χω­ρούν. Και πα­ράλ­λη­λα μπο­ρεί να δώ­σει την α­φορ­μή για ε­γρή­γορ­ση, να λει­τουρ­γή­σει δη­λα­δή ως «στά­ση» για πε­ρί­σκε­ψη ε­νό­ψει ε­νός α­γώ­να διαρ­κείας, προ­κει­μέ­νου να υ­πάρ­ξουν ου­σια­στι­κές και πραγ­μα­τι­κές πρόο­δοι.
Τα δε­δο­μέ­να κά­θε άλ­λο πα­ρά εν­θαρ­ρυ­ντι­κά εί­ναι. Για­τί η ε­πι­δει­νού­με­νη, π.χ. ερ­γα­σια­κή α­νι­σό­τη­τα των γυ­ναι­κών δεν α­φο­ρά μό­νο την ευ­ρω­παϊκή ή­πει­ρο και την κρί­ση που τη μα­στί­ζει, αλ­λά ε­πε­κτεί­νε­ται σε πα­γκό­σμιο ε­πί­πε­δο. Τα στοι­χεία, που έ­δω­σε στη δη­μο­σιό­τη­τα, με α­φορ­μή τη φε­τει­νή Πα­γκό­σμια Ημέ­ρα της Γυ­ναί­κας, ο Διε­θνής Οργα­νι­σμός Εργα­σίας, εί­ναι α­πο­θαρ­ρυ­ντι­κά: εί­κο­σι χρό­νια με­τά α­πό την Πα­γκό­σμια Διά­σκε­ψη του Ο­ΗΕ στο Πε­κί­νο για τις γυ­ναί­κες, «το πο­σο­στό, πα­γκο­σμίως, της συμ­με­το­χής των γυ­ναι­κών στον ε­νερ­γό πλη­θυ­σμό πέ­ρα­σε α­πό το 52.4% στο 49.6%». Στο πα­γκό­σμιο, ε­πί­σης, ε­πί­πε­δο, οι πι­θα­νό­τη­τες ει­σό­δου των γυ­ναι­κών στην α­γο­ρά ερ­γα­σίας εί­ναι κα­τά 27% λι­γό­τε­ρες α­πό ε­κεί­νες των αν­δρών, σύμ­φω­να με το διε­θνή ορ­γα­νι­σμό και, μά­λι­στα, αυ­τή η δια­φο­ρά, ό­χι μό­νο δεν μειώ­νε­ται αλ­λά σε πε­ριο­χές του κό­σμου, ό­πως η νό­τιος και α­να­το­λι­κή Ασία, αυ­ξά­νε­ται...

Για μια νέα προ­σέγ­γι­ση του ζη­τή­μα­τος

Η με­γά­λη λοι­πόν, η πα­γκό­σμια ει­κό­να, ό­πως και η πε­ρι­φε­ρεια­κή, η ευ­ρω­παϊκή και βέ­βαια, η το­πι­κή, η ε­θνι­κή, της χώ­ρας μας κά­θε άλ­λο πα­ρά α­φή­νουν πε­ρι­θώ­ρια αι­σιο­δο­ξίας. Απο­τε­λούν εν­δεί­ξεις γε­νι­κό­τε­ρης ο­πι­σθο­δρό­μη­σης. Μιας ο­πι­σθο­δρό­μη­σης, η ο­ποία ό­μως δεν α­φο­ρά μό­νο τα δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­ζό­με­νων γυ­ναι­κών, αλ­λά γε­νι­κό­τε­ρα τα δι­καιώ­μα­τα ό­λων των ευά­λω­των κοι­νω­νι­κών ο­μά­δων, ε­κεί­νων α­κρι­βώς που έ­χουν α­νά­γκη τη στή­ρι­ξη του κρά­τους πρό­νοιας, των κοι­νω­νι­κών προ­γραμ­μά­των. Με άλ­λα λό­για, η χει­ρα­φέ­τη­ση του «μι­σού του ου­ρα­νού» ε­πι­βάλ­λει την ε­πι­στρο­φή στο βα­σι­κό δια­κύ­βευ­μα: στην υ­πε­ρά­σπι­ση του κοι­νω­νι­κού κρά­τους μέ­σα α­πό την οι­κο­δό­μη­ση ε­νός νέ­ου α­να­πτυ­ξια­κού, οι­κο­νο­μι­κού προ­τύ­που. Ενός προ­τύ­που που θα δί­νει στην α­πα­σχό­λη­ση και την ερ­γα­σια­κή ι­σό­τη­τα, ό­λη τη βα­ρύ­τη­τα που α­παι­τεί η κοι­νω­νι­κή συ­νο­χή και δι­καιο­σύ­νη, σε α­ντί­θε­ση με την ά­ερ­γη α­νά­πτυ­ξη και το βά­θε­μα ό­λων των α­νι­σο­τή­των (έμ­φυ­λων, τα­ξι­κών, πε­ριου­σια­κών, κ.α.), που αυ­τή συ­νε­πά­γε­ται. Υπό αυ­τό το πρί­σμα, η­μέ­ρες σαν την εν λό­γω α­πο­κτούν χρη­σι­μό­τη­τα: ε­κεί­νη του ση­μα­τω­ρού για μια νέα προ­σέγ­γι­ση του ζη­τή­μα­τος της ι­σό­τη­τας.