38ο Φεστιβάλ Γυναικείου Κινηματογράφου, 18-27 Μαρτίου, Κρετέιγ, Γαλλία 
Της Σοφίας ΞυγκάκηΞεκίνησε την Παρασκευή 18 Μαρτίου, στο Κρετέιγ της Γαλλίας, το 38ο Διεθνές Φεστιβάλ Γυναικείου Κινηματογράφου, φεστιβάλ που κάθε χρόνο παρουσιάζει ταινίες γυναικών από όλο τον κόσμο και έχει καταφέρει να γνωρίσει στο κοινό τη δουλειά μεγάλων σκηνοθέτιδων, αλλά και να προωθήσει το ταλέντο των νέων. Ταινίες όπως Γερμανία, χλωμή μητέρα της Σάντερς και το Jeanne Dielman της Σαντάλ Άκερμαν, τα Τρία δωμάτια της μελαγχολίας της Φιλανδής Πίριο Χονκασάλο ή το πιο πρόσφατο Μέσα από τα μάτια σου της Ισπανής Ιθιάρ Μπογιάιν.
Και φέτος, όπως πάντα, με ένα πλούσιο πρόγραμμα που περιλαμβάνει ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, καθώς επίσης, μεταξύ άλλων, αφιερώματα στις σκηνοθέτιδες Σαντάλ Άκερμαν και Σολβέιγ Άνσπαχ που χάθηκαν τον περασμένο χρόνο, masterclass με τη συνθέτρια Μπεατρίς Τεριέ, ενώ στην ενότητα Συναντήσεις θα προβληθούν 2 ταινίες μικρού μήκους για δύο πολύ σημαντικές φεμινίστριες: τη Λίνα Μαντζακάπρε, πολυτάλαντη εικαστικό, συγγραφέα, κινηματογραφίστρια και περφόρμερ, που το 1976 διοργάνωσε στο Σορέντο της Ιταλίας «Το άλλο βλέμμα», το πρώτο φεστιβάλ φεμινιστικού κινηματογράφου στην Ευρώπη, και την ταξιδεύτρια και φωτογράφο Έλα Μαγιάρ.
Ο προσωπικός λόγοςΤο φεστιβάλ του Κρετέιγ γεννήθηκε το 1979, τα χρόνια ακόμα που, όπως είχε επισημάνει η σπουδαία τεχνοκριτικός Αν Μαρί Σοζό, οι φεμινίστριες «διαισθητικά» διεκδικούσαν το σώμα που η πατριαρχική κουλτούρα είχε αντικαταστήσει με στερεότυπα που απευθύνονταν μόνο στον άντρα. Αυτή η «διαίσθηση» μετατράπηκε σε κίνημα, στην αναζήτηση μιας ταυτότητας που θα εκφραζόταν ομαδικά, ενώ λίγο αργότερα θα αναδυόταν η ανάγκη της προσωπικής αναζήτησης. Το Φεστιβάλ εξαρχής έγινε τόπος αυτών των αναζητήσεων, τόπος αξιομνημόνευτων συζητήσεων, αμφισβήτησης και πολεμικής και, μέσα από τις ταινίες των γυναικών, εναντιώθηκε σε κάθε μορφή διάκρισης, είτε αυτή αφορούσε φυλή, φύλο, κουλτούρα ή κοινωνική τάξη. Υπήρξε, επίσης, και παραμένει προνομιακός τόπος προώθησης του γυναικείου κινηματογράφου καθώς αυτός ακόμα υφίσταται διάκριση και κακή διανομή.
Ο Ρωμαίος αναχώρησεΤο Φεστιβάλ, καθρέφτης του κόσμου, βλέμμα των γυναικών στην κοινωνία, στηρίζει τις γυναίκες δημιουργούς, την έρευνα και τις καινοτομίες τους, ενώ κάθε χρόνο συγκεντρώνει πάνω από εκατό γυναίκες που εργάζονται στο χώρο του κινηματογράφου καθώς και είκοσι χιλιάδες θεάτριες/τές. Τα τελευταία 13 χρόνια έχει δημιουργηθεί το Centre de Ressources Iris, ένα Κέντρο Πόρων, που ταξινομεί και μηχανογραφεί τα αρχεία του Φεστιβάλ, περισσότερες από 6.000 ταινίες κι ένα μεγάλο αριθμό εγγράφων και στοιχείων σχετικών με την ιστορία του γυναικείου κινηματογράφου, ενώ υπάρχει και ενημερωτικός κατάλογος για το κοινό. Παράλληλα, από το 1995, λειτουργούν και εργαστήρια παραγωγής βίντεο του ενός λεπτού με διάφορα θέματα όπως Ο Εκτοπισμός, Ο Χρόνος, ενώ κάποια άλλα ατελιέ επεξεργάζονται παραλλαγές στο θέμα: Εγώ είμαι η Ιουλιέτα, ο Ρωμαίος αναχώρησε. Αυτές οι παραγωγές έχουν γίνει δημοφιλείς και σε άλλες πόλεις και χωριά της Γαλλίας. Επίσης, σύντομα θα ξεκινήσει και μια συνεργασία με το διαπολιτισμικό κέντρο γυναικών Alma Mater του Τορίνο.
Ο σπόρος του κινηματογραφοφάγουΤο Φεστιβάλ είναι ένα εργαστήριο ιδεών. Έτσι, πριν από το Φεστιβάλ, μαθητές του λυκείου και φοιτητές επεξεργάζονται στις τάξεις τους διάφορα θέματα που αφορούν τα επαγγέλματα του κινηματογράφου και, στη συνέχεια, στους χώρους του Φεστιβάλ, διοργανώνονται συζητήσεις που αφορούν τον κόσμο και την κοινωνία, ενώ μπαίνουν στο μικροσκόπιο: η εκπαίδευση, ο ρατσισμός, η ιστορία των γυναικών, ο φεμινισμός, ο σεξισμός, η βία, ο αποκλεισμός, η τέχνη… Η Τζάκι Μπουέ, δημιουργός και διευθύντρια του Φεστιβάλ, εδώ και δώδεκα χρόνια διοργανώνει μαθήματα κινηματογράφου με τις δημιουργούς ενώ έχει γυριστεί και ένα βίντεο με όλες τις σκηνοθέτιδες και τεχνικούς της Ασίας.
Η Κριτική Επιτροπή Σπόρος του Κινηματογραφοφάγου αποτελείται από αυτούς τους μαθητές του λυκείου που συμμετέχουν στα προγράμματα, οι οποίοι κρίνουν και αποφασίζουν για πέντε ταινίες από το διαγωνιστικό τμήμα, ενώ κάθε χρόνο παρίσταται και μια διαφορετική καλλιτέχνις ως σύμβουλος.
Το πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλΤο διαγωνιστικό πρόγραμμα περιλαμβάνει ταινίες από όλο τον κόσμο, το Καζακστάν, την Αργεντινή, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Τουρκία, Ουρουγουάη κ.α., ενώ παρουσιάζεται και το ντοκιμαντέρ Exotica, Erotica, etc, της Ευαγγελίας Κρανιώτη, παραγωγή Γαλλίας/Ελλάδας, το οποίο είχε παιχτεί για πρώτη φορά στο περσινό Φεστιβάλ Βερολίνου και στη συνέχεια στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης.
Πολύ μεγάλο το αφιέρωμα Μουσικές Διαδρομές. Κάθε χρόνο, το Φεστιβάλ κάνει ένα αφιέρωμα σε διαφορετική ομάδα δημιουργών του γυναικείου σινεμά, όπως στις σεναριογράφους, τις διευθύντριες φωτογραφίας, τις ενδυματολόγους κτλ. Φέτος, στις συνθέτριες μουσικής κινηματογράφου και περιλαμβάνει master classes, συζητήσεις, στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Η θέση των γυναικών στη μουσική και τον κινηματογράφο» και βέβαια πολλές ταινίες, ως επί το πλείστον των τελευταίων χρόνων, με εξαίρεση το Golden Eighties το μοναδικό μιούζικαλ που γύρισε η Σαντάλ Άκερμαν, το 1986.
Αφιέρωμα στη Σαντάλ ΆκερμανΣτην Άκερμαν γίνεται ένα αφιέρωμα με δύο ταινίες: το I don’t belong anywhere της Μαριάν Λαμπέρ, στην οποία η Άκερμαν αφηγείται την προσωπική και κινηματογραφική της διαδρομή που εξάλλου είναι άρρηκτα συνδεδεμένες∙ η δεύτερη ταινία είναι η τελευταία της, το No Home Movie, που αφορά εξ ολοκλήρου τη μητέρα της, ενώ στο πορτρέτο της Ορόρ Κλεμάν, ηθοποιού που έχει συνδέσει το όνομά της με εξαιρετικά έργα του ανεξάρτητου κινηματογράφου, που παρουσιάζει φέτος το Φεστιβάλ, προβάλλεται και το Les Rendez-vous d’ Anna.
H Άκερμαν που, μαζί με τη Μαργκερίτ Ντυράς, υπήρξε σημείο αναφοράς για τον γυναικείο κινηματογράφο, με αφορμή την προβολή της ταινίας Les Rendez-vous d’ Anna, τo 1978, σε συνέντευξή της στο περιοδικό Cinematographe, σχολιάζοντας ότι η ταινία εκτυλίσσεται, ως επί το πλείστον, σε σιδηροδρομικούς σταθμούς, τους κατεξοχήν μη τόπους, είχε πει ότι δεν αισθανόταν ότι ανήκε σε κανένα τόπο, κάτι που για εκείνη ήταν απολύτως συνδεδεμένο με το ότι ήταν εβραία και ότι ο δικός της βαθύς ρυθμός ήταν εκείνος της ψαλμωδίας κι όλα όσα είχαν συνοδεύσει την παιδική της ηλικία. Ο Κάφκα, κατ’ αυτήν, ήταν επίσης έτσι και γι’ αυτό αισθανόταν πολύ κοντά του.
Είκοσι χρόνια αργότερα, ο Stuart Klawans, ο κριτικός ταινιών του The Nation, με αφορμή την ταινία Jeanne Dielman, είχε γράψει: «Όπως ο Ντεγκά, ο Τσέχωφ, ο Τζέιμς Τζόις, και η Άκερμαν έχει την ικανότητα να παρατηρεί από κοντά όψεις της ζωής μας για τις οποίες καταναλώνουμε πολύ από το χρόνο μας αλλά που συνήθως δεν τις παίρνουμε στα σοβαρά [..]». «Κατάφερε να συγκεράσει την παράδοση του μοντερνισμού του ευρωπαϊκού κινηματογράφου με την αμερικάνικη πρωτοπορία» έγραψε η Ivone Marguilies, καθηγήτρια κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Χάντερ, «ανανεώνοντας έτσι εξ ολοκλήρου το λεξικό της σκηνοθεσίας».